________________
આત્મા સિદ્ધશીલામાં કેવી રીતે જાય છે એના સમાધાનમાં કહેવામાં આવ્યું છે : अलाबु, एरंदफलम, अग्निधुर्मो, इषुर्धनुर्विमुक्त।
આ ચાર દષ્ટાંતો દ્વારા આત્મા શરીરમાંથી નીકળી લોકના અગ્રભાવે લોકન્તમાં સ્થિર થવાની ઘટનાને સમજાવવામાં આવી છે. ક. અસંગ - તુંબડાનો સ્વભાવ પાણીની ઉપર જ રહેવાનો હોવાછતાં મિટ્ટીના લેપના ભારથી નીચે જતું રહે
છે ને જયારે લેપ દૂર થાય છે ત્યારે ઉપર આવે છે તેમ જીવ કર્મરૂપ લેપથી સર્વથા મુક્ત થાય છે ત્યારે
સ્વભાવથી જ ઉપર ચાલ્યો જાય છે ને લોકન્તમાં સ્થિર થાય છે. . વંથન છેઃ : એરંડફળ પરિપક્વ થતાં જ સ્વસ્વભાવથી બંધનમુક્ત થતા ઉપર ચાલ્યું જાય છે. તેમ
જીવાત્મા ભવિનવ્યતાની પરિપક્વતાથી કર્મરૂપ બંધનથી મુક્ત થતાં જ મુક્તિપુરીમાં સ્થિર થાય છે. 7. તિરિણામ - અગ્નિમાંથી નીકળતો ધુમાડો ઉપર જ જાય છે તેમ શરીરમાંથી નીકળવાનો આ આત્મા
કર્મમુક્ત થઈ ગયેલો હોવાથી સિદ્ધગતિમાં ઉપર જાય છે. સિદ્ધશીલાથી ઉપર આલોકાકાશમાં ધર્માસ્તિકાય નામક પદાર્થ (ગતિમાં સહાય કરનાર વ્ય) ન હોવાથી આગળ ન જતાં સિદ્ધશીલામાં સ્થિર થઈ જાય
પ. પૂર્વપ્રયોગ – ધનુષ્યમાંથી નીકળેલું તીર નિશાના પર પૂર્વ પ્રયોગથી જાય છે એ જ રીતે આત્મા કર્મની
મુક્ત થવા માટે અત્યંત પરાક્રમ કરતી પૂર્વપરાક્રમના પ્રયોગને કારણે જીવ મોક્ષનગરમાં નિવાસ કરી લે
આ ચારે દષ્ટાંતોને પરિપૂર્ણ રૂપથી સમજી લેવાથી આત્માને મુક્તિપુરીમાં કોણ લઈ જાય છે, આત્મા કેવી રીતે ઉપર જાય છે આદિ બધી જ શંકાઓનું સમાધાન થઈ જાય છે.
સિદ્ધાત્માની આ સિદ્ધ સ્થિતિ સાદિ અને અનંત છે જ્યારે આઠ કર્મ ખપાવી, નાશ કરી સિદ્ધ દશા મેળવે છે ત્યારે તેમની તે દશાની શરૂઆત થઈ મટે તેમની સ્થિતિ આદિ શરૂઆતે સહિત અને મોક્ષમાંથી પાછા આવવાનો - ફરી જન્મલેવાનો અભાવ હોવાથી અનંતકાળ સુધી સિદ્ધના સિદ્ધ રહેવાના એટલે કે તેમની તે સ્થિતિમાં ફેરફાર અનંતકાળ સુધી નહી થવાનો હોવાથી તેમની સ્થિતિ સિદ્ધપણે અનંત છે.
આ રીતે સિદ્ધાત્મા કર્મ - ઉíજીત સંસારના સુખ-દુખ, શુભ - અશુભ બધા જ ધંધોથી મુક્ત થઈ જાય છે. કર્મસ્કંધોના વિપાકથી ઉત્પન્ન થતી સાંસારીક વિચિત્ર પરિસ્થિતિથી મુક્ત થઈ જાય છે ને સિદ્ધ બની ત્રિભુવનના મથાળે જઈ વસે છે. હવે નિર્મમ-નિર્વિકાર છે-નિરંજન-નિરાકરછે - અક્ષયછે- કૃત્ય કૃત્ય છે, નિર્મોહીછે – શુદ્ધ જ્ઞાતા દષ્ટાછે - સ્પર્શારિરહિત છે, - પરમપદાર્થ છે – શાશ્વત જ્યોતિ છે - સ્વતંત્ર છે – સ્મરણમાં મગ્ન છે- નિત્યધર્મા છે - જ્ઞાનથી સર્વવ્યાપી છે - pવમૂર્તિ છે – પરબ્રહ્મ છે – પરમ આદિત્ય છે – પરમ ઇંદુ છે – પરમ સદાશિવ છે - અનંત સુખના ભોક્તા છે – સર્વ શત્રુના ક્ષયથી, સર્વ રોગના નાશથી સર્વ પદાર્થના સંબંધથી – સર્વ ઇચ્છાની પૂર્તિથી જે સુખ થાય તેના કરતા અનંતગણુ સુખ સિદ્ધનું છે. જે સંયોગજન્ય સુખના અનુભવી માટે અગમ અગોચર છે. (૩) સિદ્ધશીલાનું વર્ણન:
સિદ્ધ ભગવાનના રહેવાના સ્થાનને સિદ્ધશીલા કહેવાય છે. અનંતા સિદ્ધો આજ સુધી ત્યાં ગયા અને ભવિષ્યમાં જશે તે બઘા જ આ સિદ્ધશીલામાં જઈ સ્થિત થાય છે. લોકાકાશ અને અલોકાકાશ અને સાંધા પાસે આ સિદ્ધક્ષેત્ર આવેલું છે. સિદ્ધક્ષેત્ર નીચે સિદ્ધશીલા આવેલી છે, લોકાકાશમાં રહેલા છેલ્લા બારમા દેવલોક અનુત્તર વિમાનથી
[૪૮]
