________________
કેટલાયને ખતમ કરીને અંતે ખતમ થયો.
પિતાએ બીજા દીકરાને કેસરિયાં કરવા માટે આદેશ કર્યો. તે વખતે દીકરાએ કહ્યું, “પિતાજી ! જરાક પાણી પીને આવું.'
હસતાં હસતાં ગોવિંદસિંહે કહ્યું, “બેટા ! હવે પાણી પણ પછી.” અને બીજી જ સેકંડે નવજવાન દીકરો મોગલોના ટોળાંની વચ્ચે ખૂનખાર જંગ ખેલતો પિતાને જોવા મળ્યો.
વાત કહું? ભારતમાંથી મૂલ્યવાન પુસ્તકોની ભેટ મેળવીને ચીની યાત્રી હ્યુએન સંગ સ્વદેશ ભણી વિદાય લઈ રહ્યો હતો. એને નદી પાર કરાવવા માટે ભારતના કોઈ પ્રાધ્યાપકે પોતાનો યુવાન વિદ્યાર્થી સોંપ્યો. અધવચમાં હોડી આવતાં હોડી ડૂબવા લાગી. નાવિકે ભાર ઓછો કરવાનો ચીની યાત્રીને આદેશ આપ્યો. મૂલ્યવાન પુસ્તકોનો કોથળો પાણીમાં પધરાવી દેવાની કલ્પનાથી ચીની યાત્રીની આંખમાં આંસુડાં ધસી આવ્યા. પળમાં જ તે પરિસ્થિતિ પામી જઈને પેલા ભારતીય યુવાને નદીના ધસમસતા પ્રવાહમાં પોતાની જાતને ફેંકી દીધી. ભાર ઓછો થઈ ગયો, પણ એક તરવરિયા યુવાનનો ભોગ લઈને. ડૂબતા વિદ્યાર્થીએ હસતે મોંએ ચીની યાત્રીને છેલ્લા પ્રણામ કર્યા અને તરત જ તળિયે જઈને સમાધિ લીધી.
કેવું બલિદાન ! કેવી યશોગાથા ! કેવું ભારત ! કેવી પ્રજા ! કેવી સંસ્કૃતિ ! કેવો ધર્મ !
સીતાનું રાવણ અપહરણ કરી રહ્યો હતો. તે વખતે તે અન્યાય જટાયુથી સહન ન થયો અને ગરુડરાજ રાવણ ઉપર તૂટી પડ્યો. રાવણના પ્રહારથી ગરૂડ ઘાયલ થઈને મરી ગયું. મરણ સમયની છેલ્લી પળોમાં વનવાસીઓએ તેને સવાલ કર્યો કે, “શક્તિનું માપ કાઢ્યા વિના તમે આવું સાહસ કેમ કર્યું ?'
જટાયુએ કહ્યું, “કેમકે મારાથી એ અધર્મ જોઈ શકાયો નહિ.”
આવું જ સર્વત્ર વિજેતા બની રહેલા નેપોલિયનને આંતરવા માટે ભેગા થયેલા યુવાન રાજકુમારોની મીટિંગમાં બન્યું. જ્યારે બધા ય રાજકુમારો હતાશ થઈ ગયા હતા ત્યારે એક રાજકુમારે એવું એક જ વાક્ય આવેશમાં આવીને કહ્યું કે તરત જ બધાયમાં વીજળી જેવો શક્તિનો પ્રવાહ ઘૂમવા લાગ્યો. સહુ લડવાને સજજ બની ગયા. એ રાજકુમારનું વાક્ય હતું : Somebody must stop him somewhere.'
બલિદાનની આવી યશોજ્જવલ ગાથાઓ જાણીને ય શું આપણે હતાશા નહિ ખંખેરીએ ? આપણું કામ પુરુષાર્થ કરવાનું, ફળ ગમે તે આવે. વસ્તુતઃ સપુરુષાર્થનું ફળ સારું જ આવે છે. રે ! આપણે આ પુરુષાર્થ ધોળે દિ' આસમાનના તારા તોડવા જેવો, રેતીમાં નાવ દોડાવવા જેવો કે લોહચણા ચાવવા જેવો કેમ ન હોય ? પણ તો ય આપણે તે કરવો જ પડશે.
હિંમત હારવાની કશી જરૂર નથી. જો ઉદેપુરના મંત્રીએ માંસાહારી પ્રાણી સિંહને દૂધ પીતો કરી દીધો હતો, જો બહાદૂરસિંહજીએ અંગ્રેજોના પગમાંથી જોડા ઉતરાવીને જ શિખરજીનો પહાડ ચડવા દીધો હતો, જો લાલભાઈ શેઠ બૂટ પહેરીને આબુના મંદિરમાં પેઠેલા અંગ્રેજ સાહેબની સામે કેસ કરીને અંગ્રેજોના શાસન-કાળમાં વિજય મેળવી શક્યા હતા, જો રામલો બારોટ અત્યંત ક્રૂર અજયપાળની તારંગાતીર્થનો ધ્વંસ કરવાની મુરાદને નાટક કરવા દ્વારા ધૂળમાં મેળવી શક્યો હતો, જો આજે પણ ભારતમાં ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાન મોરારજીભાઈ વિશ્વના કાયદા(પરદેશ જતાં પ્રાણિજ રસી મૂકવાના)ને અવગણીને અહિંસાનું આચરણ ચુસ્તપણે કરી શકતા હોય અને રશિયન રાજકારણી અગ્રણીઓના ટેબલ ઉપરથી દારૂ અને પછી ચાના કપ પણ દૂર કરાવી શકતા હોય તો આપણે ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
૨૨૧
