Book Title: Chaityavandanadi Bhashya Trayam Balavbodh Sahit
Author(s): Devendrasuri
Publisher: Unknown
Catalog link: https://jainqq.org/explore/022326/1

JAIN EDUCATION INTERNATIONAL FOR PRIVATE AND PERSONAL USE ONLY
Page #1 -------------------------------------------------------------------------- ________________ UM namaH zrI deveMiriviracitaM caityavaMdanAdi jApya traya bAlAvabodha sahitaM prArabhyate. tatra prathamaM zrI caityavaMdana jASya prAraMjoyaM graMthakartA maMgalAcaraNa mATe gAthA kahe be. vaMdittu vadalio, sadhe vizvaMdaNAi su vidhAraM // bahu vitti jAsa cuni suyANusA " reNa buccAmi // 1 bAlAvabodha kartAnuM maMgalAcaraNa kahe be. praNamya praNatAnaMda kArakaM vighnavArakaM // zrImadvijaya devAhaM lasalAvaNya dhArakaM // 1 // meru dhIraM sphura vIra, tIraM nIradhI zavat // jApya zrayAyeM bodhAya, bAlakodho vidhIyate // 2 // 1 Page #2 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana jAya arthasahita. artha : - ( vaMdalike ke ) vaMdanIyAn eTale bAMdavA yogya evA je ( sadhe ke0 ) sarve zrItIrthaM karadeva athavA zrI arihaMtAdika ( sa ke0) sarve pAMce parameSThI tesane ( vaMdittu ke0 ) vaMditvA eTale vAMdIne ( cizvaMdaNAi ke0 ) caityavaMdanAdika e Tale caityavaMdana tathA AdizabdadhI guru vaMdana ane paJcarakAla paNa levAM te rUpa ( suvidhAraM ke0 ) suvicAraM eTale rumA vicArapratyeM ( bahu ke ) ghaNA evA je (vitti ke0 ) vRtti, (Asa ke jApya ane ( cusI ke0 ) cUrNitAdiyukti pramukha graMtho taDUpa ( suyAgu sAreNa ke ) zrutane anusAreM karIne ( vunnAmi ke0 ) koza. paraMtu mahArI matikalpanAyeM nahIM kahIza. eTale dharmaruci jIvone paMcAMgI sammata caityavaMdanAdikano vidhi kadIza. kAraNa ke samakitanuM bIja to zuddha deva, zuddha guru ane zuddha dharmanuM svarUpa jANavuM, thane sadahavaM be te mATe prathama aDhAra doSa rahita, ni kalaMka evA je zrIarihaMta deva ve, te zuddha deva be. tenA sthApanAdika cAre mipA dAMdavA yogya 2 Page #3 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nApya arthasahita. 3 ne, to zahAM caityazabdaM zrIarihaMta tathA zrIari haMtanI pratimA tenI je vaMdanA karavI, te vidhi sa dita karavI te vidhi kahIza // iti // 1 // ___ have te caityavaMdanano vidhi mUla to covIza. hAre sacavAya , te covIzanA valI uttara neda 2074 thAya . mATeM covIza hAranAM nAma, 4 tyeka jharanA uttara nedanI saMkhyA sahita cAra gAthAyeM karI kade . dahatiga ahigama-paNagaM, udisi tihu gAha tihA na vNdnnyaa|pnnivaay-nmukkaaraa, vamA sola-saba-sIyAlA ||3||gsii sayaM tu payA, saga-ninasaMpayAnapaNa daMmA // bAra ahigAra canavaM, dANaU saraNikA canha jiNA // 3 // canaro yu nimittaSTha, bAraha heU sola AgArA // guNa vIsa dosaThassa, gga mANa yutaM ca sagavelAan dasa AsAyaNa cAna, sabje cizvaMdaNAraThA Page #4 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 devavaMdana nASya arthasahita. paaiN|| canavIsa vArehiM, usahassA huti cana sayarA // // itidAragAhA // arthaH-prathama deva vAMdatAM naiSedhika Adika (da hatiga ke7) daza trika sAcavavA jozye, tenuMhAra kadIza, bIjuM (ahigamapaNagaM ke) annigamapaM caka eTale pAMca anigamarnu hAra kahIza. trInuM deva vaMdana karatA strIne kayI dizAyeM ane puruSane kayI dizAyeM manA raheQ jozye, te (udisi ke) vidizi eTale be dizAnanu cAra kahIza, codhuM jaghanya, madhyama ane natkRSTa evA (nina ggaha ke0 ) RNa prakAranA avagrahanuM hAra kahoza, pAMcaU (tihAnavaMdaNayA ke ) tridhAtuvaMdanayA eTale traNa prakAre valI caityavaMdanA karavI. tenaM dhAra kahIza,huM paMcAMga eTale pAMca aMgeM paNivAya ke0) praNipAta karavo, tenuM hAra kahIza, sAtamuM (namukkArA ke0) namaskAra karavAnuM hAra kahIza, AThamuM devavaMdananA adhikAreM je navakAra pramukha nava sUtrAM zrAve , tenA (varamA ke0 ) varNa eTale madara te (solasayasIyAlA ke) solahoM ne Page #5 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana jAya arthasahita. A suDatAlIza thAya, tene gaeNI dekhAmavAnuM dvAra kadIza // 2 // navamaM devavaMdananA adhikAreM navakAra pramukha nava sUtrAnAM ( igasIisayaM ke0 ) ekasone e kyAsI (tu ke0 ) valI ( payA 0 ) pado thAya be, te dekhAmavAnuM dvAra kahIza, dazamuM eja navasU trAMnAM (saganana ke0 ) saptanavati eTale sattANuM ( saMpayAna ke0 ) saMpadAna thAya be, te dekhAmavAnuM dvAra kadIza, agIyAramuM namukulAdika ( padamA ke) pAMca daMmakanuM dvAra kadIza, vAramuM caityavaM damane viSe pAMca damakamA ( bArAhigAra ke ) bAra adhikAra pravebe, tenuM dvAra kahIza, teramuM ( canavaMda ziU ke0 ) cAra vAMdavA yogya tenuM dvAra kadIza, caudamuM nRpazva TAlavA nimitteM eka (sa raNiU ke ) smaraNa karavA yogya je samyagdRSTi devo temanuM dvAra koza, pannaramuM nAmasthApanAdika ( canha jilA ke0 ) cAra prakAranA jinanuM dvAra kadIza // 3 // solamuM ( canarothui ke0 ) cAra stuti kade Page #6 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 6 devavaMdana nASya arthasahita. vArnu kSAra kahIza, sattaramuM deva vAMdavAmAM pApakSa paNAdika (nimitta ke ) nimitta ATha De, tenuM hAra kahIza, aDhAramuM phala sAdhavA nimitte (bAraheU ke0 ) bAra hetunuM hAra kahIza, (a ke ) valI nagaNIzamuM apavAdeM kAnaslagganA ( solasAgArA ke ) sola AgAra, hAra ka hIza, vIzamuM kAnassaggamAM (guNavIsadosa ke) iMgaNIza doSa napaje tenuM hAra kahIza, ekavIsamuM (nassaggamANa ke) kAnassagganA pramANanuM hAra kahIza, bAvIzamuM zrIvItarAgarnu (zrutaM ke ) stavana kevA prakAre karavU ? tenuM hAra kahI,tre bIzamuM (a ke ) valI dina pratye caityavaMdana ( sagavelA ke ) sAta velA karavU, tenuM hAra kadIza // 4 // covIsamuM devavaMdana karatAM derAsaramAM tAMbUla pramukha (dasAsAyaNacA ke) daza AzAta nAno tyAga karavo, tenuM hAra kahIza, ema (satve ke ) sarve (cizvaMdaNAraMgaNAI ke) caityavaMda nanAM sthAnaka te (canavIsa'vAredike ke ) co Page #7 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana jAya arthasahita. S vIza chAreM karIneM (sadassA ke ) be dajAranI Upara ( cansayarA ke0 ) cummotera ( huMti ke0 ) thAya // 5 // ( dAramAdA ke) e dvAranI gAthAnaM cAra jANavI // covIza hAranAM uttarabhedasadita yaMtranI sthApanA. aMka mUladhAranAM nAma. uttarabhedanI saMkhyA. saravAlo. 1 naiSedhikAdika dazatrikanuM dvAra 30 2 pAMca nigama sAcavavAnuM dvAra. 5 3 devavadatAM strI puruSane najA rahe bAnI be dizAnanuM dvAra. ghanya, madhyamAditraNa zravagra danuM dvAra. 3 5 traNa prakAreM vaMdanA karavI tenuM dvAra. 3 6 praNipAta paMcAMgeM karavAnuM dvAra. 1 7 namaskAra karavAnuM dvAra. G nabakAra pramukha navasUtrAnAM va rNonuM dvAra. e navakAra pramukha nava sUtrAnAM padasaMkhyAnuM chAra. 1 30 35 181 3 40 43 kss 45 1647 162 1873 Page #8 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 10 navakAra pramukha navasUtrAnI saMpa dAnuM dhAra. e7 1970 11 namobuNAdi pAMca daMmaka dhAra, 5 1esae 12 deva vAMdavAnA bAra adhikAranuM dhAra. 13 1en 13 cAra vaMdanIyarnu hAra. 4 1ee? 14 smaraNa karavA yogyatuM hAra. 1 12 15 nAmAdi cAra prakAre jina- hAra.4 16 16 cAra yu kahevAnuM dhAra. 4 200 17 deva vAMdavAnA ATha nimittanuM cAra. 2000 17 deva bAMdavAnA bAra hetunuM dhAra. 12 200 1e kAnassagganAsolAgAranuMhAra.16 2036 30. kAnassaraganA nagara ghara. rae 2055 1 kAnassagganA pramAgarnu hAra. 1 2056 22 stavana kema karavU? tenuM cAra. 1 2057 23 sAta vAra caityavaMdana karavAnuM hAra.7 2064 zva daza AzAtanA tyAgavAnuM hAra.10. 2074 have e covIze hAranA uttara danuM svarUpa Page #9 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. e anukrameM dekhAmato prako prathama daza trikonuM hAra kaheto to be gAthAyeM karI daza trikonA nAma kahe je. tini nisihI tiniTha, payAhiNA tini ceva ya paNAmA // tivihA pUyA ya tahA, avana-tiya-nAvaNaM ceva // 6 // ti disi-nirakaNa-viraI, payanUmi-pamaLaNaM ca tikuto // vannAi-tiyaM muddA, tiyaM ca tivihaM ca paNihANaM // 7 // arthaH-prathama derAsare jAtAM (tininisihI ke ) traNavAra naiSidhiko kahevI, boju derAsare (tinina ke ) traya valI (payAhiNA ke) pra dakSiNA devI, trIjI (tini ke) traNa vAra (cevaya ke ) e nirdhAra vAcaka zabda De (pa NAmA ke) praNAma karIyeM, cotho (tivihA ke0) traNa prakAranI aMgapUjAdika (pUyA ke) pUjA karavI, pAMcamI (ya ke0) valI (tahA ke) tathA pranunI pimasthAvasthAdika [avanati Page #10 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 devavaMdana nApya arthasahita. yannAvaNaM ke ] avasthAtrayanuM nAva, jANavu, (ceva ke ) nizceM // hI cAra dizimAMthI mAtra nagavAn ne di ziyeM beThelA hoya, teja eka dizinI sAmuM jovaM, ane zeSa (tidisiniraskAviraI ke ) traNa di zinI sanmukha novAmuM viramaNa karavU, sAtamI (payanUmipamaUNaM ke) paga mUkavAnI nUmirnu pramAUna te (ca ke) valI (tiskutto ke) praNa vAra kara, AgmI (vanAtiyaM ke0) varNA dikanA AlaMbana traNa kadeze (ca ke) vallI navamI muddatiyaM ke ) traNa muza kadeze, dazamI (tivihaM ke ) traNa prakAre (ca ke) vali (paNihANaM ke0) praNidhAna kadeze, je traNa bo lano samudAya tene trika kadIyeM, e daza trikanAM nAma kAM // 7 // have prathama nitihI traNa kaye kaye sthAnakeM karavI ? te kahe . . ghara jiNahara-jiNa-pUyA, vAvAraccAyana Page #11 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 11 nisihI-tigaM // agga-hAre maje, tazyA ciz-vaMdaNA-samae // 7 // arthaH-je sAvadha vyApArano mana, vacana ane kAyAyeM karI niSedha karavo, tene nisihI kahIye, te eka potAnA (ghara ke) gharanAM bIjI (ji lahara ke) jinaghara te derAsaranA, trIjI (ni lapUA ke) zrIjinezvaranI pUjAnAM je ( vAvAra ke) vyApAra eTale eNanA je vyApAra tene (cAyake ) tyAgavAthakI (nisihotiyaM ke0) nai badhikItrika thAya temAM prathama nisihi te po tAnA ghara, hATa, parivArAdika saMbaMdhI je sAvadya vyApAra te sarva nivartAvavA mATe zrIjinamaMdirane (aggaddAre ke0) agrakSAreM kahe. eTale derAsaranAM mUla vAraNe daravAjAmA pesatAMja kahe, paNa ihAM zrIjinagharane pUMjavA samAravA saMbaMdhi tathA pUjA saMbaMdhi sarva vyApAra Adare, tathA bIjI nisidI te jinaghara saMbaMdhaM vyApArI navattevA rUpa derA saranI (maU ke0 ) madhya gannArAmAM pesatAM ka Page #12 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 15 devavaMdana nASya arthasahita. hai, tihAM derAsara pajhyA AkhalyAnI ciMtAno tathA derAsaramAM paMjavAdikano tyAga karIne anya pUjAdikano prAraMna kare, ema sarva prakAranI pUjA vidhisahita sAcavI rahyA pI ( tazyA ke ) trIjI nisihI je jinapUjA saMbaMdhi vyApAranA tyAga rUpa le te. jinapUjA vyApAra tyAga to (cizvaMdaNAsamae ke0) caityavaMdana karavAnA a vasareM kahe, ihAM vyapUjA vyApAra sarva nivartA vIne kaivalya nAvapUjArUpa caityavaMdana stavanAdi kano ekAgra citte karI pATha kare, e rIte traNa nisihI sAcave. __athavA mana, vacana ane kAyAyeM karI gharasaM baMdhI vyApAra niSedhavArUpa traNa nisihI derAsa ranA agravAramA