________________
રાણી હતી. (૮) આઠમા ભવમાં અમે અપરાજિત દેવલોકમાં દેવ હતા. (૯) નવમા ભવમાં હું નેમિનાથ છું, તે રાજીમતી છે.
રહનેમિ પ્રસંગ
ત્યાર પછી વિહાર કરીને પ્રભુ એકદા પાછા ગિરનાર પધાર્યા. ત્યાં રાજીમતીએ તથા રહનેમિએ દીક્ષા લીધી.
હવે એક વખત રાજીમતી વંદના કરવા જતી હતી ત્યાં રસ્તામાં વરસાદ પડ્યો તેથી સાધ્વીવૃંદ આમતેમ રક્ષણ લેવા વિખરાઈ ગયું. રાજીમતીએ એક ગુફામાં આશરો લીધો. આ જ ગુફામાં રહનેમિ ધ્યાનસ્થ અવસ્થામાં બેઠા હતા. આની રાજીમતીને ખબર ન હતી. તેણે પોતાના ભીના વસ્ત્રો વિરાધનાથી બચવા માટે શિલા ઉપર નાંખ્યા. રહનેમિમાં ઉત્કટ સંયમની ભાવના હતી. તેઓ શાસ્ત્રના પ્રખર અભ્યાસી હતા. પણ તો ય જુઓ; નિમિત્ત મળતાં જ કેવા ભયંકર વિચારો તેમના અંતરમાં ઊભરાઈ ગયા! રાજીમતીને વસ્રરહિત જોઈને દિયર રહનેમિનું મન વિકારયુક્ત બન્યું. કુલલજ્જા છોડીને રાજીમતીને તે કહેવા લાગ્યા : “આપણે ભોગવિલાસથી આપણો જન્મ સફળ કરીએ અને પછી આપણે તપશ્ચર્યા આદરીશું.'
કામની ભાષા સાંભળતાં જ રાજીમતી ચમકી ગયા. તરત જ ભીનાં કપડાં પહેરી લીધા. મહોપાધ્યાયજીએ કહ્યું છે કે, “અધ્યાત્મશાસ્ત્રના જે જાણકાર છે અને જેના ઉપર ગુરુની કૃપા વરસી છે તેને જ નિર્દય કામચંડાળ પીડતો નથી.”
સનતકુમાર ચક્રવર્તીની રાણીના વાળની એક જ લટે સંભૂતિ-મુનિને નિયાણાપૂર્વક બ્રહ્મદત્ત ચક્રી બનાવીને સાતમી નારકે ધકેલી મૂક્યા.
કૂલવાલકે ગુરુનો દ્રોહ કર્યો. તેને ગુરુએ શાપ દીધો તેથી અભિમાનથી તે બોલ્યો કે, ‘પડ્યા પડ્યા હવે સ્ત્રીથી !' તે ગયો નિર્જન જંગલમાં, ત્યાં પછી સ્ત્રી હોય જ ક્યાંથી ? પણ ગુરુની કૃપા તેની ઉપર ન હતી એથી એક વેશ્યા ત્યાં ગઈ અને તેનાથી ફૂલવાલક મુનિનું ઘોર પતન થયું.
ગુરુકૃપા એ ખૂબ મહત્ત્વનો ગુણ છે. ‘તત્ત્વાર્થાધિગમ સૂત્ર' ટીકામાં ઉમાસ્વાતિ મહારાજાએ ગુરુકુલવાસને જ બ્રહ્મચર્ય કહ્યું છે.
રહનેમિના કામયુક્ત શબ્દો સાંભળીને રાજીમતી ભાવાવેશમાં આવી ગયા. તે બોલ્યા, “અરે ! આ તમે શું બોલો છો ? દેવરિયા મુનિવર ! આવી અટિત માંગણી કાં કરો ! તમે કેવી ઘોર તપશ્ચર્યા કરી છે ! ઘરબાર, સંસાર, સાવદ્ય કામકાજ-બધું-છોડ્યા પછી આવી ઈચ્છા કરતાં લજ્જા પણ નથી આવતી ! અગંધન કુળના નાગ કોઈને કરડે પછી ગાડિક તેને દીધેલ ડંખમાંથી ઝેર ચૂસી લેવા કહે એટલે માથું ડોલાવીને તે નાગ સ્પષ્ટ ના પાડે. પછી ગારુડિક ગુસ્સે થઈને કહે : ‘ખબર છે ને; આ ‘ના’ પાડવાનું પરિણામ ? આ ભડભડતા અગ્નિમાં ખાખ થવું પડશે.’ પરન્તુ તો ય તે નાગ ઝેર ચૂસતો નથી પણ અગ્નિમાં બળીને ખાખ થાય છે. રાજીમતી કહે છે કે અગંધન કુળમાં જન્મેલ નાગ પણ પોતાનું વમેલ-ઊલટી કરેલ-પાછું લેતો નથી તો શું તેનાથી પણ વધુ હલકા અધમ તમે છો?”
આ શબ્દો સાંભળીને રહનેમિને પોતાની ભૂલ સમજાઈ. તેમણે રાજીમતીની માફી માંગી. તે બોલ્યા : ‘તમે મને બચાવી લીધો !' પછી પાપની આલોચના કરવા ભગવાન પાસે ગયા. ત્યાં દેશના સાંભળીને ભગવાન સમક્ષ દુષ્કૃત્ય જણાવ્યું. પ્રભુએ ફરમાવેલ આલોચના પાળીને તપ તપીને કેવલી થઈને તે મોક્ષે ગયા. રાજીમતી પણ દીક્ષા પાળીને કેવલી થઈ મોક્ષે ગયા.
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૭૮
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
