________________
બોલાવી નાંખો. -દ્રોણ
(૯) કૌરવસૈન્યનો સંહાર કરવા માટે જ્યારે રાત્રે ઘટોત્કચ રાક્ષસી સેના સાથે આવીને ઊભો ત્યારે પાંડવો ખૂબ આનંદમાં આવી ગયા.
(૧૦) અભિમન્યુ ઉપર ચારેબાજુથી બધા તૂટી પડ્યા. છેલ્લે તે નિઃશસ્ત્ર થઈને ધરતી ઉપર ઢળી પડ્યો તે વખતે જયદ્રથે તેની ઉપર તૂટી પડીને તલવારથી ડોકું ઉડાવી દીધું.
(૧૧) યુધિષ્ઠિરે ‘અશ્વત્થામા હતઃ' અર્ધસત્ય-જૂઠ-નો કૃષ્ણના આગ્રહથી આશ્રય લીધો. (૧૨) ધ્યાનસ્થ બનેલા દ્રોણાચાર્ય ઉપર ધૃષ્ટદ્યુમ્ન ત્રાટક્યો, તેમનું માથું કાપી નાંખ્યું.
(૧૩) ‘હે દુઃશાસન ! આજે હું તારો હાથ તોડી નાંખીને મારી પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ કરીશ.' એમ કહીને ભીમે તેનો હાથ જોરથી ખેંચીને તોડી નાંખ્યો. ભીમની છાતી લોહીભીની થઈ ગઈ.
(૧૪) ઓ યુધિષ્ઠિર ! રાણી સુદેષ્ણા સમક્ષ લીધેલી પ્રતિજ્ઞા પૂર્ણ કરવાનો આ અવસર છે. મદ્રરાજ શલ્ય(યુધિષ્ઠિરના મામા)ને અત્યારે જ હણી નાંખ, જરાય વિલંબ ન ક૨. - શ્રીકૃષ્ણ (૧૫) ઓ અર્જુન ! હવે પળનો ય વિલંબ કર્યા વિના બાણ છોડીને નિઃશસ્ત્ર કર્ણનું ડોકું ઉડાવી દે. -શ્રીકૃષ્ણ
(૧૬) અર્જુન ! હવે તો ભીમે જીતવું હોય તો તેણે દુર્યોધનની સાથળ ઉપર જ ગદા મારી દેવી જોઈએ. પછી ભલે તે અન્યાય કહેવાય. -શ્રીકૃષ્ણ
(૧૭) અમે આજે રાત્રે એક ઘુવડના અચાનક હુમલા દ્વારા મારી નંખાતા કાગડાઓ જોયા. એ ઉપરથી અમને પ્રેરણા મળી છે કે અમે આજે રાતે ઊંઘતા પાંડવોની છાવણી ઉપર ત્રાટકીએ અને તેમને ઊંઘતા જ કાપી નાંખીએ.-અશ્વત્થામા
(૧૮) ધૃષ્ટદ્યુમ્ન અને શિખંડીને મારી નાંખ્યા બાદ અશ્વત્થામા વગેરેએ લાતો મારીને તેમના માથા છૂંદી નાંખ્યા.
(૧૯) ‘હજી પણ જાઓ...' ઘાયલ થઈને મરવા પડેલા દુર્યોધને અશ્વત્થામા વગેરેને કહ્યું, “મને મરતાં મરતાં પણ જો પાંડવોના અન્યાય માર્ગે પણ કાપી નાંખેલા મસ્તકો જોવા મળશે તો મને એટલો બધો આનંદ થશે કે પછી હું ખૂબ શાન્તિથી મરી શકીશ.”
આ અવતરણો યુદ્ધકીય, ઘાતકી અને સંહારક મનોવૃત્તિનું ખુલ્લું દર્શન કરાવે છે. યુદ્ધની નીતિની પાછળ ક્રૂર મનોવૃત્તિ
એટલે જ ‘મારવા આવેલાને મારવો જોઈએ’, ‘અન્યાયની સામે અન્યાય અને અસત્યની સામે અસત્ય’, ‘જેવા સાથે તેવા' વગેરેને યુદ્ધની નીતિ ભલે કહેવાતી હોય પણ આ નીતિની પાછળ જે ક્રૂર મનોવૃત્તિ પેદા થાય છે તેને કારણે યુદ્ધની આવી નીતિ પણ ત્યાજ્ય છે. જેઓ આવી નીતિનો છે તેઓ નિશ્ચિતપણે તીવ્ર અશુભ કર્મનો બંધ કરે છે.
આશ્રય
રજપૂતોની એવી માન્યતા છે કે, ‘જો તે યુદ્ધ કરતો મરે તો ચોક્કસ સ્વર્ગે જાય.’ આ માન્યતાની સાથે જૈન શૈલી લેશ પણ સંમત નથી. ઊલટું, એ તો એમ કહે છે કે આવો રાજા તો નરકે જાય; જો તે અવસ્થામાં તેની પાસે સમ્યક્ત્વ ન હોય તો અથવા જો તે સન્માર્ગગામી ન બને તો. રાજેશ્વરી તે નરકેશ્વરી.
કષાયો ભયંકર છે' તેને નજરમાં લાવો
સાચે જ કષાયો-ક્રોધ, અભિમાન, માયા કે લોભ-ખૂબ જ ખતરનાક હોય છે. તેનાથી ક્યારેક બહુ ચીકણાં કર્મોનો બંધ થઈ જાય છે.
હંસ અને ૫૨મહંસ-પોતાના સંસારી ભાણિયા મુનિઓના મૃત્યુમાં બૌદ્ધ સાધુઓ નિમિત્ત બન્યા
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
૧૬૭