kahevI, ane teja pramANe manA dika traNe yogeM derAsara saMbaMdhI vyApAra tyAgavA AzrayI traNa nisihI gannArAmAM kahevI, tathA valI caityavaMdanAdi kahevAne avasare paNa mana va cana kAyAyeM kr| jinapUjA vyApAra tyAgarUpa traNa nisihI kahevI, e rIteM dareka vakhateM mana, Page #13 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 13 vacana ane kAyAnA yogeM karI traNa traNa nisiho kahevI, athavA dareka vakhateM ekaja nisihI ka hevI. paraMtu ghara saMbaMdhI derA saMbaMdhI ane jinapU jA saMbaMdhI vyApAra niSedha karIyeM baiyeM, ema sama jIne derAsaramAMpesatAMjatraNe nisihI kahI devI nahIM.e tAtparya .e prathama nisihItrika kahUMgA ___ have bIjuM pradakSiNAtrikanuM nAma prathama sAmA nye uchI gAthAmAM kaheluM , teno pragaTa artha ne, mATeM jUI vakhANyu nazrI. tathApi caityanA dakSiNa nAgathI traNa pradakSiNA devI, eTale saMsAranA na dhamaNa TAlavA rUpa nAvanAyeM zrIpratimAjI ma hArAjanI jamaNI bAjuzrI anukrameM jJAna, darzana ane cAritranI ArAdhanA rUpa traNa pherA pharavA. e bIjuM pradakSaNAtrika kahyu.. have trIjuM praNAmatrika kahe . aMjali-baMdho aho, Nana apaMcaMgana atipaNAmA // savatra vA tivAraM, sirA i-namaNe paNAma-tiyaM // e|| Page #14 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 devavaMdana nASya arthasahita. arthaH-zrIjina pratimA dekhI be hAtha jor3I nillA lagAmI praNAma karIye he prathama (aM jalibaMdho ke) aMjalibaMdha praNAma kahIye, tathA kaTidezathI naparakhaM ardhaM zarIra tene lagAreka na mAmI praNAma karIye, athavA kAdi sthAnake rahyAM thakAM kAMka zira namAmIye, tazA zira ka rAdikeM karI nUpikA pAdAdika, pharala te eka aMgathI mAmIne cAra aMga paryaMta nAlAmabuM te vI jo (ahosana ke0)ardAvanata praNAma kahIyeM, tathA (a ke) valI be jAnu, ke kara ane pAM camuM nanamAMga te mastaka, e pAMca aMga nAhI khamAsamaNa aApIyeM, tetrIju (paMcaMgana ke ) paM cAMga praNAma jANavo. e (tipaNAmA ke0) traNa praNAma jANavA. (vA ke) athavA ( sabana ke ) sarvatra pra NAma karavAsamaye ( tivAraM ke0 ) traNa vAra (si rAznamaNe ke0) mastakAdika namAmave karI eTa se zira, kara aMjalI pramukhe karI je traNa vAra namana Avarta karavaM te (paNAmatiyaM ke0 ) praNA Page #15 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nApya arthasahita. 15 matrika jANavU. e jIjuM praNAmatrika ko ge| have coyuM pUjAtrika kahe . aMgaggalAvajeyA, pupphAhAra thuhiM yatigaM / / paMcovayArA aTho, kyAra sabova yArA vA // 10 // . arthaH-(aMgagga ke ) aMgane agra eTale pahe lI aMgapUjA ane bIjI pAgala DhovArUpa agrapU jA, tathA trIjI caityavaMdanarUpa (nAva ke)mA vapUjA e traNa (neyA ke) nedathakI anukrameM ((pupphAhArathuihiM ke) puSpAhArastutiniH eTa le pahelI puSpa kesarA dike ane bIjI AhAra phalAdi Tokane tathA trIjI stuti karabe karIne (payatigaM ke) pUjA trika prAya che. - temAM prathama aMgapUjA te zrIvItarAganI pUjA avasare manaHzuddhi, vacanazudi,kAyazuhi, vastrazuddhi, nItinuM dhana, pUjAnA napakaraNanI zuhi, nUmizu i, e sAta vAnAM zukarI dhavala nirmala supota dhotIyAM puruSa pahere, ane jeno AThapamo mukha Page #16 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 devavaMdana nASya arthasahita. koza pAya,ehavI eka sAmIuttarAsaMganI dhare, evI rIteM puruSaM pUjA avasareM be vastra rAkhavAM, ane strIne to vizeSa vastrAdikanI zonA jozye, ta thApi hamaNAM saMpradAyeM traNa vastra paherI pUjA kare, e rIteM vastra paherI AzAtanA TAlato thako prathama pUMjaNI karI zrIjinabiMbane pUMje, pUMjavAthI mAMmI parvaneviSetraNa, pAMca, sAta, kusumAMjali prakSepa kare. nhavarA, aMgalUhagAM dharato, vilepana, nUSaNa, aMgIracana, puSpa camAvato jinahastamAM nArikerAdika dhUpAkSeSa, sugaMdhavAsadepaNAdika ka rato pUjA kare. e sarva aMgapUjA jANavI. bIjI agrapUjA; temAM dhUpa, dIpa, nainadyAdi zabda AhAra Dhokana puSpa prakara, gaMzrima, veDhima, pUrima, saMghAtimAdi ne jala, lavaNottAraNa,A ratI, maMgaladIpaka, aSTamaMgalannaraNa, e sarva vIjI agrapUjA jAgavI. trIjInAvAjAmadhye stuti, gIta, gAna,nA Taka, batra, cAmara, viMjavAdi tathA devavya badhA ravA pramukha sarvanAvapUjA jANavI.e pUjAtrika Page #17 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana jAya arthasahita. kayuM. athavA karavA, karAvavA ane anumodavArUpa e paNa trividha pUjA jANavI . 17 athavA eka vighnopazAminI, bIjI abhyudaya sAdhanI, trIjI nivRttidAyinI, e pUjAtrika jA evaM yakaM // vigghovasAyigegA, anudayasAdali nave bIyA // nighuikaraNI tajJyA, phalayAna jaha nAmediM // 1 // ityAvazyaka niryuktivacanAt // ( vA ke0 ) athavA ( paMcovayArA ke0 ) paM copacArA pUjA te 1 gaMdha; 2 mAlya, 3 adhivAsa, 4 dhUpa, e dIpa athavA 1 kusuma, 2 prakRta, 3 gaMdha, dhaM dhUpa, e dIpa e pAMca prakAreM paNa prathama aMgapUjA jANavI. bIjI ( hovayAra ke0 ) aSTopacAra eTale 1 kusuma 2 kaha 3 gaMdha 4 paIva 5 dhUva 6 naive 7 jala phalehi puNo // zravida kamma mahaNI, ahuvayArA davai pUyA // 1 // iti Avazyaka ni yuktivacanaM e ATha prakAreM pUjA jANavI. trIjI ( sadyovayArA ke ) sarvopacArA eTale sarvopacArapaNe pUjA te praNAma mAtrAdika sarva Page #18 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 devavaMdana nASya arthasahita. lokopacAra vinaya te sarvapUjA jANavI. athavA jeTalI vastu male teNeM karIne pUjA karavI, te sarvopacArapUjA jAgavI. tihAM 1 nhavaNa, 2 vi lepana, 3 devaduSyavastra, tathA cakkuyugala, 4 vAsa pUjA, 5 phUlapagara, 6 phUlamAla, 7 vUTAM phUla, cUrNaghanasArAdi, tathA AMgI racanAdi, e dhvajA ropaNa, 17 AnnaraNa, 11 phUlaghara, 12 phUlano megha, 13 aSTamaMgala racanA, 14 dhUpa dIpa bhAratI maMgala dIpAdika naivedya Dhokana, 15 gItagAna,16 nATaka, 17 vAjitra. e sattara prakAra pUjA, tathA valI 21 prakAre pUjA, tenAM nAma kahe . 1 stra, 2 vilepana, 3 nUSaNa, 4 phala, 5 vAsa, 6 dhUpa, dIpa, phUla, e taMbula, 10 patra, 11 pUgI, 12 naivedya, 13 jala, 14 vastra, 15 utra, 16 cA mara, 17 vAjiMtra,17 gIta, nRtya,20 stuti,21 devazayakojhavRddhi, evaM ekavIza neda, nayA ekazo ATha prakArAdi e sarva bahuvidha pUjA jANavI.e roteM paMcopacAra,aSTopacAra ane sarvopacAra malI apane pUjAjANavI.e cothupUjAtrika karvANa Page #19 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 1 // have pAMcamuM, avasthAtrika kahe : jAviU avatiyaM, piMmata payana rUva rahiyattaM // banamana kevalitaM, sichattaM ceva tassabo // 11 // arthaH-he navyajIva ! tuM (jAvidha ke0 ) nAvya. zrInagavaMtanI (avanatiyaM ke ) traNa avasthA pratye eTale tra avasthAnI nAvanA nA viyeM, te kahe . prathama (miba ke ) piMmasthA vasthA nAvIyeM, bIjI (paya ke0 ) padastha ava sthA nAvoyeM, trIjI (rUvarahiyattaM ke ) rUpara hitatvaM eTale rUparahita evI rUpAtIta avasthA nAvIyeM, tihAM je piMmasthAvasthA te ( unamala ke0 ) badmasthAvasthAyeM nAviyeM, tIrthaMkara padanAM piMma je zarIra tIrthaMkara nAma karmayogya , te misthAvasthA ke ane padasthAvasthA te ( kevalitaM ke) kevalajJAna avasthAyeM nAvIyeM eTale kevala jJAna pAmyA pI pramupadastha thayA le, tathA rUpA tItAvasthA te (sinaM ke) sitvaM eTale si Page #20 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 devavaMdana nASya arthasahita. paNAnI avasthAyeM nAvavI, kAraNa ke sipaNuM je, te rUpathakI atIta me, mATe siharUpapaNuM nAvatAM rUpAtIta nAvanA kahIye. e (ceva ke0) nizce (tassabo ke ) te piMmasthAdika traNa ava sthAno artha jANavo // 11 // // have e traNe avasthA kyA kyA nAvavI ? tenAM gama kahe . sahavaNaJcagehiM unama, bavantra pamihAra gehiM kevaliyaM // paliyaM kussaggehiya, jiNassa nAviU siddhattaM / / 1 / / arthaH-(eDavaNaJcagohiM ke) snapanArcakaiH eTa le nhavaNa, pakhAla, arcAdi pUjAnA avasare, pUjA karanArA pUjaka puruSoyeM (jiessa ke7) zrIjine zvaranI (unamA ke0)dmasthAvasthAne nAvavI, te badmasthAvasthAnA traNaneda, eka janmAvasthA, bIjI rAjyAvasthA anetrIjI zramaNAvasthA, temAM prabhune nhavaNa aAdika pradAlana karatAM janmA vasthA bhAvavI, ane meruparvatanI upara je janma Page #21 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 1 mahotsava nAvavo te paNa janmAvasthAja jANavI. tathA mAlAdhArAdi, puSpa, kezara, caMdana ane alaMkArAdi caDhAvatAM rAjyAvasthA nAvavI. balI bhagavaMtane apagata zirakeza, zorSa, zmazru kUrca rahita evA mukha mastakAdika dekhIne zramaNAva sthAnI nAvanA nAvavI. e prathama udmasthAvasthA traNa ne vivarIne kahI. tathA kiMkalI, kusumavRSTi ane divyadhvani pra mukha (pamihAragehiM ke) pATha mahAprAtihArya karIne eTale prAtihArya yukta bhagavAnane dekhIne bImI padasthAvasthA eTale (kevaliyaM ke) keva lI paNAnI avasthA nAvIye. ___ tathA (paliyaMka ke0 ) paryaMkAsane karI sa hita eTale paloMgI vAlIne bega evA (nassaggehi ke) kAnassaggIyAne AkAreM (ya ke0) valI (jiNasta ke) jinana biMba dekhave karIne (siittaM ke.) siitva eTale sivANAnI ava sthA arthAt rUpAtItapaNAnI avasthA pratye (nA vija ke) nAvavI. kema ke ? keTalAeka tIrtha Page #22 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 22 devavaMdana nASya arthasahita. karo paryaMkAsane kAnassagga muzaye mukti gayA le mATe jyotirUpa avagAhanAnAvabI.A gAthAmA nAviU e kriyApada sarvatra saMgata karavU, e pAM camu avasthA trika karvA // 12 // have bahuM traNa dizi jovAthI nivarnavArnu trika kahe je. nAho tiriANaM, tidisANa nirakaNaM cAhavA ||pshcim dAhiNa vAmaNa, jiNa muha banna dichi juna // 13 // ___ arthaH-zrIjinapratimA juhAratAM pranu para ekAMta dhyAna rAkhavA nimitteM eka (namA ke0 ) Urdhvadizi, bIjI (aho ke ) adhodizi ane trIjI (tirimANaM ke) tI, dizi, te zrApa valu e (tidisANa ke) traNa dizi- (nira skaNaM ke) jovu ( cazU ke0 ) gaMma eTale varjana karavaM. (ahavA ke ) athavA (pachima ke ) pAulI pUMnI diziye ( dAhiNa ke) ja maNI diziyeM tathA (vAmaNa ke)kAvI diziyeM Page #23 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 23 eTale je dizAyeM zrInagavaMtanI pratimA hoya, te dizi TAlIne zeSa pUMThanI bAju tathA jamaNI bAju ane mAbI bAju, e traNa dizAyeM jovAnuM varjana karavU, mAtra ( jisamuha ke0 ) zrI jine zvaranA mukhaneviSe potAnI (diti ke) dRSTine (naba ke) nyasta eTale sthApI rAkhelI hoya. teNe karI ( juna ke ) yukta eTale sahita evo thako vaMdana kare. eTale jinapratimA para potA nAM locana thApI ekAgra mana kare, paraMtu AhuM avaluM arahuM parahuM jUve nahIM. e bahuM traNa dizi nirakhaNa varkavAnuM trika kahuM // 13 // ___ have sAtamuM padabhUmipramArjanatrika kahe ,te AvI rIteM keH-zrIjinavaMdanAyeM riyAvahi paDikkamatAM tathA caityavaMdana karatAMjIvayatnane arthe rUme prakAre dRSTivajhe jozne pada spApavAnI nUmi traNa vAra pUMjavI. tihAM gRhastha hoya to vastrAMcale karI paMje, ane sAdhu hoya to rajoharaNe karI pUMje. e sAtamuM trika thayu. Page #24 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zva