________________
આ પ્રમાણે કહીને બળદેવ નગરમાં પેઠા. તે વખતે નગરજનો તેમને જોઈને “આ દેવાકૃતિ પુરુષ કોણ છે ?' એમ આશ્ચર્ય પામતા નીરખવા લાગ્યા. વિચાર કરતાં તેઓને સમજાયું કે દ્વારિકા અગ્નિથી બની ગઈ છે તેથી તેમાંથી નીકળીને આ બળભદ્ર અહીં આવ્યા જણાય છે.
પછી બળભદ્ર કંદોઈની દુકાને જઈને આંગળીમાંથી મુદ્રિકા(વીંટી) આપીને વિવિધ ભોજન લીધું અને કલાલની દુકાને કડું આપીને મદિરા લીધી. તે લઈને બળદેવ જેવા નગરના દરવાજા તરફ ચાલ્યા તેવા જ રાજાના ચોકીદારો તેમને જોઈને વિસ્મય પામીને તે વાત જણાવવા માટે ત્યાંના રાજાની પાસે આવ્યા.
તે નગરમાં ધૃતરાષ્ટ્રનો પુત્ર અચ્છદંત રાજય કરતો હતો. પૂર્વે પાંડવોએ કૃષ્ણનો આશ્રય લઈને જ્યારે સર્વ કૌરવોનો નાશ કર્યો ત્યારે માત્ર તેને બાકી રાખ્યો હતો. - રક્ષકોએ આવીને તે રાજાને કહ્યું કે, “કોઈ બળદેવના જેવો પુરુષ ચોરની જેમ મહામૂલ્યવાળું કડું અને મુદ્રિકા આપીને તેના બદલામાં આપણા નગરમાંથી મદ્ય અને ભોજન લઈને નગર બહાર જાય છે. તે બળદેવ હો કે કોઈ ચોર હો, પણ અમે આપને જાહેર કરીએ છીએ, તેથી હવે પછી અમારો કોઈ અપરાધ નથી.”
આ પ્રમાણેના ખબર સાંભળીને અચ્છદંત સૈન્ય લઈને બળદેવને મારવા માટે તેની સમીપે આવ્યો અને નગરના દરવાજા બંધ કરાવી દીધા. તત્કાળ બળદેવ બધી વસ્તુ બાજુ પર તજી દઈને હાથીનો આલાનથંભ ઉખેડીને સિંહનાદ કરીને શત્રુના સૈન્યને મારવા લાગ્યા.
સિંહનાદ સાંભળીને કૃષ્ણ ત્યાં આવવા દોડ્યા. દરવાજા બંધ જોઈને પગની પાનીના પ્રહારથી તેના કમાડને ભાંગી નાંખીને સમુદ્રમાં વડવાનલ પેસે તેમ તે નગરમાં પેઠા. કૃષ્ણ તે દરવાજાની જ ભોગળ લઈને શત્રુના તમામ સૈનિકોને મારી નાંખ્યા. પછી વશ થઈ ગયેલા અચ્છદંતને તેણે કહ્યું કે, “અરે મૂર્ખ ! હજુ અમારી ભુજાનું બળ ગયું નથી તે જાણવા છતાં પણ આ શું કર્યું? માટે જા, હવે નિશ્ચિત થઈને તારા રાજને ભોગવ. તારા આ અપરાધથી અમે તને છોડી મૂકીએ છીએ.”
આ પ્રમાણે કહીને નગરીની બહાર આવીને તેઓએ ઉદ્યાનમાં બેસીને ભોજન કર્યું. પછી ત્યાંથી દક્ષિણ દિશા તરફ ચાલીને કૌશાંબી નગરીના વનમાં આવ્યા.
તે વખતે લવણ સહિત ભોજન કરવાથી, ગ્રીષ્મ ઋતુના યોગથી, શ્રમથી, શોક અને પુણ્યના ક્ષયથી શ્રીકૃષ્ણને ઘણી તૃષા લાગી હતી તેથી તેમણે બલરામને કહ્યું કે, “ભાઈ ! અતિ તૃષાથી મારું તાળવું સુકાય છે જેથી આ વૃક્ષની છાયાવાળા વનમાં પણ હું ચાલવાને શક્તિમાન નથી.”
બળદેવે કહ્યું, “ભ્રાતા ! હું ઉતાવળે જળને માટે જાઉં છું માટે તમે અહીં વૃક્ષની નીચે વિશ્રાંત અને પ્રમાદરહિત થઈને ક્ષણવાર બેસો.”
આ પ્રમાણે કહીને બળભદ્ર ગયા એટલે શ્રીકૃષ્ણ એક પગ બીજા પગ ઉપર ચઢાવીને પીળું વસ્ત્ર ઓઢીને કોઈ માર્ગમાં વૃક્ષની નીચે સૂતા અને ક્ષણમાં નિદ્રાવશ પણ થઈ ગયા.
બળદેવે જતાં જતાં પણ કહ્યું, “હે પ્રાણવલ્લભ બંધુ ! જયાં સુધીમાં હું પાછો આવું ત્યાં સુધીમાં ક્ષણ વાર પણ તમે પ્રમાદી થશો નહીં.” પછી ઊચું મુખ કરીને બળદેવ બોલ્યા કે, “હે વનદેવીઓ ! આ મારા અનુજ બંધુ તમારે શરણે છે માટે એ વિશ્વવત્સલ પુરુષની રક્ષા કરજો .”
આ પ્રમાણે કહીને બળદેવ જળ લેવા ગયા એટલામાં હાથમાં ધનુષ્યને રાખતો, વ્યાઘ્રચર્મના વસ્ત્રો ધારણ કરતો અને લાંબી દાઢીવાળો શિકાર થયેલો જરાકુમાર ત્યાં આવ્યો. શિકારને માટે
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૯૮
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
