________________
જ્યાં પરલોકદૃષ્ટિ નથી ત્યાં કેટકેટલા ત્રાસ છે, દુઃખ છે, અકળામણો છે, કોયડાઓ છે એનો કોઈ જ હિસાબ નીકળી શકે તેમ નથી.
પાડ માનીએ કર્મરાજાનો કે તેણે આપણને ભારતમાં-આર્યદેશમાં જન્મ આપ્યો જયાં માતાપિતાની સેવા છે, જયાં પરાર્થકરણ છે, જ્યાં વૃદ્ધાવસ્થામાં પરમાત્મભક્તિ છે, પુણ્યના કાર્યો છે, જયાં પરલોકદષ્ટિ છે.
યાદવોનું દારૂપાન અને તોફાન અહીં દ્વારકાના લોકોએ જે શિલાકુંડોમાં મદિરા નાંખી હતી ત્યાં વિવિધ વૃક્ષોના સુગંધી પુષ્પોથી તે ઘણી સ્વાદિષ્ટ થઈ ગઈ. એક વખત વૈશાખ માસમાં શાંબકુમારનો કોઈ સેવક પુરુષ ફરતો ત્યાં આવ્યો. તેણે તૃષા લાગવાથી એ કુંડમાંથી મદિરા પીધી. તેના સ્વાદથી હર્ષ પામીને તે મદિરાની એક મસક ભરી લઈને શાંબકુમારને ઘેર આવ્યો અને તે મદિરાની શાંબકુમારને ભેટ કરી. તેને જોઈને જ તે કૃષ્ણકુમાર અતિ હર્ષ પામ્યો. પછી તૃપ્તિ પર્યત તેનું ખૂબ પાન કરીને તે બોલ્યો કે, “આવી ઉત્તમ મદિરા તને ક્યાંથી મળી?” તેણે તે સ્થાન બતાવ્યું.
બીજે દિવસે શાંબ યાદવોના અનેક દુર્દીત કુમારોને લઈને કાદંબરી ગુફા પાસે આવ્યો. કાદંબરી ગુફાના યોગથી વિવિધ જાતની સ્વાદિષ્ટ મદિરાને જોઈને તૃષિત માણસ નદીને જોઈને જેમ હર્ષ પામે તેમ તે ઘણો હર્ષ પામ્યો.
પછી ત્યાં પુષ્પવાળા વૃક્ષોની વાટિકામાં બેસીને શાંબકુમારે પોતાના ભાઈઓ અને ભ્રાતૃપુત્રોની સાથે પાનગોષ્ઠિ રચી અને સેવકોની પાસે મંગાવીને તેઓ મદિરા પીવા લાગ્યા. લાંબા કાળે પ્રાપ્ત થયેલ, જીર્ણ થયેલ અને અનેક સુગંધી તેમજ સ્વાદુ દ્રવ્યોથી સંસ્કાર પામેલ તે મદિરાનું પાન કરતા તેઓ તતિ પામ્યા નહીં. પછી ક્રીડા કરતા અને ચાલતા મદિરાપાનથી અંધ થયેલા તે કુમારોએ તે જ ગિરિનો આશ્રય કરીને રહેલા ધ્યાનસ્થ દ્વૈપાયન ઋષિને જોયા. તેને જોઈને શાંબકુમાર બોલ્યો કે, “આ તાપસ અમારી નગરીને અને અમારા કુળનો હણી નાંખનાર છે, માટે તેને જ મારી નાંખો કે જેથી તે મરાયા પછી બીજાને શી રીતે હણી શકશે?” આવા શબકુમારના વચનથી તત્કાળ કોપ કરીને સર્વે યદુકુમારો ઢેખાળાથી, પાટુઓથી, લપડાકોથી અને મુષ્ટિઓથી તેને વારંવાર મારવા લાગ્યા. એ પ્રમાણે તેને પૃથ્વી ઉપર પાડી નાંખીને મૃતપ્રાયઃ કરીને તેઓ સર્વ દ્વારકામાં આવીને પોતપોતાના ઘરમાં પેસી ગયા.
કૃષ્ણ પોતાના માણસો પાસેથી આ બધી ખબર સાંભળીને ખેદયુક્ત થઈને વિચારવા લાગ્યા કે, “અહો ! આ કુમારોએ કુળનો અંત કરે તેવું આ કેવું ઉન્મત્તપણું આચર્યું છે !”
પછી શ્રીકૃષ્ણ બળદેવને લઈને દ્વૈપાયન ઋષિ પાસે આવ્યા. ત્યાં દૃષ્ટિવિષ સર્પની જેમ ક્રોધથી રાતાં નેત્રવાળા થયેલા તે દ્વૈપાયનને દીઠા. પછી ઉન્મત્ત હાથીને મહાવત શાંત કરે તેમ અતિ ભયંકર ત્રિદંડીને શ્રીકૃષ્ણ આ પ્રમાણેના વચનો વડે શાંત કરવા લાગ્યા : “ક્રોધ એ જ મોટો શત્રુ છે કે જે કેવળ પ્રાણીને આ જન્મમાં જ દુઃખ આપતો નથી પણ લાખો જન્મ સુધી તે આપ્યા કરે છે. હે મહર્ષિ ! મદ્યપાનથી અંધ થયેલા મારા અજ્ઞાની પુત્રોએ જે તમારો મોટો અપરાધ કર્યો છે તેમને ક્ષમા કરો. કેમકે આપના જેવા મહાશયને ક્રોધ કરવો યુક્ત નથી. શ્રીકૃષ્ણ આ પ્રમાણે ઘણું કહ્યું તો પણ તે ત્રિદંડી શાંત થયો નહીં અને તે બોલ્યો કે, “હે કૃષ્ણ! તમારા સાંત્વનથી હવે સર્યું, કારણ કે જયારે તમારા પુત્રોએ મને માર્યો ત્યારે મેં સર્વે લોક સહિત દ્વારકા નગરીને બાળી નાંખવાનું નિયાણું (સંકલ્પ) કરેલ છે. તેમાંથી તમારા બે વિના બીજા કોઈનો છુટકારો થશે નહીં.”
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૯૦
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