devavaMdana nASya arthasahita. have AThamuM AlaMbanatrika ane navamuM mujJatri kanuM svarUpa kahe . vannatiyaM vannanA, laMbaNamAlaM tu pa limAI // joga jiNa muttasuttI, muddAjeeNa muddatiyaM // 14 // arthaH-( vannatiyaM ke ) varNatrikaM kayuM te kahe be. (vanabAlavaNaM ke0) vArthAlaMbanaM eTale eka varNAlaMbana, bIju arthAlaMbana, tihAM namobaMgAdika sUtra nagatAM temAM AvelA je halavA nAre akSara te nyUnAdhikarahitapaNe yathAsthita bolavA, tyA saMpadA pramukhanuM barAbara ciMtana rAkhaQ, te prathama varNAlaMbana jANavU, ane je namobuNaM pramukha sU tro nagatAM tenA artha hRdayamAM nAvavA, te bIjuM arthAlaMbana jAmavaM, tathA (AlaMbaNaM tu ke0) A laMbana te valI zuM kahIyeM (toke) pamimAI ke) pratimAdi eTale jinapratimA tathA Adi zabda thako nAva arihaMtAdikanuM tathA sthApanAdikanuM paNa grahaNa karavU, tenuM je svarUpa AlaMbana dhAra, Page #25 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 25 te trIju pratimAlaMbana jANavU. e pApamuM AlaM banatrika kA. . . have navamuM mujJatrika kahe . eka (joga ke0) yogamujJa, bIjI ( jiNa ke0) jinamuza ane trIjI (muttasutta ke0) muktAzukti mujJa, e (muddAnneeNa ke0) yoga muzadikanA ne karI ne (muddatiyaM ke0 ) muzatrika jANavU // 15 // have prathama yogamujhanuM svarUpa kahe : annumaMtariaMguli, kosAgArehiM dohiM hahiM // piTTovari kuppari saM, ThiehiM taha jogamuddatti // 15 // ___ arthaH-(anumaMtariaMguli ke0) anyonyAMta stiAMguli eTale be hAthanI dazeaMguline anyonya te mAMhomAMho aMtarita karI jihAM evI ane (kosAgArohiM ke0) kamalanAmomAne AkAreM jo mIne kIdhA evA (dohiMhajehiM ke0) be dAthe ka rIne, te behu hAtha kehavA? to ke (piTTovari ke0) peTa napareM (kuppari ke) koNI te (saMhiehiM Page #26 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 devavaMdana nASya arthasahita. ke) saMsthita eTale rahI ne jenI evA prakAre ra heve karI (jogamuddatti ke ) yogamuza iti eTale yoga muza ema hoya. e pahelI yogamuzanuM sva rUpa kayuM // 15 // have bIjI jinamuzanuM lakSaNa kahe je. cattAra aMgulAI, purana kaNAiM jaba pacimana // pAyANaM nassaggo, esA puNa hoi jiNamuddA // 16 // ___ arthaH-(jana ke) yatra eTale jihAM (pAyA NaM ke) paganA je (purana ke) AgalanA aMgu linI bAju taraphanA pahocAne mAhomAMhe ( canAri aMgulAI ke ) cAra AMgulano prAMtaro rAkhyo hoya, ane paganA (pachimana ke) pAglanI pA nInI bAjunA nAgamAM mAMdomAMhe cAra AMgulathI kAMka (UpAiM ke0 ) kaso AMtarorAkhyo hoya. * e rIteM paga rAkhIne (nassaggo ke0) kAnassagga karIya (esA ke0 ) eprakAre (puNa ke ) valI (jiNamuddA ke) jinamujJa ( hoi ke0) hoya / / Page #27 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 7 have trIjI muktAzuktimujJa kahe . muttA suttI muddA, jaba samA dovi ga niA habA // te puNa nilADadese, laggA anne alagga tti // 17 // arthaH-(jala ke) jihAM (dovi ke0) behue paNa (halA ke0) hAtha te (samA ke0) sarakhA barAvara (gapriyA ke) garjitapaNe rAkhI (te ke (te be hasta ) puNa ke0) valI nilAmadese ke lalATanA deza eTale lalATanAM madhya nAgane viSe (laggA ke0) lagAmayA hoya, valI (anne ke0)anya eTale bIjA keTalAeka AcAryo kahe ke (alaggati ke0) alagAmayA hoya eTale la lATadezathI ura rAkhyA hoya. iti eTale e prakAre (muttAsuttImuddA ke) muktAzuktinAme mujJa ka hIye. emAM aMgulinA bii vinA jema motInA jIpano jomo malelo hoya, tevA AkAreM hAtha rAkhavA, e muzanu e lakSaNa le // 17 // Page #28 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 devavaMdana nASya arthasahita. have e traNa muza mAhelo kara mujJayeM kara kriyA karavI. te kahe . paMcaMgo paNivAna, thayapADho hoi joga muddAe // vaMdaNa jiNamuddAe, paNihANaM mu ttasuttIe // 17 // arthaH-eka zvAmi khamAsamaNano pATha tene (paMcaMgo paNivAna ke0) paMcAMga praNipAta kahI ye. bIjo (thayapADho ke ) stavapATha te zrIjine zvaranA guNanI stuti je stavanAdino pATha karavo te (jogamuddAe ke) yogamujAyeM karIne (hoi ke0) hoya, tathA (vaMdaNa ke) vAMdaNA devAM ane kAnassagga je arihaMtacezyANaM ityAdi sarva (jiNamuddAe ke) jinamujJayeM karIne zrAya, ta thA jAvaMti cezyAiM. jAvaMta kevi sAhu ane ja yavIyarAya e traNe (pagihANaM ke0) praNidhAna saM jhAmAM Ave.paNa ihAMte saMpradAyagata ekaja jayavI yarAyane kahIyeM baiyeM,te(muttasuttIe ke)muktAzukti mujJayeM kahIyeM // 1 // ihAM zrIsaMghAcAra nASyama Page #29 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana jAya arthasahita. za dhye muktAzukti mujhaye strIne stanAdika avayavo pragaTa dekhAya tema na zravaM joiyeM, evA detu mATe strIne naMcA lalATadezeM hAtha lagAmavA kahyA nathI. e navasuM mujhatrika kAM // vedazamA praNidhAnatrika svarUpa kahe be. paNihANatigaM cezya, muNivaMdaNa-paNA sarUvaM vA // saNa-vaya-kAegataM, sesa-tiya vo na payamutti // 17 // dAraM // 1 // * arthaH- (paNihAla tigaM ke0 ) prazidhAnatrika, te kayuM ? te kahe be. tihAM jAvaMti ceiAI e gAthA ( cezya ke0 ) caityabAMdavA rUpa te prathama praNidhAna jANavuM tathA jAvaMta kevi sAhu e gA thA ( mulivaMdA ke ) muni vAMdavA rUpa, te bI juM praNidhAna jANavuM tathA jayavIyarAya A java makhaMkA paryaMta e gAthA ( pacaNAsarUvaM ke0 ) prArthanAsvarUpa te trIjuM praNidhAna jAMgavuM. ( vA ho) athavA eka (marA ke ) mananuM bIjuM ( vaya ke0 ) vacananuM netrIjuM ( kAya ke0 ) kAyAnuM Page #30 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 devavaMdana nASya arthasahita. ( ega ke ) ekatva eTale ekAgrapaNuM te paNa praNidhAnatrika kahIye. zahAM ziSya pUje ke cai tyavaMdanAyeM praNidhAna Ave , ane vIjI zeSa vaMdanA to praNidhAna vinAja thAya , tihAM e bola sacavAtA nathI te kema? tene guru kahe , ke tihAM mana, vacana ane kAyAnI ekAgratA le e mukhya praNidhAna le e dazamuM praNidhAna trika kahyu. have (sesa ke ) zeSa rahyA je (tiya ke0) trika eTale AhIM gAthAyeM karI jena svarUpa nh| vakhANyu evaM bIjaM ane sAtamuM trika, teno (a bo ke0) artha te (na ke) valI (payamutti ke) prakaTa , mATe tenu svarUpa mUla gAthAmAM lakhyu nathI, ema jAmavaM. tathApi bAlAvabodhakartAyeM te trikonA anukrameM saMkSepa artha te te sthAnake la khyA , eTale dazatrikanu e prathama mUla hAra thayu ane uttara bola trIza zrayA // 1 // have bonuM pAMca prakAranA anigama, hAra kahe . sacitta dava muUNa, macitta maNuUNaM Page #31 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana jAya arthasahita. 31 " maNegattaM // iga sAmi uttarAsaM ga aMjali sirasi jiNa dine // 10 // arthaH- caityAdikane viSe praveza karavAno vi dhi tene abhigama kahIyeM. te pAMca prakAreM be. ti hAM dehare jAtAM (sacittadavaM ke0 ) sacittavya je potAnA aMge prAzrita kusumAdika, phalAdika doya, tenuM ( naUNaM ke0 ) bAMgavuM, te prathama a nigama, tathA ( zracittaM ke0 ) acitta padArtha je vyanANAdika tathA AbharaNAdika vastrAdika va stu tenuM (asurAM ke0 ) aba eTale po tAnI pAleM rAkhavAnI anujJA te bIjo abhiga ma. tathA ( maNegattaM ke0 ) mananuM ekAgrapaNuM ka khuM, te trIjo dhanigama tathA ( igasAmi ke0 ) ekapakuM vastra behu bemAyeM sahita hoya teno ( cha tarAsaMga ke0 ) uttarAsaMga karavo, te cotho ani gama. tathA ( jiA dine ke0 ) zrIjinezvarane dUra thakI najareM dIThe thake ( aMjali ke0 ) be dAtha jomAne ( sirasi ke0 ) mastakane viSe lagAmavA Page #32 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 35 devavaMdana nASya arthasahita. eTale aMjalibai praNAma karavo, te pAMcamo a nigama jANavo // 20 // zya paMcavihAjigamo, ahavA muccaMti rAyacidAI // khaggaM utovANaha, manamaM ca mare a paMcamae // 21 // dAraM // 2 // arthaH-(iya ke0) parvalI gAthAmAMkahyA je (paMcavihAnigamo ke0 ) pAMca prakAre anigama ne deva tathA guru pAse AvatAM sAcavavA (aha vA ke ) athavA vaMdanA karanAra zrAvaka jo poteM rAjAdika hoya to te e pAMca anigama sAve, ane valI bIjAM (rAyacihnAMI ke0 ) rAjAnAM pAMca cihna 2 te pratye (mucaMti ke0) mUke eTale gaMme tenAM nAma kahe ,eka (khaggaM ke0) khaDga, bIjuM (utta ke) utra, trIju ( navANaha ke0) upAnaha, eTale paganI mojamo, cotho mAthArnu (manaU ke ) mukuTa ane (paMcamae ke ) pAM camuM ( camarepa ke ) cAmara, e paNa pAMca a nigama jANavA // 1 // eTale pAMca antimama Page #33 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 33 bIjuM hAra pUrNa prayuM // nattara bola pAMtrIza thayA have be dizinuM trIjuM dvAra, tathA tra avana hanuM codhU dvAra kahe re // vaMdati jiNe dAhiNa, disidhyiA pUri sa vAmadisi naarii|| dAraM // 3 // navakara jahannu sahi, karajita maggaho seso // // 35 // dAraM // 4 // __ arthaH-( jiNe ke0 ) zrIjinane (dAhiNa disiDiyA ke ) dakSiNadizisthitA nAyakanI jamaNI dizAyeM rahyA thakA (purisa ke) puruSo (vaMdaMti ke) vAMde eTale caityavaM danA kare, ane mUla nAyakane (dAmadisi ke) mAbe pAseM rahI zrakI (nArI ke0) strIjanavAMde, eTale caityavaMdanA kare. ihAM caityavaMdanA pUjAnA adhikAra mATeM prasaMgazrI jamaNI pAseM dIpaka thApavo, ane mAbI pAseM dhUpAdika nAguM, phalA dika, jina AgaleM tathA haste ApIyeM. e be di Page #34 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 34 devavaMdana nASya arthasahita. zinuM trIjuM cAra ayu. ane uttara bola sAma trIza thayA. have traNa avagrahanuM cothu cAra kahe . tihAM jagavaMtathakI (navakara ke0) nava hAtha vegalA ra hIne caityavaMdanA karavI, te prathama (jahannu ke) jaghanya avagraha jANavo, tathA nagavaMtathakI (sa kira ke0) SaSThikara eTale zATha hAtha vegalA ra hIne caityavaMdanA karavI, te bIjo ( ji ke) jyeSTha eTale natkRSTa avagraha jANavo,ane (seso ke) zeSa je nava hAthI napara ane zATha hAthanI mAMdelI koreM eTalI vegalAIyeM rahI caityavaMdanA karavI, te sarva trIjuM (madhugga ho ke) madhyama avagraha jANavo. tathA keTalAeka AcArya bAra prakAranA avagraha kahe De ke // nakosa sahipannA, cattA tIsA dasaha paNadasagaM // dasa nava ti 5e gaI, jiNuggahaM bArasa vineyaM // 1 // eTale 60, eNa, 40, 37, 18, 15, 10, e, 3, 2, 1, // e bAra avagraha zrayA eTale ardA hAthatho mAmIne zATha hAtha paryaMta zrIjinagRheM tathA gRhacaityAdikeM Page #35 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 35 zvAsoDAsAdi pAzAtanA varjavA nimitne e ava graha jANavAM // 22 // e codhuM traNa avagrahanu hAra kA, ihAM sudhI sarva malI nuttara bola 40 zrayA // 2 // have traNa prakAre caityavaMdanA karavI, tenuM pAMcamuMhAra kahe . namukkAreNa jahannA, cizvaMdaNa madya dama thu jualA // paNa daMma thuz canakkaga, tha ya paNihANehiM nakosA // 23 // arthaH-(namukkAreNa ke ) eka namaskAra zlo kAdika rUpa tathAnamo arihaMtANaM kahIne athavA hAtha jomI mastaka namAmave karI athavA namo jinAya kahI namavekarI athavA eka zlokAdi keheve karI athavA hamaNAM dehare caityavaMdana kahiye 3yeM, ityAdi rUpe sarva prathama (jahannA ke) jaghanya (cizvaMdaNa ke ) caityavaMdana jANavaM. tathA (dama thajapalAke) daMmaka yugala tearihaMta cezyAgaMnaM yugala tathA stutiyugala te cAra thuz eTale ekanama Page #36 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 devavaMdana nASya arthasahita. skAra zlokAdirUpa kahI,zakrastava kahI,nanA thai, arihaMta ceiyANaM kahI kAnassagga karI,thui kahevI, te bIjI (madya ke0)madhyama caityavaMdanA jANavI. tathA (paNadaMma ke ) pAMca namovaNA rUpa pAMca damakeM karI ane (zuzcanakkaga ke) stuticatuSka eTale ATha thuiyeM karIne, (thaya ke) stavaneM ka rIne tathA jAvaMti cezyAI, jAvaMta kevisAhu ane jayavIyarAya, e traNa (paNihArohiM ke) praNi dhAne karIne trojI ( nakosA ke ) natkRSTI cai tyavaMdanA jANavI // 23 // anne biti geNaM, sakabaeNaM jahannaM vaM dnnyaa|| taduga tigeNa manA, nakosA canAhi paMcahiM vA // 24 // dAraM // 5 // arthaH-(anne ke0 ) anya eTale bIjA valI keTalA-eka AcArya ema (biMti ke0) bruvaMti eTale kahe ke (gezaM ke) ekena eTale eka (sakabaeNaM ke0) zakrastaveM karIne deva vAMdIyeM te (jahanna ke) jaghanya (vaMdaNayA ke.) caitya Page #37 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 37 vaMdanA jANavI. ane (tadgatigeNa ke) taddhi katrikeNa eTale tehIjabe tathA traNa zakrastaveM karI (madyA ke0) madhyama caityavaMdanA jANavI. tathA (canahiM ke) cAra zakastaveMkarI (vA ke0)athavA [paMcahi ke pAMca zakrastaveM karIne praNidhAna yukta karIye te ( nakosA ke) natkRSTa caityavaMdanA jA gavI, anennASyAdikane viSe stutI yugala kahyAMce, te traNa thui stutirUpa eka gazIya baiyeM. ane cothI thu zikSArUpa samaketadRSTinI sahAyarUpa jUdI gaNI te mATeM stuti yugala kahe , teno vicAra AvyakavRttithakI jANavo // zca // eTale traNa ne caityavaMdanAnuM pAMcamuM hAra kaDaM. sarva malo cha tara bola tAlIza thayA // have huM praNipAtahAra tathA sAtamuMnamaskAra hAra kahe . paNivAna paMcaMgo, do jANa karagutta maMgaM ca // dAraM // 6 // sumahaba namukArA, ga juga tiga jAva asy||shyaadaa|| Page #38 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 devavaMdana nASya arthasahita. arthaH-jihAM prakarSe karI nakti bahumAnapUrvaka namavU tene (paNivAna ke) praNipAta kahIye. te (paMcaMgo ke) pAMca aMga nUmiyeM lagAmavA rUpa jANavo, lenAM nAma kahe (dojANU ke) be jAneM, eTale be DhIMcaNa, ane (karaga ke) be hAtha, (ca ke) valI pAMcama (nattamaMga ke0) uttamAMga te mastaka, e pAMca aMga jihAM khamAsa maga ApatA namiye lAge, te paMcAMga praNipAta kahIye. eNe karI " cAmi khamAsamaNo vaM dilaM jAvaNiyAe nisIhiyAe mabaeNa vaMdAmi" e pATha kahe.e Du praNipAta dvAra kA. uttarabola cummAlIza thayA // have sAtamu namaskAra dvAra kahe .(su ke) nalA evA (mahaba ke) atyaMta mahoTA gahana artha De jehanA eTale nakti, jJAna, vairAgya dazAnA dIpa ka evA (namukkArA ke) namaskAra kahevA te (iMga ke) eka tathA (uga ke ) be, tathA ( tiga ke) tralathI mAmIne (jAvaadhsayaM ke) yA vat ekazo ne ATha paryaMta kahe // e sAtamuM na Page #39 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 3e maskAra hAra kaDaM. uttara bola pIstAlIza zrayA have devavaMdananA adhikAreM je navakAra pramukha nava sUtrAM Ave , temane eka vAranAM naccayAM halavAM tathA nAre malIne sarva gaNI tevAre 16 akSara thAya ane 101 pada thAya tathA e7 saMpadA yAya, e akara,pada tathA saMpadA malItraNe dhAra ekagaM kahe . tenI sAthe saMpadAnAM nAma ta thA athe paNa kadeze. yadyapi hAmi khamAsamakho tathA je aIyAsihA e gAthA tathA tassa nattarI. annaba, ityAdi apara graMthAMtareM to e sUtramA saMka lita nathI tathApi nASyamAMdelA devavaMdanAdhikAreM bolyA ne, anyathA je pUrvai nattarakSAra kayAM, te pUrNa na yAya, temATeM te sarva dvAra ekagaM kahe . amasati adhvIsA, navanagyasayaMca usaya saga nanayA ||do guNatIsa dusA, sola amanagyasaya uvannasayaM // 26 // arthaH-1 prathama "paMca maMgala mahAsuyaskaMdha" ehavU nAma navakArarnu , tenAM adara (amasahi Page #40 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 40 devavaMdana nASya arthasahita. ke ) amadADa te havai maMgalaM evo pATha nasatAM thAya, kema ke zrImahAnizItha sUtramadhye prakaTAreM hava maMgalaM ehavo pATha // yauktaM // paMca payA NaM paNa tisa, valacUlAI vAma tittIsaM // evaM samme samappa3. phupha marakara mahasahIe // iti // 1 // te mATeM jo namaskArano eka akSara nabo kare, to cozaTha vidhAne namaskAra sAdhabo te nyUna thAya, tethI chAnanI AzAtanAno aticAra lAge, evaM zrIjavAhusvAmIyeM namaskArakalpa prakAzyu , mATeM hava maMgalaM evo pATha kahevo. bIjuM "praNipAta" evaM nAma lAmikhamA samaganuM be, te thonnasUtramA guruvaMdanAdhikAreM vAM daNAmAM Avaze, paNa ihAM caityavaMdana mATeM nehyu kaDaM . tenA akSara (adhvIsA ke)aThAvIza je. 3 trIju "pamikamaNA suyaskaMdha" evaM nAma iriyAva hiyAnuM , te sUtranA cAmi pamikamanaM ihAMdhI mAmIne yAvat gami kAnassaggaM lageM a kara (sayaMca ke0) ekazone balI upareM (navana naya kee) navANuM . Page #41 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 41 ___5 cothu "zakrastava" evaM nAma namobuNaMnuM be. tenA akara (uttayasa gananayA ke ) boM ne sattA' jANavA, 5 pAMcamuM "caityastava" evaM nAma arihaMta ceiyANaM, je. tenA akara (do guNatIsa ke0) baze ne ugaNatrIza . 69 " nAmastava" ebuM nAma logassanuM be, vartamAna jina covIzonA nAmanuM guNotkI narUpa tenA akara (usa ke) boM ne zAu . , 7 sAtamuM "zrutastava" evaM nAma purakarava radI- je tenA pradara (usola keNa) bazene sola ne. ____ pApamuM " sihastava" evaM nAma sikSaNaM bujhaNaMle tenA akara (amananayasaya ke) e kazo ne ahAguMDe. ___e navamuM "praNidhAna trika" evaM nAma jA vaMti ceiyAI, jAvaMta kevi sAhu ane sevaNA A navamakhaMmA paryaMta jayavIyarAya e traNenuM .tenA akSara (uvannasayaM ke0) ekazo ne bAvana .16 Page #42 -------------------------------------------------------------------------- ________________ '42 devavaMdana nASya arthasahita. isa navakArakhamAsaNa,iria sakatA daMmesu // paNihANesu a auru, tavannaso lasaya sIyAlA // 27 // ___ arthaH-(a ke) e pUrva kahyA je akara te anukrameM amazaTha akara (navakAra ke0) nava kArane viSe jANavA, abhAvIza akSara (khamAsaNa ke) khamAsamaNane viSe jANavA, tathA ekazo navA' akSara (riya ke0) zariyA vahiyAnA gami kAnassaggaM lageM jANavA. (1500) akSara (sakala Az daMmesu ke0) zakrastavAdika pAMca damakane viSe anukrameM jANavA. temAM namujurAMnA save triviheNavaMdAmi lageM eDa, tathA arihaMtace iyANaMnA appANaM vosirAmi lageM zae, tathA logassanA savaloe lageM 160, tathA puskaravaradI nA suassannagavana lageM 16, tathA sihAga bu jJANaMnA veAvaJcagarANaM, saMtigarANaM, sammati samAhigarANaM lageM 1e, e sarva malI pAMca daMga kanA 1200 adara thayA. tathA 152 akSara jA Page #43 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana jAya arthasahita. 43 vaMti ce AI, jAvaMta kevi sAhu ne jayabIya rAya sevA prAnava makhaMmA lageM e traNa (paNi dAsu ke0 ) praNIdhAnane viSe jAlavA. e rIteM e nava sUtrAMnA akSaro ekatA kariyeM. tyAre (a Duruta ke ) zradhirukta eTale bIjI vAra praNa na carakhA evA ( vannA ke ) varNa eTale akSara te sarva malo ( solasayasIyAlA ke0 ) soloM ne suru tAlIza thAya // 27 // have padasaMkhyA kahe be. * mavIsa so nuva battIsa tittIsA, ticatta la vIsapayA || maMgala iriyA sakka, vayA isu igasIi sayaM // 2e // arthaH- navakAranAM (nava ke0 ) nava pada be, i riyAvahinAM (battIsa ke0 ) batrIza pada, namobu enAM (tittIsA ke ) tetrI pada, arihaMtacei yAAMnA (ticatta ke0 ) tAlIza pada, logassanAM ( zramavIsa ke0 ) adhAvIza pada, purakaravaradInAM ( sola ke0 ) sola pada, sAbudAnAM (vI Page #44 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 devavaMdana nASya arthasahita. sapayA ke) vIza pada, ema (maMgala ke ) nava kAra, (iriyA ke) iriyAvahi ane ( sakkaDayA isu ke) zakastavAdika pAMce daMjhaka e sAta sUtrAMne viSe sarva malI (gasIisayaM ke0) e kazo ne ejhyAzI padanI saMkhyA jANavI. ane pralipAtanAM pada to bAMdaNAM nelAM guru vaMdanamAM kadeze, tathA praNidhAnatrikanI pada saMpadA anukra meM be, temATa na kahyaM "vArija" ityAdi gAthA naktinI yojanA , te ihAM gaNI nahI // 20 // have saMpadAnI saMkhyA kahe . anavadhya ahavI, sa solasaya vIsa vIsAmA // kamaso maMgala iriyA, sakka thayAIsu sagananaI // e|| __ arthaH-prathama navakAranI (aTha ke) ATha saMpadA, tathA iriyAvahinI (a ke) ATha saM padA, tathA namobusaMnI (nava ke0) nava saMpadA, tathA arihaMta cezyANaMnI (a ke) ATha saM padA, (ya ke0) valI khogassanI (adhvIsa Page #45 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 45 ke) ahAvIza saMpadA, tathA puskaravaradInI (solasa ke0 ) sola saMpadA, (ya ke ) valI sihANaMbuhAganI (vIsa ke ) vIza saMpadA jA gavI. e lagAreka rahevAnuM sthAna tathA arthano (bIsAmA ke0) vIlAmo levAnuM sthAna tene saM padA kahIye. te (kamaso ke0 ) anukrameM ( maMga la ke ) navakArane viSe, (riyA ke ) riyA vahine viSe ane ( sakathayAIsu ke0) zakrastavA dika pAMca damakane viSa e sarva malI sAta sUtrAM ne viSe sarva saMpadA (sagananaI ke0) saptanavatI eTale sattAguM thAya // e|| have navakAranA akSara tathA pada ane saMpadA vivarI dekhAme . vaNasahi nava paya, navakAre a saMpayA taba // saga saMpaya paya tulA, sataraskara ahamI dupayA // 30 // " navaskara a mI upayahI" ityanye arthaH-(navakAre ke0) navakArane viSe (va Page #46 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 46 devavaMdana jAya arthasadita. "" sahasa ke0 ) maTha varNa hoya, tathA namoa rihaMtANaM zrAdika (paya ke0 ) pada te (nava ke0 ) nava hoya, zrane ( saMpayA ke0 ) saMpadA to ( aThTha ho ) ATha hoya, ( taba ke ) tihAM te ATha saM padAmAMde prathamanI " savapAvappaNAsalo " sudhI nI je ( sagasaMpaya ke0 ) sAta saMpadA be, te to ( payatullA ke ) par3hane tulya jANavi eTale je TalA pada teTalI saMpadA paNa jAlavI. tathA (a chamI ke0) AThamI saMpadA to "maMgalAeMNaM ca savesiM paDhamaM davai maMgalaM ebe padane ekaThAM kahIyeM mATe e (DupayA ke0) be par3hanI jANavI, tathA anya keTalA eka AcArya ema kahe be, ke "paDhamaM havai maMgalaM " e ( navarakarazramI ke0 ) nava akSaranI zrammI saMpadA tathA " esopaMca namukkAro, savapAvappalA saNo" e (Dupaya ke0) be padanI ne zola akSa ranI ( bahI ke) bahI saMpadA jAlavI // 30 // ve praNipAta khamAsamaNanA akSara tathA pada ane saMpadA vivarI dekhAme be. pazivAya karAvaM ThAvIsaM tahAya Page #47 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana jAya arthasahita. iriyAe || nava nana tr marakara sayaM, DutI sa paya saMpayA // 31 // BR artha :- ( pazivAya ke0 ) praNipAta rukane viSe ( aThThAvIsaM ke0 ) aThThAvIza (arakarAI ke0) a dara be, ( tahAya ke0 ) tathAca eTale temaja valI ( iriyAe ke0 ) iriyAvahine viSe ( navananazrama rakaralayaM ke0 ) navanavati akSarazataM eTale