________________
૪૧.
જરાસંઘ-વધ
દુર્યોધનના મૃત્યુથી મગધેશ્વર જરાસંઘ ખૂબ રોષે ભરાયો. તેણે સોમક નામના દૂતને મોકલીને શ્રીકૃષ્ણને યુદ્ધ માટે પડકાર ફેંક્યો જેને શ્રીકૃષ્ણે ઝીલી લીધો.
જરાસંઘ સાથેના યુદ્ધમાં શ્રીનેમિકુમાર
શ્રીકૃષ્ણે સરસ્વતી નદીના કિનારે આવેલી સનપલ્લી ગામે પડાવ નાંખ્યો. શ્રીકૃષ્ણની મદદમાં પાંડવો જોડાયા અને કાકા સમુદ્રવિજયના પુત્ર નેમિનાથ-જેઓ એ જ ભવમાં ભવિષ્યમાં તીર્થંકર થવાના છે તે-પણ જોડાયા. તેમણે શ્રીકૃષ્ણને યુદ્ઘરક્ષક મહૌષધિ, જે પોતાના બાહુ ઉપર પૂર્વે દેવોએ બાંધી હતી તે છોડીને શ્રીકૃષ્ણના બાહુ ઉપર બાંધી.
શ્રી નેમિકુમાર યુદ્ધમાં જોડાઈ રહ્યાના સમાચાર જાણીને ઈન્દ્રે માતલિ નામના સારથિ સાથે આયુધોથી સજ્જ રથ નેમિકુમારની મદદે મોકલતાં તેઓ તે રથમાં આરૂઢ થયા.
શ્રીનેમિકુમાર દ્વારા અહિંસક યુદ્ધ
બે પક્ષો વચ્ચે ખૂનખાર જંગ ખેલાયો. દક્ષિણ દિશાનો એક મોરચો નેમિકુમારે સંભાળ્યો હતો. તેમણે માત્ર શંખનાદ કરીને કેટલાક શત્રુ રાજાઓને ભગાડી મૂક્યા તો કેટલાકને સ્તંભિત કરી દીધા. તે વખતે માલિ સારથિએ નેમિકુમારને કહ્યું કે, “જ્યારે આપનામાં આટલી બધી તાકાત છે તો આપ જરાસંઘને જ હણી નાંખો ને ?’’
નેમિકુમારે કહ્યું,“સંહાર કરવો એ અજ્ઞાનનિત અકાર્ય છે. ભાઈઓના આગ્રહથી મારે આ યુદ્ધમાં જોડાવું પડ્યું છે એટલે મને સોંપાયેલી જવાબદારીને હું અહિંસક રીતે જ અદા કરીશ. બાકી એવો નિયમ છે કે વાસુદેવ દ્વારા જ પ્રતિવાસુદેવ હણાતો હોય છે માટે શ્રીકૃષ્ણ જ જરાસંઘને હણશે.” ભીમ દ્વારા હિરણ્યનાભનું મૃત્યુ
બીજી બાજુના મોરચાઓમાં ભારે સંઘર્ષ થયો. ભીમસેન જરાસંઘના સેનાપતિ હિરણ્યનાભની સાથે ટકરાયો. બે વચ્ચે તીવ્ર સંઘર્ષ થયા બાદ હિરણ્યનાભને ભીમસેને મારી નાંખ્યો. જરાસંઘે તેના સ્થાને રાજા શિશુપાળને સેનાપતિ તરીકે નીમીને બીજા દિવસે યુદ્ધનો આરંભ કર્યો.
શ્રીકૃષ્ણના હાથે જરાસંઘનો વધ જરાસંઘના અઠ્ઠાવીસ પુત્રોને બળદેવે યુદ્ધમાં મારી નાંખ્યા. બાકીના એકતાલીસ પુત્રોને શ્રીકૃષ્ણે મારી નાંખ્યા.
ત્યાર બાદ શ્રીકૃષ્ણ અને જરાસંઘ સામસામા આવી ગયા. કારમો સંઘર્ષ થતાં છેલ્લે જરાસંઘે શ્રીકૃષ્ણ ઉપ૨ સુદર્શન ચક્ર છોડ્યું. શ્રીકૃષ્ણે તેને પોતાની આંગળીમાં ઝીલી લઈને જો૨થી ઘુમાવીને જરાસંઘ ઉપર છોડ્યું. તેનાથી જરાસંઘનું મસ્તક કપાઈ ગયું. યુદ્ધમાં શ્રીકૃષ્ણનો વિજયડંકો વાગ્યો.
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
નેમિકુમારે સ્પંભિત કરેલા રાજાઓને મુક્ત કર્યા. તેમણે અભયવચન માંગતા નેમિકુમારે શ્રીકૃષ્ણ પાસે સહુને અભયદાન અપાવ્યું.
મગધની ગાદી ઉપર જરાસંઘના પુત્ર સહદેવનો અભિષેક કરીને શ્રીકૃષ્ણ દ્વારકા પાછા ફર્યા. ત્રિખંડાધિપતિ બનતા શ્રીકૃષ્ણ
૧૬૯
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
