________________
પ્રત્યેની મારી અસહિષ્ણુતાના મૂળમાં તું જ કારણ છે. ભરસભામાં જયારે તારું વસ્ત્રાહરણ થયું ત્યારે બન્ને પક્ષના સન્માનનીય વડીલ તરીકેના મારા અધિકારની રૂએ હું તારી એ દુર્દશાને જરૂર નિવારી શક્યો હોત. પરંતુ હું મૌન જ રહ્યો અને તારા વસ્ત્રો ખેંચાવા લાગ્યા. કેવું અઘોર પાપ મેં કર્યું. ઓહ ! એના જ કારણે હું આજે વેદનાનું દુઃખ સહી શકતો નથી.”
દ્રૌપદીએ વિનીતભાવે પૂછ્યું, “પિતામહ ! ઘણા વખતથી મારે આપને આ વાત પૂછવી જ હતી પરંતુ આજે આપે જ મારા સંશયનું નિરાકરણ કર્યું. પણ હવે એક વધુ વાત પૂછી લઉં કે શા માટે એ વખતે આપ મૌન રહ્યા? શું ધૃતરાષ્ટ્ર મૌન રહેવાની ફરજ પાડી હતી ?”
‘દ્રૌપદી !” વેદનાની એક તીણી ચીસ નાંખીને ભીષ્મ ફરી બોલવા લાગ્યા. “હું કેમ મૌન રહ્યો ? એમ પૂછે છે ને ? કારણ કે હું તે વખતે દુષ્ટ દુર્યોધનનું અન્ન ખાતો હતો.”
અનીતિના અન્નની જીવન ઉપર માઠી અસર આ પ્રસંગો અનીતિનું ધન કમાતા માણસોના કે અન્યાયી દુષ્ટ માણસોના ભોજનની મન ઉપર કેટલી વિઘાતક અસરો પડે છે તેનો અતિ સુંદર બોધ આપે છે.
આજે મોટા ભાગનો શ્રીમંત ધર્મીવર્ગ વેપારમાં અનીતિ કરતો હોય છે. આ લોકોને ધર્મધ્યાનમાં એકાગ્રતા ન આવતી હોય અને તેવા સમયે પણ ખરાબ વિચારો ઘણા આવતા હોય તો હવે તેમાં નવાઈ પામવા જેવું કશું લાગતું નથી.
પેલો નીતિમાન પુણીઓ શ્રાવક ! એક દિ' પત્ની ભૂલથી પડોશીના ઘરનું એક છાણું પોતાના છાણાં ભેગી લઈ આવી તો પુણીઆનું સામાયિક બગડી ગયું. તેણે ભારે સૂક્ષ્મ રીતે તપાસ કરાવીને અનીતિનું એ પાપ પકડી પાડ્યું.
એક છાણામાં જો એક સામાયિક ફૂલ તો જીવનમાં પૂરી અનીતિમાં પૂરું જીવન વૂલ ! આમાં નવાઈ શી છે?
મને તો હોટલોના ખાનારાઓના પેટમાં જે ચા, પાણી દ્વારા ગંદામાં ગંદા પરમાણુઓ જાય છે તે કારણે, સિનેમાના ટોકીઝમાં દોઢ કલાક બેસનારાઓના શરીરમાં અનેક વ્યસની લોકોના ગંદામાં ગંદા શ્વાસ-પરમાણુઓના જે ઢગલા પેસે છે તેના કારણે અનીતિનું ધન કમાનારાના ભોજન કરતાં પણ વધુ ભ્રષ્ટ બુદ્ધિ હોટેલ, સિનેમા વગેરેમાં સંગદોષોથી થતી હશે તેમ લાગે છે. આથીસ્તો તે પવિત્ર બ્રાહ્મણ યજમાનને ત્યાં ભોજન કરતાં કરતાં ઊભો થઈ ગયો હતો, કેમકે એકાએક ઘરના છોકરાએ સિનેમાના ગીતો પ્રસારિત કરતું રેડિયો સ્ટેશન ચાલુ કરી દીધું હતું. “એ ગીતના ગંદા શબ્દોના ગંદા પરમાણુ આ ભોજનમાં પડી ગયા, હવે મારાથી ન ખવાય” એમ બોલીને, અન્નદેવતાને પ્રણામ કરીને તે બ્રાહ્મણ ઊભો થઈ ગયો.
જૈન શાસ્ત્રકારોએ “સારો માણસ બનવા માટે જે પાંત્રીસ ગુણો બતાવ્યા છે તેમાં તેમણે સૌ પ્રથમ ગુણ “ન્યાયસંપન્ન વૈભવ” જણાવ્યો છે તે કેટલું બધું સમુચિત છે !
નીતિનું ધન કમાવવું તે ગૃહસ્થનો ન્યાય. બેંતાલીસ દોષો વિનાની ભિક્ષા મેળવવી તે સાધુનો જાય. એકનો ન્યાય બીજાને લાગુ થઈ શકે નહિ.
વિરાટપુત્ર ઉત્તરકુમારનું આઘાતજનક મોત અર્જુને કરેલા ધનુષના ટંકાર સાથે યુદ્ધનો આરંભ થઈ ગયો. ભીષ્મ પિતામહે કૌરવપક્ષ તરફથી અને ધૃષ્ટદ્યુમ્ન પાંડવપક્ષ તરફથી પહેલા ત્રણ દિવસમાં ભારે દેકારો મચાવી દીધો. બે ય પક્ષે ધર્મ તો મારો સ્વભાવ છે
૧૨૮
જૈન મહાભારત ભાગ-૨
