________________
પરલોકદષ્ટિ હોવાને કારણે આ દેશમાં અગણિત ચમત્કારોના સર્જન થયા છે.
ભારતની અને પરદેશોની પ્રજા વચ્ચે માત્ર પરલોકદષ્ટિ હોવા-ન હોવાને કારણે જ કેટલો બધો ફરક પડી જાય છે તે જણાવું.
ભારતમાં વૃદ્ધ થયેલા માણસોને પણ નવરાશ મળતી નથી. તમામ ધર્મોના અનુયાયી વૃદ્ધો પરલોકનું ભાથું તૈયાર કરવાના કામમાં લાગી જાય છે. સવારે ચાર વાગ્યાથી જ તેમના ભજન, કીર્તન, પાઠ, પ્રતિક્રમણાદિ શરૂ થાય છે તે ઠેઠ રાત સુધી દર્શન, વંદન, પૂજનાદિ ચાલ્યા કરે છે. અહીં વળી વદ્ધોને ય ફુરસદ કેવી ? - કાશ ! પરદેશી ઈસાઈ વગેરે લોકો તો પૂર્વજન્માદિને માનતા જ નથી. આથી તેમનો બુઢાપાનો સમય અત્યંત ભયાનક જાય છે. આમેય ત્યાં કૌટુમ્બિક જીવન હોતું નથી. દીકરા-દીકરી પરણતાંની સાથે જ માબાપથી છૂટાં થઈ જતાં હોય છે. ભારતની જેમ ત્યાં કોઈ પણ ઘરમાં દાદી-પોતરાનો સહવાસ જોવા મળી શકે તેમ નથી. રે ! બાપ-દીકરાનો સહવાસ પણ ત્યાં સંભવિત નથી. આવા બિહામણા એકલવાયાપણાથી જ તે વડીલો ત્રાસી જતાં હોય છે. વૃદ્ધ પતિ અને પત્નીના જીવનનો પસાર થતો પ્રત્યેક દિવસ અત્યંત કંટાળાજનક બની રહે છે. વળી બિચારાઓ પરલોકને માનતા નથી એટલે તે સમયને પસાર કરી દેતાં ધર્મ-ધ્યાન પણ તેમના નસીબમાં જ નથી.
આથી જ આવા એકલવાયાપણાથી રઘવાયા બની ગયેલા વૃદ્ધોને આશ્વાસન આપવા માટે ત્યાં અનેક સંસ્થાઓ સ્થપાઈ છે. તેમના માણસો કલાક ઉપર ચાર્જ લઈને તે લોકોને “હીમ્સ'–ભજનો વગેરે સંભળાવે છે. રે ! કેટલીક સંસ્થાઓમાં તો વૃદ્ધોનો માત્ર હાથ પકડીને અમુક સમય બેસી રહેવાનો અમુક ચાર્જ રાખવામાં આવ્યો હોય છે.
વૃદ્ધાવસ્થામાં ભારતમાં કૌટુમ્બિક જીવનની હૂંફ હોય છે. આ પ્રજાને માતાપિતાની સેવા, ભક્તિનું શિક્ષણ ગળથૂથીમાંથી જ મળેલું હોય છે એટલે વૃદ્ધ વડીલોની સેવા કરવાનો કંટાળો ભારતના લોકોને કદી આવતો હોતો નથી. ઘરની વહુઓ પણ પોતાના સાસુ-સસરાની પ્રેમથી સેવા કરતી હોય છે.
જો કે આજે તો પાશ્ચાત્ય શિક્ષણ અને બુદ્ધિને ભ્રષ્ટ કરતી શ્રીમંતાઈએ આવા કૌટુંબિક જીવનને નાપસંદ કરવાનું શરૂ કર્યું છે. પણ એવા લોકોને ભારતીય ન કહેતાં દેશી અંગ્રેજ જ કહેવા જોઈએ, જેથી તેમના કાળાં કામો ભારતીય પ્રજાને લાંછન ન લગાડી દે.
પરદેશોમાં માતાપિતાની સેવા, ભક્તિના કોઈ પાઠ નથી. તેથી જ હવે તો‘અનુકમ્પા-પ્રેરિત મૃત્યુના ક્રૂર અને સ્વાર્થી વિચારોનો ‘ન્યૂ-વેવ' ત્યાં ફેલાવા લાગ્યો છે. સગા વૃદ્ધ મા-બાપની વ્યવહારથી પણ કાળજી કરવી પડે તેના કંટાળા અને ખર્ચમાંથી પોતે છૂટવા માટે મા-બાપને જ મારી નાંખવાનો વિચાર ત્યાં અમલમાં મુકાતો ચાલ્યો છે. આશ્ચર્યની અવધિ તો ત્યાં છે કે મારી નાંખવાની આ ક્રિયાને પણ દયાભાવની ક્રિયાનું નામ અપાયું છે. ધિક્કાર હો, એ બુદ્ધિને !
થોડાક સમય પૂર્વે કેન્સરથી પીડાતી માતાને ગળે તેના જ સાડલાનો ગાળિયો નાંખીને બે પુત્રોએ જોરથી ખેંચ્યો અને માતાને પૂરી કરી નાંખી. તેમણે કહ્યું કે, “અમે તો માતાને માત્ર ત્રાસમાંથી મુક્ત કરી છે.”
માનવનું કાર્ય છેલ્લી ક્ષણ સુધી જિવાડવાનું કે મારવાનું? આ રીતે મારવાની રીતો હોઈ શકે ખરી ?
અસ્તુ. મૂળ વાત ઉપર આવીએ. ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૮૯ જૈન મહાભારત ભાગ-૨
૧૮૯
