________________
બેભાન થઈ ગઈ. સખીઓએ ઉપચાર કરીને તેને શુદ્ધિમાં આણી. પછી રાજીમતી આકંદ કરતી, ભાગ્યને વખોડતી પોતાને જ ઉપાલંભ આપવા લાગી. એ વખતે સખીઓ બોલી, “અમે કહ્યું જ હતું કે કાળાનો કદી વિશ્વાસ ન કરવો તે વાત સાચી પડી. પણ કાંઈ નહિ, રાજુલ ! હવે તારા માટે અમે બીજો પતિ શોધી કાઢીશું.”
આ સાંભળતાં જ રાજીમતીએ કાને હાથ દીધા અને કહ્યું, “આવા શબ્દો સાંભળવા માટે હું તૈયાર નથી. સૂર્ય પશ્ચિમમાં ઊગે તો ય હવે જેને એક વાર પતિ માન્યો છે તે જ મારો પતિ રહેશે.”
આવો હતો આર્ય સંસ્કૃતિનો ઉત્કૃષ્ટ આદર્શ ! જાણતા-અજાણતાં ય જે સંબંધ થાય તેમાં ફેરફાર થઈ શકતો નહિ.
એક વખત હીરસૂરિજી મહારાજ સીરોહીમાં હતા ત્યારે ઘણા યુવકો સવારે પ્રતિક્રમણ કરવા માટે ઉપાશ્રયે આવતા. શિયાળાનો સમય હોવાથી બધા કામળી ઓઢીને બેસતા હતા. જાણે બધા ય સાધુ જ લાગે. ત્યાં એક બાઈ વંદનાર્થે આવી. એક યુવક શ્રાવકને સાધુ માનીને વંદના કરી. પછી
જ્યાં કહેવા જાય છે “સ્વામી ! શાતા છે જી !' ત્યાં જ તે યુવકે માથું ઊંચું કરીને કહ્યું, “અરે ! હું સાધુ નથી. તેને જોઈને બાઈ ચોંકી ઊઠી, કેમકે આ યુવક સાથે જ તે બાઈનું વેવિશાળ થયું હતું. તે બાઈએ ઘેર આવીને માતાપિતાને વાત કરી કે, “હવે જિંદગીભર એ મારા ગુરુના સ્થાને રહેશે. હું કોઈની પણ સાથે લગ્ન કરીશ નહીં.” અજાણતાં થઈ ગયેલ વંદન હતું છતાં ય તે યુવકને ગુરુ તરીકે માન્ય રાખ્યા અને તે બાઈ જિંદગીભર બ્રહ્મચારિણી રહી. પાછળથી તેણે દીક્ષા લીધી. - સખીઓને બીજા પતિની વાત અસંભવિત જણાવીને રાજીમતી નેમિકુમારને કહેવા લાગી : “હે વિભુ ! તમારી પાસે આવેલા યાચકોને તેમની ઈચ્છા અનુસાર તમે આપો છો, પરંતુ જેની હું માંગણી કરતી હતી તે હાથ આપે મને આપ્યો નહિ. ખેર ! કાંઈ વાંધો નહિ. આપે મારા હાથ ઉપર હાથ આપ્યો નહીં પણ યાદ રાખજો કે હું દીક્ષા વખતે હવે મારા મસ્તક ઉપર હાથ લઈને જંપીશ.” - ત્યાર પછી પ્રભુએ એક વર્ષનું વદાન આપવાનું શરૂ કરી દીધું. એક વર્ષ પૂરું થતાં પ્રભુનો દીક્ષાનો વરઘોડો નીકળ્યો. શ્રાવણ સુદ છઠ્ઠના રોજ ઉત્તરકુરા નામની પાલખીમાં બેસીને દ્વારિકા નગરીની મધ્યમાંથી પસાર થઈને રૈવતક ઉદ્યાનમાં અશોકવૃક્ષ નીચે ઊતર્યા. ત્યાં આભૂષણોનો ત્યાગ કરીને છઠ્ઠના તાપૂર્વક પંચમુષ્ટિ લોન્ચ કર્યો. દેવે દેવદૂષ્ય આપ્યું. એક હજાર પુરુષોની સાથે ચિત્રા નક્ષત્રમાં પ્રભુએ દીક્ષા લીધી. - શ્રીનેમિનાથ પ્રભુએ ૫૪ દિવસની છબસ્થપણે સાધના કરી. પછી આસો વદ અમાસને દિવસે ગિરનાર પર્વતના શિખર ઉપર, વેતસ નામના વૃક્ષ નીચે, અઠ્ઠમના તાપૂર્વક નેમિનાથ પ્રભુને ચિત્રા નક્ષત્રમાં સહસ્રામ્ર વનમાં કેવળજ્ઞાન અને કેવળદર્શન પ્રાપ્ત થયા. શ્રીકૃષ્ણ મોટા આડંબરથી પ્રભુને વાંદવા આવ્યા. તે વખતે રાજીમતી પણ ત્યાં આવ્યા. પછી પ્રભુની દેશના સાંભળીને વરદત્ત રાજાએ બે હજાર રાજાઓ સાથે દીક્ષા લીધી. પછી શ્રીકૃષ્ણ રાજીમતીના સ્નેહનું કારણ પૂછ્યું એટલે પ્રભુએ ધનવતીના ભવથી માંડીને તેની સાથેનો પોતાનો નવ ભવનો સંબંધ કહી સંભળાવ્યો.
નેમ-રાજુલના નવ ભવ પ્રભુએ કહ્યું : (૧) પહેલા ભવમાં હું ધન રાજપુત્ર હતો, તે મારી ધનવતી પત્ની હતી. (૨) બીજા ભવમાં અમે બંને પહેલા દેવલોકમાં દેવ-દેવી હતા. (૩) ત્રીજા ભવમાં હું ચિત્રગતિ વિદ્યાધર હતો, તે રત્નાવતી મારી સ્ત્રી હતી. (૪) ચોથા ભવમાં અમે બંને દેવલોકમાં દેવ હતા. (૫) પાંચમા ભવમાં હું અપરાજિત રાજા હતો, તે મારી પ્રિયતમા રાણી હતી. (૬) છઠ્ઠા ભવમાં અમે બંને અગિયારમા દેવલોકમાં દેવ હતા. (૭) સાતમા ભાવમાં હું શંખ નામે રાજા હતો, તે યશોમતી નામે
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૭૭
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
