________________
કેટલાક અબુધ માણસો તો ય પોતાના પરલોકને યાદ કરતા નથી અને જાણે કે કાયમ માટે આ જીવનમાં તેઓ જીવતા જ રહેવાના હોય તે રીતે જીવન જીવે છે. આના જેવું ઉત્કૃષ્ટ આશ્ચર્ય આ જગતમાં બીજું શું હોઈ શકે ?”
યુધિષ્ઠિરની સમસ્યાપૂર્તિથી યક્ષરાજ પ્રસન્ન થઈ ગયો. તેણે જલપાન કરવા દીધું અને ભાઈઓને સ્વસ્થ કર્યા.
આવો છે; ભારત દેશ ! આવી છે; ભારતીય પ્રજા ! આવા છે; ભારતીય શાસ્ત્રોના ચિંતનો
અહીં પરલોકદષ્ટિ ખૂબ જ જીવંત રહેતી. આ લોકમાં સુખ ભોગવતા માણસોને પ્રત્યેક પળે પરલોક બગડી ન જાય અને તે કેમ સુધરી જાય તેનો વિચાર આવતા હતા.
કહેવાય છે કે પ્રસન્ન થયેલા યમરાજે નચિકેતાને કહ્યું કે, “તારે શું જોઈએ ?” ત્યારે તેણે કહ્યું કે, “મૃત્યુ પછીની દુનિયા કેવી કેવી હોય છે? તે મને જણાવો.”
યમરાજે આ જાણવાનો આગ્રહ છોડી દેવા નચિકેતાને ખૂબ સમજાવ્યો. તેને કહ્યું, “વિશ્વ !ારાં માનુ અરે ! નચિકેતા મરણોત્તર જીવનની વાતો તું ન પૂછ. (તે ખૂબ બિહામણી પણ છે.) તું કહે તો હું તને સ્વર્ગની સુંદરીઓના નૃત્યો બતાવું અથવા અનુપમ અશ્વો દેખાડું.”
તે વાતને તિરસ્કારીને નચિકેતાએ કહ્યું, “તલ મ તન્ન સલાહ મારે તે નૃત્ય અને ઘોડા જોવા જ નથી. એ તમારી પાસે જ રહો. મને તો મરણોત્તર જીવનનો વૈભવ જણાવો.”
આવી હતી પરલોકચિંતા ! આર્યદેશની મધ્યમ કક્ષાની પ્રજા પણ પરલોક બગડી ન જાય તેની સતત ચિંતા કરતી. આ લોકના ભોગસુખની પેન્સિલ તે એવી રીતે છોલતી કે તેમાં પરલોકની આંગળી કપાઈ ન જાય.
પોતાની જ રાણીઓ સાથે મોજ કરતા રાજકુમાર ગોપીચંદ માટે તેની રાજમાતા દુઃખી દુઃખી રહેતી હતી. તેના મનમાં સતત એ ચિંતા રહેતી કે, “આ છોકરાનું પરલોકમાં શું થશે? રાત ને દિ તેની પત્નીઓ સાથે જ વિલાસ માણ્યા કરે છે.”
અને...એક દિ' માતાએ એ વાત ખુલ્લા મને કહી. એ જ પળે રાજકુમારે ભગવા પહેર્યા.
અને મહાસતી મદાલસાને કેમ ભૂલાય? ઘોડિયામાં રહેલું બાળક કેમેય શાંત ન પડતાં રડ્યા જ કરતું હતું ત્યારે મદાલસાએ તેને કહ્યું, “અરે બાળક ! શું તારી નજરમાં જમડો આવી ગયો છે ? શું તેથી તું ચીસો પાડે છે ? જો તેમ જ હોય તો તારું વર્તન બરાબર નથી, કેમકે જો તું મોતથી જ ગભરાતું હોય તો તારે મારા પેટે જન્મ જ લેવો જોઈતો ન હતો, કેમકે જે જન્મતા નથી તેને જ જમડો પકડતો નથી. બાકી તો તમામને-ગમે તેટલું રડે તો ય તેને પણ-જમડો પકડ્યા વિના રહેતો નથી.”
મુસ્લિમ રાજા ઈબ્રાહીમને ફકીરી અપાવનાર આ દેશના સંતો હતા. પોતાના પતિને ધોળા વાળ દેખાડીને ચેતવી દેનારી આ દેશની પત્નીઓ હતી. છલ કરીને દીકરાને સાધુ બનાવી દેનારી આ દેશની માતાઓ હતી. ઉસ્તાદી કરીને પિતાને ધર્મ પમાડી દેનારા આ દેશના પુત્રો હતા. રે ! માર્ગ ભૂલેલા સંતોને ઠેકાણે લાવતી આ દેશમાં નર્તકીઓ થઈ હતી.
આ દેશની પનિહારીઓએ કામાંધ બિલ્વમંગળોને સંત સૂરદાસો બનાવ્યા છે અને કંઈક રત્નાવલીઓએ પોતાનામાં આસક્ત પતિ તુલસીને તુલસીદાસો બનાવ્યા છે. ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૮૮
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
