________________
જાવડશા એટલે ? એમના સમયના ખૂબ જ શ્રીમંત અને ઉત્તમ કક્ષાના ધર્મોજન. લક્ષ્મી અને ધર્મશ્રીએ જાણે કે એમના ઘરમાં સ્પર્ધા માંડી હતી.
એક વખત જાવડશાએ તીર્થાધિરાજ શ્રી શત્રુંજયના જિનાલયો વગેરેની જર્જરિત બનેલી હાલત જોઈ. પોતાના પરમાત્માના આલયો જર્જરિત બની રહ્યા છે એ જોઈને પોતાની બેદરકારી ઉપર એમને ફિટકાર વછૂટી ગયો.
વિશેષ ઊંડા ઊતરતાં જાણવા મળ્યું કે શત્રુંજય તીર્થનો અધિષ્ઠાયક દેવ મિથ્યાદષ્ટિ બની જતાં તેણે જ તીર્થની દુર્દશા કરી હતી.
એ વખતના યુગપ્રધાન આચાર્યશ્રી વજસ્વામીજી આ વાતથી વાકેફ હતા અને દુઃખી પણ હતા. પરંતુ સંપત્તિના ભૌતિક બળની ઓથ ન મળે ત્યાં સુધી એ મહાત્મા પોતે કાંઈ કરી શકતા ન હતા.
પણ એક દિ અધ્યાત્મનું અને સંપત્તિનું બે ય બળો ભેગા થઈ ગયા. જાવડશા અને વજસ્વામીજી શત્રુંજયના ઉદ્ધાર માટે કટિબદ્ધ બન્યા.
મંદિરો ઉપર ટાંકણાં લાગવા માંડ્યા. પહાડ ઉપર જ નૂતન પ્રતિમાઓનું નિર્માણ થવા લાગ્યું. વર્ષોની જહેમતે પ્રતિમાઓ તૈયાર થઈ ગઈ. આવતી કાલે પ્રતિમાઓને મંદિરમાં પ્રવેશ કરાવવાની વિધિ છે.
અને...આ શું ? સવારના પહોરમાં જ્યાં જાવડશા તળેટીથી પહાડ ઉપર ચડવા પગથિયે પગ મૂકે છે ત્યાં એ તમામ પ્રતિમાઓ પોતાના જ પગ આગળ ખંડિત થઈને પડેલી જોવા મળે છે.
જાવડને એક ક્ષણ તો વસમો આઘાત લાગ્યો. દુષ્ટ દેવનું આ તોફાન તેઓ સમજી ગયા.
જરાય હિંમત હાર્યા વિના નવેસરથી પહાડ ઉપર પ્રતિમા–નિર્માણ શરૂ થયું. પણ ફરી એ જ દશા... ફરી નવનિર્માણ... ફરી ખંડ-ખંડમાં ટૂકડા...
વીસ વીસ વાર આમ બન્યું. જાવડના માથે પળિયાં આવી ગયા. મોં ઉપરની કરચલીઓની બારીમાંથી વાર્ધક્ય સ્પષ્ટપણે દેખાવા લાગ્યું.
એકવીસમી વખત એ બુઢ્ઢાએ પુરુષાર્થ આરંભ્યો. પ્રતિમાઓ તૈયાર થતાં જ એ દંપતીએ બધી પ્રતિમાઓ રથમાં બેસાડી. રથના બે પૈડે બે ય પતિ-પત્ની સૂઈ ગયા. દુષ્ટ દેવને આહ્વાન કરીને જણાવ્યું કે, “હવે અમારી ઉપર પૈડાં ચલાવીને જ આ પ્રતિમાઓનો ભરેલો રથ આગળ હાંકજો.”
અને...દેવે નમતું જોખ્યું. બત્રીસલક્ષણાનો ભોગ લેવા જેટલી ક્રૂરતા તે ન દાખવી શક્યો.
શ્રી વજસ્વામીજીના શુભ હસ્તે જ રંગેચંગે સઘળું કાર્ય પાર ઊતરી ગયું. પ્રતિષ્ઠા પણ મંગલમય થઈ ગઈ. એ દિવસે જાવડશા અને તેમના પત્ની પ્રભુપ્રતિષ્ઠા કરીને ધજા ફરકાવવા શિખર ઉપર ચડ્યા. કાર્યસિદ્ધિનો હર્ષાવેશ બે ય ના ઉરમાં સમાતો ન હતો. ધજા ફરકાવતાં જ હર્ષાવેશનો અતિરેક થયો અને ત્યાં જ શિખર ઉપર દંપતીનું હૃદય બંધ થતાં મૃત્યુ થઈ ગયું.
સર્વત્ર શોક છવાઈ ગયો. સૌથી વધુ આઘાત અને ઉશ્કેરાટ વ્યાપ્યો હતો; જાવડના સૌથી મોટા પુત્રના અંતરમાં.
એણે કલ્પના કરી કે, “મુહૂર્ત અશુભ હોવાથી જ આ અમંગળ ઉદ્ભવ્યું છે. વજસ્વામીજીની જ આ ભૂલ છે.' ગુરુદેવની ઘણી સમજૂતી છતાં પુત્રના મનનું સમાધાન થયું નહિ. ત્યાં એકાએક આકાશમાંથી દેવ-દેવીનું યુગલ શત્રુંજય તીર્થે ઉતર્યું.
એ જ હતા; જાવડશા અને તેમના પત્ની, મૃત્યુ પામીને બનેલા દેવાત્માઓ. તેમણે સ્વપુત્રને
ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
9
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
