________________
ગોશીષચંદનના સ્તંભ પરાળની જેમ ભસ્મ થતા હતા. કિલ્લાના કાંગરાઓ તડ તડ શબ્દ કરતા તૂટી પડતા હતા અને ઘરોના નળિયાં ફર્ ફર્ શબ્દ કરતાં ફૂટતાં હતા. સમુદ્રમાં જળની જેમ અગ્નિજવાળાઓમાં જરા પણ અંતર હતું નહીં. પ્રલયકાળમાં જેમ સર્વત્ર એકાર્ણવ થઈ જાય તેમ સર્વે નગરી એકાનલરૂપ થઈ ગઈ હતી. અગ્નિ પોતાની જવાળાથી નાચતો હતો, પોતાના શબ્દોથી ગર્જના કરતો હતો અને વિસ્તાર પામતા ધુમાડાના બહાનાથી નગરજન રૂપ માછલાંની ઉપર જાણે જાળ પાથરતો હોય તેવો દેખાતો હતો.
જલતી દ્વારકામાંથી બળદેવ અને કૃષ્ણની વિદાય આ પ્રમાણેની દ્વારકાની સ્થિતિને જોઈને શ્રીકૃષ્ણ બળભદ્રને કહ્યું, “નપુંસક જેવા મને ધિક્કાર છે કે હું તટસ્થ રહીને આ મારી નગરીને બળતી જોઉં છું. આર્ય બંધુ ! જેમ આ નગરીની રક્ષા કરવાને હું સમર્થ નથી તેમ તેને જોવાને પણ હું ઉત્સાહ રાખતો નથી, માટે કહો, હવે આપણે ક્યાં જઈશું? કેમકે સર્વત્ર આપણા વિરોધી રાજાઓ છે.”
બલદેવ બોલ્યા, “ભાઈ ! આ વખતે આપણા ખરા સગા, સંબંધી, બાંધવ કે મિત્ર પાંડવો જ છે, માટે તેમને ઘેર જઈએ.”
શ્રીકૃષ્ણે કહ્યું, “આર્ય ! મેં પ્રથમ તેમને દેશનિકાલ કર્યા હતા તો એ અપકારની લજજાએ આપણે ત્યાં શી રીતે જઈશું?”
બળદેવ બોલ્યા, “સપુરુષો પોતાના હૃદયમાં ઉપકારને જ ધારણ કરે છે. તેઓ નઠારાં સ્વપ્નોની જેમ કદી પણ અપકારને તો સંભારતા જ નથી. હે ભ્રાતા ! આપણે અનેકવાર સત્કારેલા એવા પાંડવો કૃતજ્ઞ હોવાથી આપણી પૂજા કરશે. તેના સંબંધમાં બીજો વિચાર લાવશે નહીં.”
આ પ્રમાણે બળદેવે કહ્યું એટલે શ્રીકૃષ્ણ પાંડવની પાંડુમથુરા નગરીને ઉદ્દેશીને નૈૐત્ય દિશા તરફ ચાલ્યા.
અહીં દ્વારકા નગરી બળતી હતી તે વખતે બળદેવનો પુત્ર કુન્નવારક જે ચરમશરીરી હતો તે મહેલના અગ્રભાગ ઉપર ચડી ઊંચા હાથ કરીને આ પ્રમાણે બોલ્યો કે, “આ વખતે હું શ્રી નેમિનાથનો વ્રતધારી શિષ્ય છું. મને પ્રભુએ ચરમશરીરી અને મોક્ષગામી કહ્યો છે. જો અહંની આજ્ઞા પ્રમાણે હોય તો હું અગ્નિથી કેમ બનું?”
આવી રીતે તે બોલ્યો એટલે જુંભક દેવતાઓ તેને ત્યાંથી ઉપાડી પ્રભુની પાસે લઈ ગયા. તે વખતે શ્રી નેમિપ્રભુ પાંડવના દેશમાં સમોર્યા હતા ત્યાં જઈને તે કુજ્જવારકે દીક્ષા લીધી. જે બળદેવ, શ્રીકૃષ્ણની સ્ત્રીઓએ દીક્ષા લીધી નો'તી તેઓ શ્રી નેમિનાથને સંભારતી અનશન કરીને અગ્નિના ઉપદ્રવ વડે જ મૃત્યુ પામી ગઈ. એ અગ્નિમાં કુલકોટી બોતેર યાદવો બળીને ભસ્મ થઈ ગયા. છ માસ સુધી દ્વારકા નગરી બળ્યા કરી, પછી તેને સમુદ્ર જળ વડે પ્લાવિત કરી નાંખી.
દારૂની ભયાનકતા દારૂ કેટલી ખરાબ ચીજ છે? તે મહાભારતની કથાના પ્રસ્તુત પ્રસંગ ઉપરથી સ્પષ્ટ સમજાય છે. સાતેય વ્યસનોમાં સૌથી વધુ ખરાબ દારૂ છે, કેમકે એની લતે ચડેલો માણસ બાકીના છયે વ્યસનોનો શિકાર બની જાય છે.
જે અધિકારી વર્ગને દારૂના દૈત્યની ભયાનકતા સમજાઈ છે તેમણે પોતાના શાસનકાળમાં દારૂને પ્રજામાંથી દેશવટો અપાવ્યો છે. આ વાત ગાંધીજી સમજ્યા હતા તેથી જ તેમણે પ્રજાસત્તાક ભારતના બંધારણમાં સમગ્ર ભારતમાં દારૂબંધીનો સખત અમલ જણાવતી આદેશાત્મક કલમ મુકાવી હતી. ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
૧૯૫
