________________
અરિહંતની શરણાગતિમાં સૂક્ષ્મનું ઉત્પાદન જયારે સહુ આપણને ચાવી ખાતા હતા, ભૂજતા-શેકતા હતા, જ્યારે અનેકોથી આપણે ધિક્કારાતા હતા, તિરસ્કારાતા હતા; જ્યારે આપણા સુખ અને શાંતિ તરફ ઈર્ષ્યાથી સહુ જોતા હતા અને આપણને જીવનમાં દુઃખી દુઃખી કરી મૂકવાને કે જાનથી ખતમ કરી દેવાને અનેક આત્માઓ ઝંખતા હતા, એ માટે મળેલી તક કદી પણ જતી કરતા ન હતા એવા સમયે પણ જેમણે આપણા પ્રત્યે કરુણાભરી નજર કરી, જેમણે આપણને સઘળાં ય દુઃખો અને દુઃખોના મૂળભૂત કારણોથી ઉગારી લેવાની લાગણીસભર હૃદયે ભાવના ભાવી, જેમણે પોતાની વિરાટ કરુણાની બાથમાં આપણને પણ સમાવી લીધા એવા એક, બે કે પાંચ કરુણાના સાગર થયા નથી. આજ સુધીમાં એવા અનંત આત્માઓ થઈ ચૂક્યા છે જેઓ અંતે તીર્થંકરદેવ બન્યા છે, જેમણે વિષય-કષાયના સાગરમાં ડૂબતા આપણને બચાવી લેતી “શાસન' નામની નાવડી તરતી મૂકી છે. - દુર્ભાગી આપણે જ રહ્યા ! જેમણે એ નાવડીનું, એ દેવાધિદેવનું શરણ લીધું તે તમામ તર્યા. આપણે શરણ જ ન લીધું એમના ચરણોનું, પરિણામે આજે ય આ અપાર સંસાર-પારાવારમાં ડૂબતા જ રહ્યા છીએ.
ઓ ઈશ ! હવે જ અમને સમજાયું છે કે, “અમારા સઘળાં દુઃખો, પરાભવો, યાતનાઓ અને સંતાપોનું મૂળ, અમારી સદા જીવંત રહેતી વાસનાઓનું મૂળ તારી અ-ભક્તિ જ છે. અમે પૂર્વભવોમાં કદી તારી સાચી ભક્તિ કરી જ નથી એથી જ સર્વ પરાભવોનું ભાન બન્યા છીએ !”
ઈશના ચરણનું શરણ એ જ જો આપણું જીવન બની જાય તો સૂક્ષ્મનું પ્રચંડ બળ તદન સહજ રીતે આપણા અંતસ્તલમાં ભરાતું જાય, અંતે વિશ્વમાં વહેતું થવા લાગી જાય.
જેને આ દેવાધિદેવ ગમતા નથી એ કોઈને ય ગમતો નથી. જે આ પ્રભુને નમતો નથી અને કોઈ પણ નમતું નથી. જે આ આઈજ્યને ભજતો નથી તેને કોઈ યાદ કરવા પણ તૈયાર નથી. જે આ માની સેવા કરતો નથી એની સેવા કરવા મોતની વેળાએ પણ કોઈ આવનાર નથી.
ત્રિભુવનપતિ, ત્રિલોકગુરુની શરણાગતિ જ આપણું સર્વસ્વ બની રહે. એ આપણા તમામ હિતો અને સુખો માટે અત્યંત જરૂરી છે.
આવી શરણાગતિ વિનાના તપ, ત્યાગ, જ્ઞાન, વિદ્વત્તા, પુણ્યજનિત વૈભવો વગેરે તમામ ગમે તે પળે ધર્મી-જીવનની ધરતીમાં ભયાનક કડાકો બોલાવી દેતાં હોય છે. અચ્છા અચ્છા રુસ્તમો પણ આધ્યાત્મિક જગતમાં અંતે દેવાળું કાઢી ચૂક્યાના, બરબાદ થઈ ગયાના પ્રસંગો સાંભળવા મળે છે.
શરણાગતિ એ આપણો જ “સેફટી વાલ્વ' છે. શરણાગતિ એ આપણો જ “સેઈફ ગાર્ડ છે. શરણાગતિ એ આપણો જ “ડોગ-વૉચ' છે. એની અવગણના એટલે ખુલ્લંખુલ્લા હારાકીરી.
એની અવગણના જીવનમાત્રના સુખ અને શાંતિની અવગણનામાં પરિણમી જઈને આપણને હૃદયથી નિષ્ફર, દિલથી ક્રૂર, મનથી ઉન્મત્ત અને બુદ્ધિથી ભ્રષ્ટ કરી દીધા વિના રહેતી નથી.
બીજા બધાની અવગણના થઈ શકે પણ આપણી જ આધાર-શિલારૂપ, આપણા જ શ્વાસપ્રાણરૂપ, આપણા જ પ્રાણરૂપ શરણ્યની અવગણના આપણે કદી કરી ન શકીએ.
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૪૭
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