navA ye adhika ekazo akSara jANavA arthAt ekazo ne navANuM akSara jANavA, tathA ( tIsa ke0 ) vatrIza (paya ke0 ) pada jAvAM ane (saMpayA ke0 ) saMpadA ( zraTha ke ) ATha jANavI // 31 // 'e ATha saMpadAnA padanI saMkhyA tathA saMpadAnA yadi pada kahe be. duga duga iga cana iga paNa, igAra baga iriya saMpayAi payA // iccA iri gama pANA, je me egiMdi ani tassa // 32 // -- artha:- pahelI saMpadA ( Duga ke0 ) be padanI, bIjI saMpadA paNa ( Duga ke ) be par3hanI trIjI Page #48 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 48 devavaMdana jASya arthasahita. ( iga ke0 ) ekapadanI, cothI (cana ke0 ) cAra padanI, pAMcamI ( iga ke0 ) ekapadanI, baDI (pA ke0 ) pAMca padanI, sAtamI ( igAra ke0 ) agI yAra padanI, AgmI (baga ke0) va padanI jANavI // have e (iriya ke0 ) iriyAvahInI sarva (saM payA ke0) saMpadAnunA ( zrAipayA ke0 ) yAdipada eTale prathamanA pada je saMpadAnA churiyAM te ka e. tihAM prathama ( icchA ke0 ) icchAmi e pahelI saMpa dAnuM paluM pada, ( iri ke0 ) iriyAvahiyAe e bIjI saMpadAnu paheluM pada, ( gama ke0) gamalA gamaNe e trIjI saMpadAnuM paluM pada, (pANA ke ) pANakkamale e cothI saMpadAnuM paluM pada, ( jeme ke0 ) jemejIvAvirAdiyA e pAMcamI saMpA paluM pada, (egiMdi ke0 ) egaMdiyA e bahI saM padAnuM paheluM pada, (ani ke0 ) ahiyA e sA tamI saMpadAnuM pade pada, (tasa ke0) tassanattarI kara leNaM emI saMpadAnu paheluM pada jANavu || 3 || dave e iriyAvadinI ATha saMpadAnAM nAma kahe be avagamo nimittaM, he aradena saMga he Page #49 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 4 paMca // jovavirAhaNa paki, kamaNa neyanati ni cUlAe // 33 // arthaH-anyupagama eTale aMgIkAra karavU te AhIM pApanA dayanuM je AlocanA lakSaNa kArya teno aMgIkAra karavo te svarUpa eTalA mATe i chAmi pamikkamina e be padanI prazrama (anuvagamo ke) abhyupagama saMpadA jANavI. 2 te aMgIkAra kRta vastune upajAvavAnA kA raNa rUpa iriyAvahiyAe virAhaNAe be padanIbI jI, (nimitnaM ke) nimita saMpadA jANavI. 3 sAmAnya prakAre prAyazcitta napajAvavA rUpa gamaNAgamaNe e eka padanI trIjI (uha ke0 ) nagha eTale sAmAnya hetu saMpadA jAgavI. ejAka hiMsA napajAvavAno sAmAnya hetu gamanAgamana . ___4 jIvahiMsAnA vizeSa hetu rUpa eTale vize SapaNe prANa vIjAdika AkramaNa rUpa te pAgaka maNe, bIyakamaNe, hariyakSamaNe, nasA naniMga pa gaga dagamaTTImakamA saMtANA saMkamaNe, e cAra Page #50 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 50 devavaMdana nASya arthasahita. padanI cothI (iarahena ke0 ) itarahetu eTale vi zeSa hetu saMpadA jANavI. je sAmAnyazrI itara te vizeSa hoya; mATe vizeSa hetu evaM nAma jANavU. e samasta jIvanA paritApa rUpa jIvavirA dhanA saMgraha rUpa te je me jIvA virAhiyA e e kapadanI (paMca ke) pAMcamI (saMgahe ke0) saM graha saMpadA. 6 ekezyiAdika pAMca jIvane dekhAmavA rUpa jIvanneda 563 pramukha kathana rUpa egidiyA, beiM diyA, teiMdiyA, canaridiyA, paMciMdiyA, e pAMca padanI uThI (jIva ke0) jIva saMpadA jANavI. te jIvAdika nedane paritApanA virAdhanA rUpa te anihayAthI mAmIneM tassa milAmi ukkama lage agIyAra padanI sAtamI (virAhaNa ke) virAdhanA saMpadA jAgavI. prAyazcittavizodhanakaraNa rUpa tetassanattarI karaNeNaMthI mAmIne gami kAnassaggaM lageM upada no AgmI (pamikamaNa ke) pratikramaNa saMpadA. Page #51 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana jAya arthasahita. 51 ( jeyana ke0 ) e jedakI. e mAM prathamanI pAMca saMpadA te iriyAvahinI mUla saMpadA jANavI, ne pAlanI ( tini ke ) trasa saMpadA te ri yAvahinI (cUlAe ke0) cUlikArUpa jAeAvI // 33 // have narAMnI pratyeka saMpadAnA padanI saMkhyA tathA zrAdipada kaDe ve. 5 tica paNa paNa paNa 5, cala tipaya sakkathaya saMpayAipayA // namu prAga puriso, loga ajaya dhamma'ppa jiNa sabaM // 34 // arthaH- pahelI (5 ke ve padanI, bIjI (ti ke0 ) traNa padanI, trIjI (cana ke0 ) cAra padanI, cothI (paNa ke0 ) pAMca padanI, pAMcamI ( paNa ke0 ) pAMca padanI, baDI (parA ke ) pAMca padanI, sAtamI (50) be par3hanI, AThamI (cana ke0 ) cAra par3hanI ne navamI (tipaya ke0 ) traNa pa danI e ( sakkathaya ke0 ) namune viSe saMpadAnAM pada kAAM, te sarva malI tetrIza jANavataM. have namunI (saMpayA ke0) saMpadAnA ( zrA Page #52 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 55 devavaMdana nASya arthasahita, ipayA ke) AdinA eTale pahelA dhuriyAMnAM pada kahe . (namu ke0) namuvaNaM e pahelI saMpadArnu prathama pada jANavU, (Aiga ke0) AgarANaM e bIjI saMpadAnuM prathama pada, (puriso ke ) puri suttamANaM e trojI saMpadAnuM prathama pada, (loga ke0) loguttamANaM e coyI saMpadAnuM prathama pada, (annaya ke0 ) annayadayAgaM e pAMcamI saMpadArnu prathama pada, (dhamma ke0) dhammadayANaM e uThI saM padAnuM prathama pada, (appa ke0) appamihayavaranA padasaNadharANaM e sAtamI saMpadAnuM prathama pada, (jiNa ke) jiyANaM jAvayANaM e AThamI saM padAnuM prazrama pada, (saba ke ) savannUNaM sabadari siNaM e navamI saMpadAnuM prathama pada. have e zastavanI nava saMpadAnanA nAma kahe . - yoaba saMpayA naha, Iyaraheka vaga ta gheka // savisesu vanaga sarUva, hena niyasa maphalaya muke // 35 // arthaH-zrIarihaMta jagavaMta te vivekI janoyeM Page #53 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 53 stavavA yogya ne eTalA mATe namutraNaM arihaMtANaM, nagavaMtANaM e be padanI pahelI (thoava saMpayA ke) stotavya saMpadA jAgavI. paThI te stavavA yogyatuM sAmAnya hetu kahevA mATe AgarANaMthI mAMmIne sayaMsaMbujhANaM lageM traNa padanI bIjI (naha ka)nagha eTale sAmAnyahetu saMpadA jAgavI. paThI e bojI saMpadAnA arthanevi dIpAve temATe sAmAnyatayA (iyaraheja ke ) itaraheta te vi zeSa hetarUpanojI saMpadA jANavI. po Adya saMpadAnA arthane vizeSa dIpAve eTale sAmAnya stadhanAno napayoga tenuM kahe, te dothI (navanaga ke0) napayoga saMpadA jANavI. paThAe napayoga saMpadAnAja artha ne hetu sadbhAveM karI dIpAve te pAM camI (taka ke)tat hetu saMpadA jANavI,athavA napayoga hetu saMpadA jANavI, pI eja upayoga hetu saMpadAnA artha guNa dIpAvavA nimitteM artha vi zeSe jaNAve eTale kAraNa sahita stavavA yogyarnu svarUpa kahevU te hI ( savisesuknaga ke0) savi zeSa napayoga hetu saMpadA jANavI, paThI yathArtha po Page #54 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 devavaMdana nASya arthasahita. tAnA svarUpanuM hetu prakaTArtha dekhAvA rUpa sAtamI (sarUvadena ke) svarUpa detu saMpadA jANavI, tathA potAne samAna phaladAyaka prakaTArtha rUpa eTale sta vanA karanArane Apatulya kare evI parama phaladA yinI eTale potAnI samAna parane phalanu karaNa e TalA mATe AThamI (niyasamaphalaya ke0) nija samaphaladanAme saMpadA jANavI, tathA moda svarUpa prakaTArtha rUpa mokSapadanuM svarUpa, eTalA mATe nava mI (murake ke) moka saMpadA jANavI. je mATe kA ne ke " savannAiM paDhamo, bI, sivamayala mA aAlAvo // tazna nabhojiNANaM jiya nayAeMga tanidiTho // 1 // ityAvazyake // 35 // hace namobuNaMnA akarAdikanI ekaMdara saravAle ____saMkhyA kahe . do saganaUA vamA, navasaM paya tittI sa sakkathae // cazyathaya saMpaya, ticatta paya vama usayaguNatIsA // 36 // arthaH-(sakkathae ke) zakastava je namucuNaM Page #55 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana jAya arthasahita. AA viSe sarva malIne ( dosaganaUyA ke0 ) bane sattA (vA ke ) varNa jANavA ne ( navasaM paya ke0 ) nava saMpadA jANavI, tathA ( paryAtitI sa ke ) pada tetrIsa jANavAM. have ( ceiyathaya ke0 ) caityastava eTale ri iMta cezyANane viSe sarva malI (asaMpaya ke0 ) ATha saMpadA jANavI ne ( ticattapaya ke ) taiMtA lIza pada jANavAM, tathA ( vama ke0 ) varSa eTale kara te ( sayaguNatIsA ke0 ) baroM ne nagala trIza jANavA // 36 // ye caityastava je arihaMta cezyANaM tenI pratyeka saMpadAnA padanuM mAna tathA pratyeka saMpadAnA zrAdipada eTale dhuriyAM kahe be. 5 ba saga nava tiya va cau, bappaya cii saMpayA payA paDhamA || parihaM vaMdaNa siddhA, anna suhuma eva jA tAva // 37 // artha:- pahelI (Du ke0 ) ve padanI, bIjI (va ke0 ) padanI, trIjI ( saga ke0 ) sAta padanI, Page #56 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 56 devavaMdana nASya arthasahita. cokhI (nava ke ) nava padanI, pAMcamI (tiya ke0 ) traNa padanI, bahI (u ke) upadanI, sA tamI (cana ke) cAra padanI, AThamI (uppaya ke) padanI jANavI. ____ have e (ci ke0) caityastavanI pratyeka (saM payA ke) saMpadAnAM (paDhamA ke0) prathamanA eTale AdinAM dhurIyAMnAM (payA ke0) pada kahe .tihAM (arihaM ke0)arihaMta cezyANaM e pahelI saMpadAnuM prathama pada (vaMda ke0) vaMdagadattiyAe e bIjI saMpadAnuM prathama pada (sivAe ke)sihAe e trIjI saMpadAnuM prathama pada, (anna ke anabanasasiezaM e coyI saMpadAnuM prathama pada, (suhuma ke0) suhu mahiM aMgasaMcAlehiM e pAMcamI saMpadAnuM prathama pada, (eva ke0) evamAehiM prAgArohiM e ho saMpa dAnuM prathama pada, ( jA ke0) jAva arihaMtArA e sAtamI saMpadAnuM prathama pada, (tAva ke0) tA vakAyaM e AThamI saMpadAnuM prathama pada // 37 // - have e caityastavanI saMpadAnanAM nAma kahe be, avagamo nimittaM, hena ga bahu va Page #57 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana jAya arthasahita. 