________________
કે
૪૪.
(દ્રિૌપદીનું અપહરણ : પાંડવોની હકાલપટ્ટી : ગજકરૂમાલ
એક વખત દ્રૌપદી બેઠી હતી ત્યારે ત્યાં નારદજી પધાર્યા. નારદજી આવ્યા છતાં દ્રૌપદીએ તેમનું માન-સન્માન ન કર્યું, વિનય-વિવેક ન જાળવ્યા. દ્રૌપદીને થયું કે આ ક્યાં એવા સાધુ મહાત્મા છે ? આથી નારદજીને અપમાન લાગ્યું. તેમને થયું, “આ દ્રૌપદીને કાંઈ વિનય-વિવેકની ગતાગમ નથી, તેને અભિમાન આવી ગયું છે તો હવે તેની ખબર લઈ નાંખું.” પછી નારદ પહોંચ્યા ધાતકીખંડમાં. આપણા જંબદ્વીપ પછી લવણસમુદ્ર આવે. ત્યાર પછી ધાતકીખંડ આવે છે. આ ધાતકીખંડના ભરતક્ષેત્રની અપરકંકા નામની રાજધાની હતી ત્યાં રાજા પદ્મનાભ પાસે નારદજી પહોંચ્યા. તે રાજા પાસે દ્રૌપદીના સૌંદર્યના એવા ગુણગાન ગાયા કે રાજા એટલો બધો કામાસક્ત થઈ ગયો કે દ્રૌપદીને દેવની આરાધના દ્વારા તે પોતાના મહેલમાં લાવ્યો. આ બાજુ દ્રૌપદીને ન જોવાથી કુન્તી-સાસુ રડારોળ કરવા લાગ્યા. તેણે કૃષ્ણને ઠપકો આપ્યો. કૃષ્ણ દ્રૌપદીની શોધ ચાલુ કરી પણ ક્યાંય પત્તો ન લાગ્યો. એકદા તેઓ ઉદાસ થઈને બેઠા હતા ત્યાં નારદજી આવી ચડ્યા.
નારદજી બોલ્યા, “કેમ કૃષ્ણ વાસુદેવ ! આમ ઉદાસીન કેમ? કૃષ્ણ: ‘દ્રૌપદીનું અપહરણ થયું છે. આપને કાંઈ દ્રૌપદી અંગે ખબર છે?' નારદજી : અરે, દ્રૌપદીનું તો ધાતકીખંડની રાજધાની અપરકંકાના રાજવી પદ્મનાભે અપહરણ કર્યું છે. ત્યાર બાદ સુસ્થિત નામના દેવની સહાયથી લવણસમુદ્ર ઉલ્લંઘીને કૃષ્ણ વાસુદેવ અપરકંકામાં પહોંચ્યા. ત્યાં નૃસિંહનું રૂપ લઈને રાજા સાથે લડ્યા, તેને પરાજિત કર્યો અને દ્રૌપદીને મેળવી. કૃષ્ણ શત્રુ રાજાને મારી નાંખવા તૈયાર થયા. એ વખતે રાજાએ દ્રૌપદીનું શરણ લીધું. તેણે કહ્યું, “તું સ્ત્રીનો વેષ લઈને મારી પાછળ પાછળ ચાલીને આવે અને શ્રીકૃષ્ણનું શરણ લે તો જ તે તને જીવતો છોડશે.” પદ્મનાભે તે શરત કબૂલી અને તેનો અમલ કર્યો. આથી શ્રીકૃષ્ણ તેને જીવતો છોડ્યો. પાંડવોને દ્રૌપદી સોંપી.
જે રીતે શ્રીકૃષ્ણ આવ્યા હતા તે જ રીતે તે માર્ગેથી દ્વારિકા જવા નીકળ્યા.
શ્રીકૃષ્ણ સમુદ્ર ઉતરી પાંડવો પ્રત્યે બોલ્યા, “હે પાંડવો ! જ્યાં સુધીમાં હું સુસ્થિત દેવની વિદાય ન લઉં ત્યાં સુધીમાં તમે ગંગા ઉતરી જાઓ.” પછી તેઓ નાવમાં બેસીને સાડીબાસઠ યોજના વિસ્તારવાળા ગંગાના ભયંકર પ્રવાહને ઉતરીને પરસ્પર કહેવા લાગ્યા કે અહીં આપણે નાવ ઊભી રાખીને શ્રીકૃષ્ણનું બળ જોઈએ કે શ્રીકૃષ્ણ નાવ વિના આ ગંગાના પ્રવાહને શી રીતે ઉતરે છે. તે પ્રમાણે સંકેત કરીને તેઓ નદીના તટમાં સંતાઈ રહ્યા.પછી શ્રીકૃષ્ણ કાર્ય સાધીને કૃતકૃત્ય થઈ ગંગાને તીરે આવ્યા. નાવને જોઈ નહીં એટલે એક ભુજા ઉપર અશ્વ સહિત રથને રાખીને બીજા હાથથી જળ તરવા લાગ્યા. એ પ્રમાણે તરતા તરતા જયારે ગંગાના મધ્યમાં આવ્યા ત્યાર બાદ શ્રાંત થઈને વિચારવા લાગ્યા કે, “અહો ! પાંડવો ઘણી શક્તિવાળા કે જેઓ નાવ વિના ગંગાને તરી ગયા.” શ્રીકૃષ્ણના આ પ્રમાણેના વિચારને જાણીને ગંગાદેવીએ તત્કાળ સ્થળ કરી આપ્યું. એટલે વિસામો લઈને હરિને મુખે કરી તેને ઉતરી ગયા. તીરે આવીને પાંડવોને પૂછ્યું કે, “તમે વહાણ વગર શી રીતે ગંગા ઉતર્યા ?” પાંડવોએ કહ્યું, “અમે તો નાવથી ગંગા ઊતર્યા.” શ્રીકૃષ્ણે કહ્યું કે, “ત્યારે નાવને પાછી વાળીને મારે માટે કેમ ન મોકલી ?' પાંડવો બોલ્યા, ‘તમારા બળની પરીક્ષા કરવા અમે નાવને મોકલી નહીં.” તે સાંભળીને શ્રીકૃષ્ણ કોપ કરીને કહ્યું કે, “તમે સમુદ્ર તરવામાં કે
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૭૯
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
