________________
ખ. દેશના સંગ્રહ પૃ. ૨૪૬ માં જણાવ્યું છે કે :
नमस्कारणीयता वैषाभविप्रणाशिज्ञाने - दर्शन सुखवीर्यादि गुणयुक्तया स्वविषय - प्रमोदप्रकर्षोत्पादनेत भव्यानामतीवोपकारहेतुत्वोर्वोदिति
અર્થાત. ૧) સિદ્ધ ભગવંતો અવિનાશી એવો જ્ઞાન - દર્શન સુખ - વીર્ય વગેરે યુક્ત હોવાથી ૨) સ્વ વિષયે હર્ષના ઉત્કર્ષ - પ્રકૃષ્ટ અનુમોદનાનો ભાવ ઉત્પન્ન કરનારા હોવાથી ૩) ભવ્ય જીવોને ખૂબ ઉપકારા હોવાથી તેઓ નમસ્કારને યોગ્ય છે. ગ. શ્રી સિદ્ધસેનસુરિ પ્રણિત “નમસ્કાર મહાત્મય'માં સિદ્ધ ભગવંતોનું વર્ણન કરતા લખ્યું છે.
सितधर्मा : सितलेश्या : सितध्याता सिताजया।
सित श्लोकाश्व ये लोके सिद्धास्ते सन्तु सिद्धये ।। અર્થાત્. સિત ધર્મવાળા (ઉજ્જવળ) શુક્લ લેશ્યાવાળા, શુક્લ ધ્યાનવાળા, સ્ફટિક રત્ન કરતા પણ અત્યંત ઉજ્જવળ સિદ્ધશીલારૂપ આશ્રયવાળા અને ઉજ્જવળ જ્ઞાનવાળા સિદ્ધ ભગવંતો ભવ્યજીવોની સિદ્ધિને માટે થાઓ. घ. अपगत सकल कर्मोशन परम सुखिनि एकान्त कृत कृत्ये ।
અર્થાતુ. - બધા આત્મપ્રદેશો પરથી કર્મમલનો સર્વથા અપગમ થવાથી પરમ સુખની પ્રાપ્તિ થવાથી નિશ્વયથી કૃત્ય કૃત્ય થઈ ગયા તે સિદ્ધ. च. निरुवमसुखाणि सिद्धाणि एसिं ते सिद्धा।
અર્થાતું. - તે નિરૂપમ સુખો જેમના સિદ્ધ થયા છે કે નિષ્પક શુક્લધ્યાનાદિના અચિંત્ય સામર્થ્ય સ્વજીવવીર્યરૂપી યોગ નિરોધ નામના મહા પ્રયત્ન વડ જેમને પરમાનંદસ્વરૂપ મહાન ઉત્સવ અને કલ્યાણના કારણભૂત નિરૂપમ સુખો સિદ્ધ થયા છે તે “સિદ્ધ' छ. अट्ठयारकम्मक्खएण सिद्धसद्धीमं एसि ति सिद्धा।
અર્થાત્. - દીર્ધકાળથી ઉપાર્જન કરેલા આઠ પ્રકારના કર્મ જેઓના ભસ્મીભૂત થયા છે તે સિદ્ધો. ज. सिद्धं निट्टिए सयलपओयणजाण एएसिमिति सिद्धा।
અર્થાત્ - સિદ્ધ અર્થાત્. નિષ્ઠિત, પરિપૂર્ણ થયો છે સર્વ પ્રયોજનોનો સમુદાય જેમનો તે સિદ્ધો. ' ઝ. વ્યસંગ્રહમાં સિદ્ધાંત ચક્રવર્તી શ્રી નેમિચંદ્ર સિદ્ધ પરમાત્માનું વર્ણન કરતા લેખે છે.
भट्टकम्मदेहो लोयालोयस्स जाणओ इछा।
परिसायारो अप्पा सिद्धो उरुएह लोयसिहरत्थो ॥ અર્થાત. જેણે આઠ કર્મરૂપી દેહનો ત્યાગ કર્યો છે, જે લોક અલોકને જાણનાર અને દષ્ટા છે. પુરુષાકાર છે, લોકશિખર પર બિરાજમાન છે, તે આત્મા સિદ્ધ છે.
[ ૪૫]
