________________
મીઠી નીંદર હરામ થઈ જાય! પાપમુક્તિના જેટલું જ મહત્ત્વ ઋણમુક્તિનું છે એ વાત કોઈના ખ્યાલ બહાર ન જવી જોઈએ.
હવે નેતૃત્વ કોણ લેશે ? મને તો લાગે છે કે પ્રજાના તમામ આધ્યાત્મિક મૂલ્યો લગભગ કબરનશીન થયા છે. એવી ઊંડી ખાઈ પડી છે જેને પૂરવા માટે કદાચ સંતો અને સજજનોની ૫-૧૫ પેઢીઓએ પોતાના બલિદાન દઈને મડદાં પુરા પાડવા પડશે.
આ સ્થિતિમાં સંતજન, સારા જન, રે ! સીધા માણસને પણ “Mob Fear’-ટોળાંના અપવાદનો ભય ડારતો હોય છે, ન છૂટકે લાચારીથી પણ એણે ટોળામાં જોડાવું પડે છે. એવી કોઈ નિર્ભીકતાની કે અભયની આજે તાતી જરૂરિયાત છે જે ભીરુપણાનો નાશ કરીને સમાજને બેઠો કરે, એની નિષ્ક્રિયતાની ટાઢ ઉડાડી મૂકે, એને જાગરૂક બનાવે, સંસ્કૃતિના ખોરવી નાંખવામાં આવેલ મૂળ ચીલાઓ ઉપર એકલવીર બનીને કદમ માંડવાની હિંમત આપે.
આવું કાંઈક' ટૂંકા સમયમાં જ બનશે કે કેમ એ પણ એક સવાલ છે. મૂળ માર્ગો ઉપર પાછા ફરવાની પીછેહઠ કરવામાં તો એટલી મોટી તાકાતની જરૂર પડે છે કે જેટલી જરૂર કદાચ આમ્સ પર્વતના સીધા ચઢાણની આગેકૂચમાં પણ ન પડે.
ભડકે જલતી ભોગરસના અનુકરણની આ ભયાનક આગ ! જેને ઠારવા નીકળેલા ફાયરબ્રિગેડના મોટા રુસ્તમો ઝડપાઈ જઈને તેમાં બળી મૂઆ ત્યાં બીજા કાચાપોચાના તો શાં ગજા !
હાય, તો કોણ નેતૃત્વ લેશે? કોણ સિંહગર્જના કરશે? કોણ સાચા રસ્તે આંગળી ચીંધ્યાનું પુણ્ય બાંધશે આ માનવ-સંઘને ઉગારી લેવા માટે?
પ્રકાશ અને પ્રગતિની જૂઠી બૂમરાણ રે ! નવસર્જન, નવયુગ, વિકાસ, પ્રકાશ અને પ્રગતિની તો સાવ જૂઠી બૂમરાણ છે ! એ નવસર્જનોમાં તો જીવનદાત્રી આપણી સંસ્કૃતિના વિસર્જનો ધરબાયેલાં છે.
એ નવયુગ તો આપણા ન્યાય, નીતિ, દયા, પ્રેમ, કરુણા, ત્યાગ, તપ અને તિતિક્ષાના ગૌરવવંતા મૂળયુગની સામેનું તીક્ષ્ણ ઝેર પાયેલું કાતીલ ખંજર છે.
એ કહેવાતા વિકાસમાં તો સંસ્કૃતિ-વિનાશનું; ના, સર્વનાશનું છાટલું જ ગોઠવાયેલું છે. એ પ્રકાશ તો આપણા ઘરને બાળી મૂકતા ભડકાનો પ્રકાશ છે.
કોઈ ચેતો, કોઈ જાગો આ નજરબંધીથી, આ ભયાનક છેતરપિંડીથી, આ કુટિલ ચાલથી, મુત્સદ્દીગીરીના આ ભેદી દાવપેચોથી.
નફફટ થઈને, આપઘાતોને જીરવી લઈને જૂઠા, કપટી અને સ્વાર્થી સમાજમાં જીવી લેવું, ચૂપચાપ ! એ કાંઈ જીવન નથી. કોઈ પણ સહૃદયીને આ જીવન જીવવું વસમું બની જાય તેવું આજનું વાયુમંડળ છે.
વાસનાઓથી ઊભરાઈ ગયેલા વાયુમંડળમાં ઈશ્વરની ઉપાસના પણ કોણ કરી શકશે ભલા !
વેદનાઓથી કણસતા દુઃખીઓની વચ્ચે રહીને વિશ્વવંદ્યને ભાવભરી વંદનાઓ પણ કોણ અર્પ શકશે ભલા ! અઘોર હિંસાના તાંડવ વચ્ચે રહીને અહિંસાનો લલકાર પણ કોના ગળેથી પ્રગટશે ભલા !
શું કાળે પડખું બદલ્યું છે ?
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૪૪
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