57 yaMta prAgArA || prAgaMtuMga tryAgArA, nassa ggAvahi saruva // 38 // arthaH-je aMgIkAra karavuM tene abhyupagama ka dIyeM mATe ihAM arihaMta vAMdavAnI aMgIkArarUpa prathama (anugamo ke0 ) abhyupagama saMpadA jA evI, tathA kAnastagga kayA nimitteM kara karI yeM ? te bIjI (nimittaM ke0 ) nimitta saMpadA jANavI tathA zraddhAdika hetu vadhate vadhate karI kariyeM, kema ke zraddhAdika kAraNa vinA niSphala thAya mATeM trIjI (hena ke0 ) hetu saMpadA jAe vI: tathA dhAgAra rAkhyA vinA niraticArapaNe kAnaslagga na thAya, eTalA mATeM grAgAra rAkhavA nIlI evaM ityAdi naccAsAdikane karave karI cothI ( igavayaMta ke0 ) ekavacanAMta zrAgAra saMpadA jANavI tathA " suhumehiM aMgasaMcAlehiM" eTale sUkSma netrAdikaphurakabAdi mAtra AdikeM karI pAMcamI ( bahuvayaMta AgArA ke0 ) bahuvacanAMta AgAra saMpadA jANavI. ihAM AgArA pada behune jomanuM, tathA eka sahaja bIjo alpabAhulya e Page #58 -------------------------------------------------------------------------- ________________ AM devavaMdana jAya arthasahita, Tale evamAiehiM ese karI pramisparza, paMceMjiya vedana, caurAdijaya, sarpAdi, kadAcit AvI male to ityAdi AgAra kahyAM, mATeM bahu hetu AgaMtuka bhAvarUpa athavA agnyAdika nupaghAta rUpa baDI ( zrAgaMtuma AgArA ke0 ) prAgaMtugAgAra saMpadA jAlavI. tathA jAva arihaMtANaM ityAdika kAna rasaggano avadhi maryAdA rUpa je saMpadA, te sAta mI ( saragAvahi ke0 ) kAyotsargAvadhi saMpadA jAvI, tathA kAyotsarganuM yathAvasthA rUpa sva rUpa te AgmI ( sarUva ke0 ) svarUpa saMpadA jA rat. e ( Bho) ATha saMpadAnAM nAma kAM // have nAmastava eTale logassAdikane viSe pada yadikanI saMkhyAdika kahe be. nAmayayAisu saMpaya, payasama mavIsa sola vIsa kamA // prarutta vasa do sava, Dusaya solaha nA sayaM // 35 // arthaH- (nAmayayAsu ke0 ) nAmastavAdikane viSe eTale nAmastava te logassa tathA Adiza Page #59 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. ee bdazrakI purakaravaradI te zrutastava jANavU ane si istava te sihANaM bukSaNaM jANavaM. e traNa sUtrane viSe ( payasama ke ) pada samAna (saMpaya ke) saMpadA jANavI. eTale jeTalAM e sUtronAM pada ke, teTalAM vizAmAnAM sthAnaka jANavAM. tihAM loga ssalAM pada (amavIsa ke0) aThAvoza ane saM padA paNa aThAvIza jANavI. ane purakaravaradInAM pada ( lola ke) sola ane saMpadA paNa sola jAsavI. tathA sikSaNaM buhAgaMnA pada (vIsa ke0) vIza ane saMpadA paNa vIza jANavI. e (kamA kepa) anukrameM saMpadA tathA pada kahevAM, tathA lo gassane viSe (akurutta ke0) bIjI vAra aNana vasyA evA. ( dosaTha ke ) baze. ne zATha (vama ke) varNa eTale akSara jANavA. tathA puraskaravara dInA (suassa nagavana paryaMta (ulayasola ke0) boM ne jhola akara jANavA, ane lihANaM bujJa NaMnA karemi kAnassaggaM paryaMta (ananasayaM ke) ekazo ne aANuM akara jAgavA // 3 // paNihANa duvannasayaM, kameNa saga ti Page #60 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 devavaMdana nASya arthasahita. cancIsa titIsA // guNatIsa aThavIsA, canI sigatIsa bAra guru valA // 4 // dAraM ||7||e||10|| adhaH-have jAvaMticezyAiM tathA jAvaMta kevi sAha ane sevaNA AnavamakhamA lage jayavIyarAya e traNa (pagihANa ke) praNidhAna sUtra , tene viSe (jannasayaM ke0 ) ekajho ne bAvana akSara jAgavA. ___ have (kameNa ke) anukrameM saMyogIyA guru eTale nAre adara sarva sUtrAMnA kahe . tihAM pra thama navakArane viSe nA, nA, ba, hu, kA, va, ppa, e (saga ke) sAta pradara guru eTale nAre jANavA. tathA khamAsamagane viSe hA, kA, ba.e (ti ke)traNa adara guru jANavA. tathA dariyAvahine viSe bA, kAka, ka, ka. tiM. hi, ka, ti, hi, hu, sta, bA, ka, ssa, na, chi, ta,llI, mma, gghA, kA, sta, ggaM, e (canavIsa ke) covIza prakara guru jAgavA. Page #61 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 61 tathA namubugaMne viSe bu, ba, hA, ta, li, na, jo, ska, gga, mma, mma, mma, mma, mma, kahI, pa. dR, nA, hA, tA, cha, nu, cha, ke chA, ti: hi, tA. hA, saM, dR, ce, e (tittIsA ke0) tetrIza adara guru jANavA. keTalAeka banamANaM padanA ukArane guru kahetA nazrI ane keTalAeka dR cha, mma, e RNane guru gaNIne tetrIza guru prakAra kare. tihAM cUlikA nI gAthA guru natho gaNatA. ityAdika bahu matAM tara , paNa ihAM to saMpradAyAgata eka TakAra nAre gaNIyeM yeM. * tathA arihaMta cazyA rUpa caityastavane viSe ssa, ggaM, ti, ti, kA, ti, mmA, ti, ti, gga, ti, hA, ppe, ha, ssa, gga, na, , , gge, ta, hA, 6, ggo, ji, ssa, ggo, kA, ppA, e (guragatIsa ke0) gaNatrIza adara guru . tathA logassarupa nAmastavane viSe ssa, ko, mma, , tta, staM, ppa, ppa, pha, hAM, UM, mma, liMba, 6,6, batti,ssa, na, kSA, gga, na, mma,cce. hA, hiba, e (adhvIsA ke0)zragavIza a kara guru jANavA. Page #62 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 62 devavaMdana nASya arthasahita. ___tathA puskarabaradIrUpa zruta stavane viSe ska, Dhe, mmA, I, ssa, ssa, ssa, pho, ssa, sta, lA, raka, sta, cci, sta, mma, sta, na, de, nAnA sla, pU, ci, Da, li, ka, JcA, msro, ha, manu, na, dR,ssa, e (canatIsa ke) cotrIza adara guru jANavA. ___ tathA lihANa buhAgarUpa siha stavane viSe hA, bA, gga, va, bA, ko, kA, ssa, 6, ssa, kiM, rakA, ssa, mma, ka, hiM, 6, tA. havI, 5, 6, hA, hA viM, ca, mma, di. 6. sta, gaM, e (ga tIsa ke ) ekatrIza adara guru ke. tathA praNidhAna trikane viSe he, vA, ba, ke, ggA, ha, 6i, 6, bA, ba, ba, e (bAra guruvAmA ke) bAra guruvarNa eTale nAre akara jaagvaa|| ___ eTale varNa saMkhyA, pada saMkhyA ane saMpadA malI traNa hAra kahyAM, tenI sAthe pUrve kahelAM sAta cAra melavatAM mUla daza hAra kahevANAM, ane na tara neda 10 zrayA. e sUtrAMnA artha sarva zrI AvazyakaniyuktinI vRttithI jANajo. ihAM ghaNo graMtha vadhe moTe artha lakhyo nathI // 40 // Page #63 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e zragmo. navamo ane dazamo malI traNa dvAranA yaMtranI sthApanA. sUtrAMnAM nAma, padasaMkhyA. saMpadA sarvAkSara. guru laghu sUtra. navakAra. M 68 9 paMcamaMgalasutra 0 zvAmikhamAsamaNpraNipAtabonasUtra 20 pakkimaNAsUtra 32 iriyAvahi. namotuNaM. zakrastava. aridaMtacezyANaM. caityastavAdhyayana. 43 33 20 16 loggassa. nAmastava. purakaravaradIva. zrutastava. siddhAbudANaM siddhastava. E 20 16 20 20 jAvaM ticezyAiM praNidhAnatrika anukrama anu0 jAvaMta ke visAhu. jayabIyarAya. sarvamalI saravAle 1817 3 25 2 24 175 33 264 207 22 260 216 1478 2 200 28 232 24 282 31 167 152 12 | 140 1647 201 1446 devavaMdana jAya arthasahita. m - Page #64 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 65 devavaMdana nASya arthasahita. riyAvahinIsaMpadA.saMpadAnAM pada.dhuriyAnAM pada. 1 anyupagamasaMpadA. 2 ibAmi. nimittasaMpadA. 2 iriyAvahiyAe. 3 naghasaMpadA. gamAgamaNe. 4 itarahetusaMpadA. 4 pANakramaNe. 5 saMgrahasaMpadA. jemejIvAvirAhiyA. 6 jIvasaMpadA. 5 egidiyA. virAdhanAsaMpadA. 11 anihayA. pamikamaNasaMpadA. 6 lassa uttari. caityastavanIsaMpadA. saMpadAnAM dhuriyAMnAM pada. padasaMkhyA . .. 1 anyupagamasaMpadA. arihaMtaceiyANaM. zanimittasaMpadA. 6 vaMdaNavattAe. 3 hetusaMpadA. sivAe. 5 ekavacanAMtasaMpadA. eanabanasasIeNaM. 5 bahuvacanAMtasaMpadA. 3 suhumehiMaMgasaMcAlehiM 6 AgaMtugAgArasaMpadA. 6 evamAiehiMAgArehi kAyotsargAvadhisaMpadA. 4 jAvaarihaMtANaM. svarUpasaMpadA. 6 tAvakAyaM. Page #65 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 65 zakrastavanI saMpadA. saMpadAnAM dhuriyAMnAM pada. pada. 1 stotavya saMpadA. 2 namotrugaM. 2 naghasaMpadA. 3 AzgarAgaM. 3 itarahetusaMpadA. 4 purisutnamANaM. 4 napayogasaMpadA. e loguttamANaM. 5 tahetusaMpadA. e annayadayA. 6 savizeSopayogasaMpadA. 5 dhammadesiyANaM. svarUpahetusaMpadA. 2 appamihayavaraNa nijasamaphaladasaMpadA. 4 sabannUNaM0 e mokSasaMpadA. 3 jiNAjAvayANaM. have agIyAramuM pAMca daMmakanuM cAra ane bAramuM pAMca daMjhakane viSe deva vAMdavAnA je bAra adhikAra , tenuM hAra kahe . paNadaMmA sakalaya, cezya nAma suma simanvaya inca ||daar||11|| do iga do do paMca ya, ahigArA bArasa kameNa // 41 // arthaH-(paNadaMmA ke ) pAMca damakanAM nAma Page #66 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 66 devavaMdana nASya arthasahita. kahe . temAM pahelaM namotuNaMne (sakalaya ke) zakrastava damaka kahiye. bIjuM arihaMta ceiyANaMne (ceisa ke ) caityastava daMmaka kahiye. trIjulo ggassane (nAma ke0) nAmastava damaka kahiye.co) puraskaravaradIne (suma ke) zrutastava damaka kahiye. pAMcamuM sihANaMbuHkSaNaMne (siHkScaya ke) siistava daMmaka kahiyeM. e pAMca damakanA nAmarnu agIyAramuM hAra kAM. sarva malI nattara bola 1975 thayA // have (zva ke0) e pAMca damakane viSe deva vAMdavAnA bAra adhikAra , tebharnu bAramuMhAra kahe . tihAM prathama zakastava madhye (do ke)be a dhikAra , tathA bIjA arihaMtacezyANaMrUpa caitya stavamadhye (iga ke) eka adhikAra , tathA trI jA nAmastava eTale logassane viSe (do ke0) be adhikAra , tathA cothA zrutastava madhye (doke0) beadhikAra ba, pAcamA sAstava madhye (paMcaya ke) pAMca adhikAra . e (kameNa ke) anu krameM kahevA. sarva malI caityavaMdanane viSe (bArasa ahigArA ke0) bAra adhikaaro||1|| Page #67 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 67 have e bAra adhikAranAM dhuriyAnAM pada eTale AdyanAM pada kahe . namu je arihaM, loga saba puraska tama siha jo devA // nadhiM cattA vezrA, vaccaga ahigAra paDhama payA // 4 // __ arthaH-(namu ke) namonuNaM e pahelA adhi kAranuM prathama pada jANavU, (jezya ke ) jea a IyA siha e bIjA adhikAra, prazramapada jANavU, tathA (arihaM ke0)arihaMta cezyANaM etrIjAadhi kArane prathama pada jANavU, (loga ke) logassa naUoyagare e cothA adhikAranuM prathama pada jANavU. (sava ke0) sabaloe arihaMta ceiyANaM e pAMcamA adhikAranuM prathama pada jANavU, (puraka ke0)puraka ravaradIvake e bahana adhikAranuM prathama pada jANavU, (tama ke0 ) tamatimira pamala viiMsaNassa e sA tamA adhikAranuM prathama pada jANavU, (siha ke) sikSaNaM bujhAe AThamA adhikAranaM prathama pada jANavU, (jodevA ke0 ) jo devANavidevo e nava Page #68 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 68 devavaMdana nASya arthasahita. mA adhikAra, prathama pada jANavU, (nadhi ke0) nacita selaslihare e dazamA adhikAranuM prathama pada jANavu (cattA ke) cattAri aTha dasa doya, e agIyAramA adhikAra, prathama pada jANavU, (vetrAvaJcaga ke) vetrAvaJcagarANaM e bAramA a dhikAra- prathama pada jANavU, e bAra (ahigAra ke) adhikAronA (paDhamapayA ke0) pahelAM pada eTale AdinAM pada dhuriyAM jANavAM // 4 // e bAra adhikAra mAMdelA kayA adhikAreM kone vAMdavA ? te kahe . paDhama ahigAre vaMde, nAvajiNe bIya ena davajiNe ||gceshy uvaNa jiNe, tazya ca bdami nAmajiNe // 43 // arthaH-namubuNaMthI mAmIne jiyatnayANaM paryaMta (paDhamaahigAre ke) pahelA adhikArane viSe je tIrthaMkara thayA, kevalajhAna pAmyA ne. evA (nAva jiNe ke) nAvajinane eTale nAvatIrthaka rane (vaMde ke ) huM vAMI , tathA je aIA si Page #69 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 6 // kSA e gAyAyeM (bIyaena ke) bIjo adhikAra be, tene viSe balI je Agala thAze evA (dava jiNe ke) vyajinane huM vAMuM . e be adhi kAra namubaNaMnA jANavA. tathA (tazya ke) trIjA adhikAreM (igaceiya ThavaNa jiNe ke) eka cai tyanA sthApanAjinane huM vAMbuvaM, eTale eka derA saramAMhelI sarva pratimAune vaMdana karavU e ari haMta ceiyANaMne pAThe jANavo. e sUtrAMmAM ekaja adhikAra . tathA logasta noyagare rUpa (cana bami ke) cothA adhikArane viSe (nAma jiNe ke) zrIjhaSanAdika nAma jinane huM vaaNuNbuN||3|| tihaNa uvaNa jiNe puNa, paMcamae vi haramANa jiNa utthe||sttme suyanANaM a mae saba sikha thuI // 44 // arthaH-(puNa ke ) valI sacaloe arihaMtace iyArUpa (paMcamae ke0) pAMcamA adhikArane viSe svarga, mRtyu ane pAtAla rUpa (tihuaNa ke) traNa nubanane viSe je zAzvatA ane azA Page #70 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 devavaMdana nASya arthasahita. zvatA evA (gvaNajiNe ke0) sthApanA jina ne te pratye huM vAMI.tathA purakaravaradIvamenI pahelI gAthA rUpa (baThe ke) hA adhikArane viSe a DhI hopamadhye zrIsImaMdhara svAmyAdi (viharamANa jiNa ke) vicaratA nAva jinapratye bAMdhU. tathA tamatimirapAla ihAMthI mAmIne suassa nagavana paryaMta ( sattamae ke) sAtamA adhikA rane viSe (suanANaM ke) zrIzrutajJAnapratye huM vAM. tathA sikSA bujhakSaNaM e gAthA rUpa (aTha mae ke0) AThamA