________________
જ ૪૬. 9 દ્વારાનો દાહ અને શ્રીકૃષ્ણનું અવસાન
એક વખત દેશનાને અંતે વિનયવાન શ્રીકૃષ્ણ નમસ્કાર કરીને અંજલિ જોડીને શ્રી નેમિનાથને પ્રત્યક્ષ પૂછ્યું, “ભગવન્! આ દ્વારકા નગરીનો, યાદવોનો અને મારો શી રીતે નાશ થશે ? તે કોઈ બીજા વડે થશે કે કાળના વશથી સ્વયમેવ થશે ?” પ્રભુ બોલ્યા, “શૌર્યપુરની બહાર એક આશ્રમમાં કોઈ પવિત્ર તાપસ રહે છે. કોઈ વખત તેણે યમુના દ્વીપમાં જઈને કોઈ નીચ કુળની કન્યા સાથે લગ્ન કર્યા. તેનાથી દ્વૈપાયન નામે એક પુત્ર થયો છે. બ્રહ્મચર્યને પાળનાર અને ઈન્દ્રિયોનું દમન કરનાર તે દ્વૈપાયન ઋષિ યાદવોના સ્નેહથી દ્વારકાના સમીપ ભાગમાં રહેશે. તેને કોઈ વાર શાંબ વગેરે યદુકુમારો મદિરાથી અંધ થઈને મારશે. તેથી ક્રોધાંધ થયેલો તે દ્વૈપાયન યાદવો સહિત દ્વારકાને બાળી નાંખશે અને તમારા ભાઈ જરાકુમારથી તમારો નાશ થશે.”
નિશ્ચિત ભાવિ જેનું ભાવિ સર્વજ્ઞ ભગવંતોના જ્ઞાનમાં નિશ્ચિત હોય તેમાં કોઈ ફેરફારને કદી અવકાશ નથી.
પરમાત્મા મહાવીરદેવના જીવનકાળમાં બે જૈન રાજા-ચેડા અને કોણિકના બે મહાયુદ્ધો થઈ ગયા જેમાં એક કરોડ, એંસી લાખ માનવોની લાશો પડી ગઈ. પરમાત્મા મહાવીરદેવ કંઈ જ કરી ન શક્યા !
પરમાત્મા આદિનાથના જ બે સંસારી પુત્રો-ભરત અને બાહુબલિ વચ્ચે ભયાનક સંઘર્ષ થયો અને મહાસંહાર થઈ ગયો. તે વખતે પરમાત્મા આદિનાથ કશું જ ન કરી શક્યા. પરમાત્મા નેમિનાથની કુમાર અવસ્થામાં અને શ્રીકૃષ્ણની ઉપસ્થિતિમાં યુદ્ધ નિવારવાની શ્રીકૃષ્ણની સખત મહેનત છતાં મહાભારતનું મહાભયાનક યુદ્ધ ખેલાઈ ગયું અને યાદવાસ્થળી પણ જામી ગઈ. કોઈ કશું જ ન કરી શક્યું. - વીર-પ્રભુથી ગોશાલકને તેજોવેશ્યાનો પાઠ અપાઈ ગયો તેમાં નિશ્ચિત ભાવિ સિવાય બીજું કયું કારણ હતું ?
શ્રીકૃષ્ણની તીવ્ર ભાવના છતાં તેઓ સર્વસંગત્યાગી બની શક્યા નહિ તેમાં ય નિશ્ચિત નિયતિ સિવાય બીજું કયું કારણ હતું ?
પ્રભુના આવા વચન સાંભળીને “અરે આ જરાકુમાર આપણા કુળમાં અંગારા રૂપ છે' એમ સર્વ યાદવો હૃદયમાં ક્ષોભ પામીને તેને જોવા લાગ્યા. જરાકુમાર પણ તે સાંભળીને વિચારવા લાગ્યા કે, “શું હું વસુદેવનો પુત્ર થઈને ભાઈનો ઘાત કરનાર થાઉં ? માટે પ્રભુનું વચન સર્વથા અન્યથા કરવાનો હું પ્રયત્ન કરું.”
આવો વિચાર કરીને પ્રભુને નમીને તે ત્યાંથી ઊઠ્યો અને બે ભાથાં તથા ધનુષ ધારણ કરીને શ્રીકૃષ્ણની રક્ષા કરવાના વિચારથી (પોતાનાથી તેનો વિનાશ ન થાય તેટલા માટે) વનવાસનો અંગીકાર કર્યો. દ્વૈપાયન પણ જનશ્રુતિથી પ્રભુના વચન સાંભળીને દ્વારકા અને યાદવોની રક્ષાને માટે વનવાસી થયો. શ્રીકૃષ્ણ પણ પ્રભુને નમીને દ્વારકાપુરી આવ્યા અને મદિરાના કારણથી અનર્થ થશે” એમ ધારીને મદિરાપાન કરવાનો સર્વથા નિષેધ કર્યો. શ્રીકૃષ્ણની આજ્ઞાથી સમીપના પર્વત ઉપર આવેલા કંદબવનની મધ્યમાં કાદંબરી નામે ગુફાની પાસે અનેક શિલાકંડોની અંદર ઘરની પાળના
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૮૬
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
