________________
સ્થૂલભદ્રજી મુનિના સુકૃતની અનુમોદના ન થઈ, ઉલટો તિરસ્કાર કર્યો તો બિચારા એક વાર તો રૂપકોશાને ત્યાં કેવું અધઃપતન પામી ગયા !
કાળા દુષ્કતોની ગહ કરીને યમુન-રાજા આત્મકલ્યાણ સાધી ગયા અને તેમ ન કરવાને કારણે સામયિક મુનિએ (આદ્રકુમારનો પૂર્વભવ) અનાર્યદેશમાં જન્મ લેવો પડ્યો.
સુકૃતની અનુમોદના કરીને સંગમક અને પેલું હરણ કામ કાઢી ગયા અને તેમ ન કરીને, ઉલટો પસ્તાવો કરીને પેલો શેઠ મમ્મણ થયો.
સાધના બે જ પ્રકારની છે; એક છોડવાની અને બીજી રડવાની. કાં પાપોને ત્યાગી દો અથવા ન ત્યજાતા પાપો ઉપર ખૂબ રડ્યા કરો; આંખોથી અથવા હૈયેથી. સુકૃતની અનુમોદનાના વિષયમાં એક ભયસ્થાન જણાવું.
જેને જે સુકૃત ખૂબ ગમી જાય છે તે આત્મા શક્તિ હોય તો તે સુકૃતને સ્વયં સેવે જ છે. પરંતુ પોતે સુકૃત કેટલું સેવી શકશે?
જેને પ્રભુભક્તિ ખૂબ ગમી ગઈ તે પ્રભુભક્તિ કરશે. તેનાથી તેને તૃપ્તિ તો નહિ જ થાય. આથી જ સહજ રીતે તે અતૃપ્ત આત્મા બીજા અનેકોને પ્રભુભક્તિ કરવાની પ્રેરણા કરશે : પ્રભુભક્તિ કરાવશે. પણ તેનાથી ય તેને તૃપ્તિ નહીં થાય ત્યારે જગતમાં જ્યાં ક્યાંય પણ પ્રભુભક્તિ ચાલતી હશે, ભૂતકાળમાં થઈ હશે, ભવિષ્યમાં થવાની હશે તે તમામ પ્રભુભક્તિની ભારોભાર અનુમોદના કરવા લાગશે. આમ શક્તિ હોય ત્યારે તો સુકૃતનો પ્રેમી તે સુકૃત સ્વયં કરશે જ, પછી કરાવશે, અંતે પછી અનુમોદના કરશે.
આજે કેટલેક સ્થળે શક્તિ હોવા છતાં કેટલાક આત્માઓ સુકૃત સેવતા નથી અને જેઓ તે કરતા હોય તેમની અનુમોદના જાહેર કરે છે. ખરેખર આ અનુમોદના એ છલ છે, દંભ છે. વાસ્તવિક અનુમોદના પૂર્વોક્ત રીતે કર્યા-કરાવ્યાની અતૃપ્તિમાંથી પેદા થતો સાહજિક મનોભાવ છે.
પોતે હજાર રૂપિયાનું દાન કરવાની શક્તિ ધરાવતો હોવા છતાં તેમ ન કરીને બીજાના તેવા દાનની અનુમોદના કરવા લાગી જાય તો વ્યવહારથી પણ તે કેટલું વિષમ લાગે?
પરના સુકૃતોની જેમ પોતાના સુકૃતોની પણ નિરભિમાનાદિપૂર્વક અનુમોદના પણ ખૂબ ઉત્સાહ-બળ પૂરું પાડતી હોય છે. મરણ વખતે જેમ સ્વ-દુષ્કતોની ગહ કરવાની છે તેમ સ્વસુકૃતોની અનુમોદના પણ કરી શકાય. ગોંથી નકારાત્મક બળ પેદા થાય તો અનુમોદનાથી હકારાત્મક બળ પેદા થાય.
મરણ વખતે પોતાના સુકૃતોની સુંદર મજાની અનુમોદના કરીને ઉત્સાહ પામવા માટે પણ જીવનમાં એક, બે, પાંચ સુકૃતો તો એવા જોરદાર કરી લેવા જોઈએ કે એની મનોમન ખૂબ ખૂબ અનુમોદના (આપબડાશ નહિ) થયા જ કરે.
સુકૃત-સેવનનો બમણો લાભ છે. સુકૃત સેવવાનો એક લાભ અને પછી મરણ સમય સુધી તેની અનુમોદના કરીને પુણ્યબંધનો અગણિત લાભ. અનુમોદના એ ઘંટ વાગ્યા પછી ચાલતા મધુર રણકાર જેવી છે.
બીજાને સુધારવો હોય, એના દોષને ખરેખર નિર્મૂળ કરવો હોય તો પહેલાં તેના સારા અને સાચા બે-ચાર ગુણોની અનુમોદના કરવી જ જોઈએ. એથી તે વ્યક્તિને ખૂબ સારું લાગે છે, સામી વ્યક્તિ ઉપર પ્રેમ જાગે છે. આ પછી એ વ્યક્તિ એના બે દોષોનું સૂચન કરે તો એ સૂચન એ વ્યક્તિને મધથી પણ વધુ મીઠું લાગે છે. ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૨૧૫
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