adhikArane viSe tIrtha atI dika pannara nedavAlA evA (sabasithuI ke0) sarva siin| stuti jANavI // 4 // tibAdiva vIrathuz, navame dasame ya na UyaMta thuii|| avAyAzgadisi, sudichi sura samaraNA ca rime // 45 // arthaH-tathA jo devANavidevo ane ikovi na mukkAro e be gAthA rUpa (navame ke0) navamA aMdhikArane viSe A vartamAna (tilAhiva ke) Page #71 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 1 tIrthanA adhipati gakura je zrI (vIra ke) vIra nagavAn tenI (zuz ke0) stuti jAgavI. tathA nakiMtaselasihare e gAthA rUpa ( dasame ke ) da zamA adhikArane viSe (ake) valI (naUyaMta ke) zrIraivatakAcala parvatane viSe zrIneminAtha nagavAnanI (thui ke) stuti jAgavI. tathA "cattAri aThadasa doya vaMdiyA" e gAthA rUpa (gadisi ke) agIyAramA adhikArane viSe (adhvAyA ke0) aSTapAdAdikane viSe zrInara tezvareM karAvelI covIza jina pratimAnI stuti jAegavI. tathA veyAvaJcagarANaM e gAthArUpa (ca rime ke0) belA bAramA adhikArane viSe (suditi ke) samyagdRSTi (sura ke ) devatAne (samaraNA ke) smaravArUpa stuti jANavI // 5 // A ThekANeM agIyAramA adhikArane viSe ca tAri aThadasa ityAdi gAthAmAM ghaNA prakAre deva vAMdyA De te mAMhelA keTalA eka ihAM lakhIyeM baiyeM. saMnnavAdika cArajina dakSiNa dize, tathA supArthAdika ATha jina pazcima dize, tathA dharmA Page #72 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 72 devavaMdana nASya arthasahita. di dazajina nuttaradize, tathA zrISanna ane a jita e be jina pUrva dize. evaM covIza jina vAMdyA , tathA bIje arthe prathamanA cArane pATha guNA karIye tevAreM batrIza zrAya. ane vacalA da zane be guNA kariye, tyAra vIza thAya. e be AMka melavIye tevAreM bAvana thAya, te bAvana caitya, naM dIzvarahI re, tene vAMdyA tathA trIje arthe (citta ke) gaMmayA ne (ari ke0) vairI jeNeM evA abdasa eTale a DhAra ane ve pAglA melavIye tyAre vIza tIrtha kara thAya te zrIsametazikhareM sihazrayA tene vAMdyA. athavA vicaratA jina utkRSTa kAleM eka samayeM janmathI vIza hoya temane vAMdyA. tathA cothe arthe apane dazaaDhAra thAya, tenI sAthai vozano cotho nAga pAMca thAya, te mela vIye, tebAre trevIza thayA. te eka zrInemIzvara vinA trevIza jina zrIzatrujaye samavasasyA The, mATeM tene vAMdyA. pAMcame arthe dazane ATha guNA karIyeM, tevAreM Page #73 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana jAya arthasahita. 73 eMzI thAya, tene bamaNA karatAM ekazo ne sATha thAya, te utkRSTakAleM pAMca mahA videheM vicare, tene vAMdhA. zrA ne daza malI aDhAra thAya, tene cAra guNA karatAM bahoMtera thAya. e traikAli ka traNa covIzI bharatAdika kSetranI vAMdI. sAta arthe cArane ATha yukta karIyeM, tevAreM bAra thAya tene daza guNA karIyeM, tevAreM ekazo ne vIza thAya, tene bamaNA karatAM boM ne cA lIza thAya te jaratAdika daza kSetranI daza co vIzI vAMdI. zrAme arthe mUla cAra be, tathA valI ATha ne ATha guNA karatAM cozaTha thAya, tathA dazane daza guNA karatAM ekazo thAya. tenI sAthai pA balA be melavatAM 170 jina thAya. te natkRSTa kAleM vicaratA jinane vAMdyA. navame anuttara, graiveyaka, vimAnavAsI jyotiSI e cAra sthAnaka UrdhvalokaM beti hAMnAM caitya tathA zrAva vyaMtaranikAya, daza java Page #74 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 7 devavaMdana nASya arthasahita. napati, e adholokanAM caitya tathA manuSyaloka mAM to zAzvatI ane azAzvatI pratimA e traNa lokanAM caitya vAMdyAM. evI rote e gAthA madhye sarva tIrthavaMdanA lakSaNa artha ghaNA be, te sarva va sudeva hiMga pramukha graMthothI jo levA. ahIyAM vistAra ghaNo thAya mATe lakhyA natha // 5 // nava ahigArA iha lali, avicarA vittiA aNusArA // timi suyaparaMpara yA, bIyana dasamo gArasamo // 46 // ___ arthaH-(iha ke) e bAra adhikAramAMnI pahelo, trIjo, cotho, pAMcamo, uTho, sAtamo, AThamo, navamo, ane bAramo, e (nava ahigA rA ke0) nava adhikAra te (laliavivarA ke0) lalitavistarA nAmeM nASyanI (vittiA ke) vRtti AdikanA (aNusArA ke ) anusArazrakI jAsavA. ane (bIyana ke ) bIjo adhikAra, jea aIA sikSA tathA ( dasamo ke) dazamo adhikAra naGitasela e gAthokta tathA (gAra Page #75 -------------------------------------------------------------------------- ________________ upa devavaMdana jAya arthasahita. samo ke0 ) zragIyAramo adhikAra cattAri 0 dasa e gAyokta eTale je AI, nadyaMta ane cacAri, e ( timi ke0 ) traNa adhikAra, te (su yaparaMparA ke ) zrutanI paraMparAthI eTale jema siddhAMtanuM vyAkhyAna be, tema tathA gItArtha saMpra dAyazrI jANavA // 46 // vyAvassaya culIe, jaM jaNiyaM sesayA jahicAe // teAM nadyaMtAivi, prahigArA su yamayA caiva // 47 // arthaH- ( jeM ke0 ) jema ( zrAvastayacupIe ho) zrAvazyaka sUnI cUne viSe tathA prati kramaNa cUrtImadhye (maNiyaM ke0 ) kAMbe. je ciMtAdika (sesayA ke0 ) zeSa adhikAra te ( fear ho ) yathecchAyeM jAlavA. (telaM ke0 ) te kAraNa mATeM e (nayaMtAivi ke ) tase sihare ityAdika gAthAyeM paNa je ( ahigArA ho) adhikArI te sarva ( suyamayA ke ) zru tamaya jAvA. ( ceva ke0 ) cakAra pAdapUrNArtha bene eva zabda nizcayavAcaka be // 47 // Page #76 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 76. devavaMdana nASya arthasahita. bIna suyanvayAi, anna vanina tahiM ceva // sakkayaMte paDhina, davA rihavasari pa yam // 4 // arthaH-ane "je aIyAsibha je navista ti" ityAdi gAyAyeM je iyya jina vaMdana rUpa (bIna ke0) bIjo adhikAra te paNa (suyanayA ke ) zrutastavAdi eTale zrutastavanI AdimAM AvelI purakaravaradI nAmanI gAyAne viSele te (avana ke0) arthathakI to (tahiM ke) te zru tastava mAMheja (ceva ke) nizcaM zrIAvazyaka cUne viSe ( vanina ke0) varNito eTale varNa vyo ne. jema ke nakoseNaM sattarieNaM jiNayara sayaM jahanna eNaM vIsaM tibayarAe, etAya egakA leNaM navaMti aIA aNAgayA ayaMtA te titya rA namasaMti // e pATha .ahIM koI zaMkA kare, ke tyAM bhale tema naNo, paraMtu AMdI lakhelA pAThe karIne zuM ? to tyAM kahe , ke ( sakana yate ke ) zakastavanA aMtane viSe je (paDhina ke) Page #77 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 77 paThitaH eTale kahyo ne arthAt pUrvAcAryoyeM zakra stavanA aMtamA sthApana karelo , te ( datvAri havasari ke0) jhaya arihaMta vAMdavAnA avasareM eTale nAva arihaMta vaMdanAnaMtara ghya arihaMta vaMdanAnu anukrameM prAptapaNaM, mATeM e Adya a dhikAramA paNa navamI saMpadAne viSe kAMika na pavAthako tenuM vistArArthapaNuM ne tema (payamatro ke ) pragaTArtho eTale pragaTArtha jAgavo mATe e paNa zrutamaya jaNavo. yA prakAre niyukti ane cU gInAM vacana te pramANaja , je mATeM kAM // 7 // aMsaDhAinnaNa vaUM, gIaba avAriaMti muug|| AyaraNA vihu ANa, tti vaya Nana su bahu mannaMti // 4 // arthaH-je AcAraNA (aNavaUM ke0) anavadya hoya eTale pAparahita hoya, ane valI te (gIpatra avAriaM ke) gItArthe avArita hoya eTale bIjA koi gItArtha puruSaM tene vArI nahIM hoya (iti ke) evA (madyabA ke) madhyastha rAga zeSa Page #78 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 devavaMdana nASya arthasahita. rahita (asaDhAinaNa ke ) azaTha paMmita, gI tArtha puruSo teNe je Acasyo hoya to tevA gI tArthanI karelI je (AyaraNAvi ke) AcAraNA te paNa (hu ke) nizce zrInagavaMtanI (ANa ke ) AjhAja kahIyeM (iti vayaNana ke) evaM vacana , te mATe (su ke) suSTu eTale jalA athavA suvihita azaTha gItArthanI karelI pAca raNAne paNa (bahumannati ke ) gItArtha jana ghaj mAne // 4 // ___ e bAra adhikAranuM bAramuMhAra kA, yahAM sudhI uttara bola 1ena zrayA // have cAra vAMdavA yogya, teramuMAde deine bIjAM paNa hAra kahe . cana vaMdaNiU jiNa muNi, suya sidhaa|| dAraM ( // 13 // ) iha surAi saraNikA ||daarN // 14 // canaha jiNA nAma ThavaNa, dava nAva jiNa eNaM // 5 // arthaH-(canavaMdaNiU ke) cAra vaMdanIyaka Page #79 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. e eTale cAra vAMdavA yogya kadyA, te kayA kayA? tenAM nAma kahe . eka (jiNa ke) jina tIrtha kara arihaMta, bIjA (muNi ke) munirAja sAdhu, trojo ( suya ke) zruta sihAMta pravacana ane co zrA (sikSA ke) siha nagavAn je moda prApta thayA te jAgavA. e cAra vaMdanIkanuM teramuMhAra kadyu. nattara bola 1 thayA // 13 // have eka smaravA yogyatuM caudamuM cAra kahe . (iha ke) e zrIjinazAsanamAMhe samyagdRSTi a dhiSThAyika (surA ke0) devatApramukha (saralijA keN) smaraNIya be eTale smaravA yogya jAgavA. e smaravA yogyatuM caudamuM kSAra kapu. nattara bola 1eezyayA // 14 // have cAra prakAranA jinaneM pannaramuM dvAra kahe je. (canahajiNA ke) cAra prakAranA jina kahyA le te kahe . eka (nAma ke0) nAmaji na, bojA (gvaNa ke) sthApanA jina, trIjA (dava ke0) yajina, cothA (nAva ke ) nA Page #80 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 60 devavaMdana nASya arthasahita. vajina e cAra ( jiganneeNa ke ) jinanA deM karIne cAra jina jAgavA // 5 // have e cAra prakAranA jinana svarUpa cAra nidepe kahe . nAmajiNA jiNanAmA gvaNajiNA pu Na jiNaMda paDimAna // dava jiNA jiNa jIvA, nAvajiNA samavasaraNaga // 1 // dAraM // 15 // ___ arthaH-prazrama (jiNanAmA ke0 ) zrIjhapannA dika jinanAM je nAma temane te te nAmeM bolA vIye vaiye tane (nAmajiNA ke0 ) nAma thakI jina kahIye, (puNa ke) valI bIjA (jiNaMda pamimAna ke0) zrIjineMnI je zAzvatI azA zvatI pratimAna tathA pagalAMDe te sarvane (Tha vaNajiNA ke0) sthApanA jina kahIye, trIjA aNe tIrthakara nAma karma bAMdhyu le evA zrIkRSNa, zreNikAdika e sarva tathA je teja navamAM tIrthakara padavI pAmaze paNa dIdA lazne jyAM sudhI kevala Page #81 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. ? jJAna nazrI pAmyA tyAMsudhI tepaNa ( jigajIvA ke) jinanA jIva kahevAya, tene ( davajiNA ke) cyathakI jina kahiye. cothA je kevala jJAna pAmIne (samavasaraNanA ke0) zrIsamavasa raNane viSe sthita thayA, bega thakA dharmopadeza Ape tene (nAva jiNA ke) bhAvathakI jina jAgavA // 51 // ( dAraM ke) e cAra prakAreM ji nanA nAma, pannaramuM hAra kaj. uttara bola 1ee thayA // have cAra thoyonu zolamuM dvAra kahe je. ahigaya jiNa paDhamathaI, bIyA savA Na tazya nANassa // veyAvacca garANana, na vanagar3ha cana thuii||5|| dAraM // 16 // __ arthaH-jenI Agala deva vAMdIyeM evI je nAme mUlanAyakanI pratimA hoya eTale prastuta aMgIka yo je covIza jina mAMhelo ko zrIzaSanAdi ka eka jina tene (ahigayajisa ke0) adhikRta jina kahIye tenI (paDhamathuI ke0 ) prathama stuti Page #82 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 5 devavaMdana nASya agrasahita. te eka jinanoja jANavI. tathA (bIyA ke0) bIjI stuti to (savANa ke0) sarva tIrthaMkaronI sAdhAraNa naktirUpa jANavI. tathA ( tazya ke0) trIjI stuti te (nAgasta ke0)zAnanI eTale zruta siAMta pravacananI jANavI. tathA zrIjina zAsananA rakhavAlA (veyAvaJcagarANa ke) vaiyA vRttyanA karanAra evA sabhyagdRSTi devatAnanI (tu ke) valI (navanagar3ha ke0 ) napayoga manaHsma raNane artha ( canavAI ke ) cothI stuti jANa vI // 5 // e. cAra zuzrnu zolamuM hAra kaDaM // nuttara bola zrayA // have ATha nimittanuM sattaramuM hAra kahe je. pAva khavaNaba iriAI,vaMdaNavattiA va nimittA // pavayaNa sura saraNaba, nassa ggo za nimittaThaM // 53 // dAraM // 17 // arthaH-gamanAgamanathI napanA je (pAva ke)pApa te (khavaNana ke) khapAvavAne arthe (iriAI ke) iriyAvahiH prathama parikkamavI te prathama nimitta Page #83 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 73 jANavaM. tathA zrItIrthakarane (vaMdaNavaniprAzke) baMdaNavattiyAdi (u ke ) ( nimittA ke) nimitta kAnassagga karavo, jema ke prathama vaMdaNavatti Ae eTale zrIjinarAjane vAMdavAyI je lAnna thAya, te kAnaslaggamAM mujane lAna pAna. bI jo pUaNavattiyAe eTale kezara caMdanAdika dhUpa pramukheM paramezvarane pajavAthI je lAnna thAya, se mujane kAmassaggamAM lAnna thAna. trIjo sakAra vaniAe eTale satkAra te zrIjinezvarane Annara NAdi caDhAvavAzrI je lAna thAya, te mujane kAna ssaggamA lAna thAna. cotho sammAgavattiAe eTale sanmAna te zrIjinanA stavanaguNa kahevAthIM je lAna ghAya, te mukane kAnassaggamA lAna thAna, pAMcamo bojhilAna vattiyAe eTale Agale nave samaketano lAna thAya, te nimitteM kAnassa. gga karUM. huM niruvasara eTale nirupasarga te ja nma. jarA maraNAdi napasarga TrAlavA nimiteM kAnassagga karUM. e nimitta ane eka prathama kahyu evaM tAta yA. tathA bAgmuM (pavayaNasura Page #84 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 74 devavaMdana nASya arthasahita. ke0) pravacananA adhiSThAyaka sura eTale devatA tene (saragaDaM ke) smaravAne artha (nassaggo ke0) eka navakArano kAnassagga caityavaMdanane viSe karavo (a ke ) e (nimitta ke0) nimitta ATha jANavAM, te devavaMdanane viSe hoya. e ATha nimittanuM sattaramuMhAra pUrNa thayu. nuttara bola 2007 thayA // 53 // have bAra heturnu aDhAramuMhAra kahe . cana tassa uttarIkaraNa, pamuha sahA Aya paNa hena ||veyaa vaccagaratAI, tinni a hena bArasagaM // 54 // dAraM // 10 // .. arthaH-tihAM prathama deva vAMdatAM pApa Tale ne (tassa ke) te pApa TAlavAnA ( uttarIkaraNa ke0 ) nattarIkaraNa (pamuha ke) pramukha (cana ke) cAra , te kahe . eka tassanattarIkaraNe NaM eTale pApane Alovave karIne arthAt pApakarma nirghAtana karave karI, bIjo pAyabittakaraNeNaM e Tale agnihayA padadhI napanyu je prAyazcitta te leve Page #85 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 5 karI, trIjo visohikaraNeNaM eTale rAga zeSanuM TAlavU aticAra TAlavAnI vizudi karave karI, cotho visallI karaNeNaM eTale mAyA mAtsaryAdi varjave kr| mana vacana kAyAnI niHzalyatva tri kAla atIta anAgata vartamAnane viSe arihaMtA dika SaTpada sAthai pApakarma TAlave kAnassaggarnu phala Ape e cAra nattarIkaraNAdi nimitta kayAM tathA (sAjhAA ke0) zrAdika (ya ke0) valI (paNadena ke)pAMca hetule tenAM nAma kahe be, sahAe, mehAe, dhiIe, dhAraNAe, aNuppehAe eTale eka zrA, bIjI medhA eTale budi, trIjI dhRti eTale cittasvasthatA, cothI dhAraNA te yathA kiMcit zikSA grahaNatA pAMcamI anupekSA te tade kAgratA, e sarva pAMce vAnAM vadhate thake pAMcahetu jANavA tathA (veyAvaJcagaratAI ke0) veyAvaJcaka ratvAdika veAvaJcagarANaM saMtigarANaM, sammati samAhigarANaM e ( tini ke) traNa hetu kare, te kahe . eka vaiyAvaJcakara samyagdRSTi deva, bIjo saMtigarANaM eTale samyakadRSTine rogAdikanI zAMti Page #86 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 06 devavaMdana nASya arthasahita. karave karIne, trIjo samAhigarANaM eTale samyak dRSTine samAdhi upajAvave karIne e traNa hetuyeM deva saMnnAravA eTale cAra uttarIkaraNa tathA pAMca zramAdika anetraNa vaiyAvacakara (iake0)e (bArasagaM ke0)jhAdazakaM eTale bAra (hena ke0) hetu caityavaMdanane viSe jAgavA eTale bAra he turnu aDhAramuMhAra pUru thayu ane uttara bola 2030 thayA // 5 // have zola AgAra, nagaNIzamuM hAra kahe . annabayA bArasa, AgArA evamAjhyA cnro||agnni paNiMdi biMdaNa, bohI kho jA makoya // 5 // dAraM // 1 // / arthaH-(ananyAza bArasa AgArA ke) a bayAdi bAra AgAra eTale annabanasasiepaMthI mAMjhIne suhumehiM diThisaMcAlahiM paryaMta bAra zrA gAra jANavAM. tenAM nAma kahe . pahelo co zvAsa leve, bIjuM nIco zvAsa leve, trIjukhAMsI ghasa prAve, codu nIka Ave, pAMcamuM bagAsuM Page #87 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. Ave, bahuM namakAra te UrdhvavAta Ave, sAtamuM adhovAta Ave, AThamuM namari Ave, navamuMva mana pitta mULa Ave, dazabhu sUkSma aMgasphuraka pathI, agIyAramuM khelasiMghANa nAmaka mela saM cArathI, bAramuM dRSTi pramukha saMcArathI kAnassa gga na nAMge. tathA (evamAzyA canaro ke) evamAdika cAra AgAra kahe eka (agaNi ke0) amino napazva napane thake tihAthI pUMjato alago jAya athavA dIvA pramukhanI najeI yAtAM tathA agnino sparza zrato hoya tevAre kAnassaggamAMhe kapamAzrI zarIra DhAMke,athavA pUMjatoalagoja rahe, bIjUM (paNiM dibiMdaNa ke ) paMceMziyaliMdana paMceMDiyana bedana yatuM hoya athavA mUSakAdika paMceMdriya jIva, te sthApanAcArya ane potAnI vacamAM jAtA hoya, tevAreM pUMjato alago jai rahe, to kAnassagga naMga na thAya. trIjuM (bohokhonA ke ) bodhi honAdi te jihAM rAjA athavA corAdika manu dhya tenA parAnaveM karI dharmanI konaNA pAya mATeM Page #88 -------------------------------------------------------------------------- ________________ GG devavaMdana jANya arthasahita. kAnassaggamAhe tihAMthI alago jai rahe to kA nassagga naMga na thAya, cothu (makoya ke) makka te sApa pramukhanA jhaMkanA nayeM karI athavA sApa pramukha pAseM Avato hoya to tenAlayathI alagU javU pase, tethI kAnassagganaMga na thAya, e zola AgAranuM nagaNIzamuMhAra thayu. uttara bola 2036 zrayA // 5 // have kAnassagganA nagaNIza doSa tyAgavA, tenAM ___nAmanuM vIzamuM hAra kahe . ghomaga laya khaMlAI, mAlu hI niala sabari khaliNa vhuu|| laMbuttara thaNa saMja, jamuhaMguli vAyasa kavi // 56 // arthaH-prathama ghomAnI peThe eka paga u~co rAkhe, vAMko paga rAkhe, te (ghomaga ke0) ghoTaka doSa, bIjo jema vAyarAthI velamI kaMpe tema zarIrane dhUNAve, te (laya ke0) latA doSa, trIjo yAMnA pramukhane naThiMge rahe, te (khaMnnAI ke)staMnnAdi doSa, cotho memA naparane mAle mAthu lagAvI rahe Page #89 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. te (mAla ke ) mAla doSa, pAMcamo gAmAnI ka dhinI tere aMguga tathA pAnI melavI paga rAkhe te (nahI ke ) nadhi doSa, ho nenalamA paga nAkhyAnI pareM paga mokalA rAkhe, te (niyala ke0) nigama doSa, sAtamo nAgI nijamInI pereM guhyasthAnake hAtha rAkhe te (sabari ke) za bari doSa, AThamo ghomAnA cokamAnI pereM hAtha rajoharaNe rAkhe, te (khaliNa ke0) khaliNa doSa, navamuM navapariNIta vahUnI pereM mAdhuM nIcuM rAkhe te (vahU ke0) vadhUdoSa, dazamo nAlinI napareM ane DhIMcaNazrI nIce jAnu napareM lAMbuM vastra rAkhe te (laMbuttara ke) laMbuttara doSa, e doSa yati AzrayI jANavo. kemake iMTIthI cAra aMgula nI ceM ane DhIMcaNathI cAra aMgula napara yatine cola paTa paheravo kahyo . agIyAramuM mAMsa masAnA naye athavA ajJAnathI laGAthI strInI pereM haiyuM DhAMkI rAkhe, hRdaya AjAde, te (zrama ke) sta nadoSa, bAramo zItAdikane naye sAdhavInI reM behu khaMnA DhAMkI rAkhe eTale samagra zarIra AbAdI Page #90 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e devavaMdana nASya arthasahita. rAkhe te (saMjara ke)saMyatidoSa, teramoghAlAvo gaNavAne ardhe saMkhyA karavAne aMgulI tathA pApa panA cAlA kare, te (namuhaMgulI ke ) namuI gulI doSa, canadamo vAyasanI pereM AMkhanA molA pherave, te (vAyasa ke) vAyasa doSa, paMdaramopa herelAM vastra te yUkA tathA prasvedeM karI malina tha cAnA nayane lIdhe kognI para khugahuM gopavI rAkhe te (kaviThe ke) kapila doSa // 56 // sirakaMpa mUtra vAruNi, pehatti caiU dosa nassagge // laMbuttara thaNa saMjai, na dosa samaNINa savahu samINaM ||5||daar| ____ arthaH-zolamo yahAvezitanI pareM mAdhuM dhU NAve, te (sirakaMpa ke) ziraHkaMpadoSa, sattaramo muMgAnI pereM hU hU kare, te (mUtra ke ) mUkadoSa, aDhAramo AlAvo gaNato zrako madirAnI pareM ba mabajhATa kare, te (vAruNi ke0) madirA doSa, na gaNIzamo vAnaranI pereM arahuM parahuM jova, naSTha puTa calAve, te (peda ke) preSya doSa (ti Page #91 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 1 keN) e prakAre e nagaNIza doSa te (nassagge ke) kAnassaggane viSe jANavA. tene (caiU ke0) gaMme. e nagaNIza doSamAM keTalAekana mUha ane aMgulI be jUdA doSa kare , tevAreM vIza thAya, tathA eka (laMbuttara ke) laMbunara, bIjo (thA ke0) stana anetrIjo (saMjaza ke0) saMyati e traNa (dosa ke0) doSa te (samaNoNa ke) zramaNIne (na ke) na hoya, kema ke enuM vastrAvRta zarIra hoya, paNa eTaluM vizeSa je sA dhvI pratikramaNAdi kriyA karate mastaka ughAu~ rAkhe eTale zola doSa sAdhavIne lAge, ane e traNa doSane (bahu ke) vadhU doSe karI (sa ke)sa hita kariye tevAreM laMbuttarAdi cAra doSa ghAya. te (samINaM ke) zrAvikAne na hoya, zeSa paMdara doSa zrAvikAne lAge e sarva doSa TAlIne kAna ssagga karavo eTale kAnassagganA doSanuM vIzamuM hAra yu. nattara bola 2055 thayA // 57 // - Page #92 -------------------------------------------------------------------------- ________________ era devavaMdana nASya arthasahita. have kAnassagganA pramANa- ekavImuMhAra ___ tathA stavana- bAvIzamuM dvAra kahe . iri nassagga pamANaM, paNavIsussAsa a sesesu // dAraM // 1 // gaMjIra mahura sahaM, mahabajutaM havai thuttaM // 50 // // dAraM // 22 // arthaH-(irinassagga ke) riyAvahinA kAna ssagganuM (pamANaM ke ) pramANa (paNavIsussAsa keN) pazcIza zvAsobAsanuM jANavU.eTale saMpradAyeM "caMdesu nimma layarA" paryaMta yAvat paccIza padanuM kAnassagga karAya ne, ane (sesesu ke) zeSa kA nassagga je deva vAMdatA stuti kAnassagga te (a6 ke) AThazvAsovAsa pramANa jANavo. kema ke saMpradAyeM eka navakAranI saMpadA ATha mATeM. e kAnassagga pramANa- ekavIzamuMhAra ayu. nuttara bola 56 thayA. - have zrIvItarAgarnu stavana kahevA prakAre kahe ? tenuM bAvIzamuM hAra kahe je. (gaMjIra ke) Page #93 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. e3 meghanI pereM gaMbhIra ane (mahurasaI ke0 ) madhura zabda le jihAM ane valI (mahaujuttaM ke0) mahA arthayukta nakti, jJAna, vairAgya ane AtmAnaMdAdi dazAyukta evaM zrIvItarAgarnu (zruttaM ke) stuta eTale stavana (havai ke0 ) hoya. e stavana naNa vAnuM bAvIzamuM hAra zrayu. nantara bola 2057 zrayA // 5 // have caityavaMdana eka divasamAM keTalIvAra karavU? tenuM trevIzamuM dvAra kahe . pamikamaNe cezya jimaNa, carima pani kamaNa suaNa pamibohe // cizvaMdaNa isa jaiNo, sattana velA ahoratte // ee|| __ arthaH-eka (pamikkamaNe ke) pranAtane pani kamaNe paJcaskANa karatAM deva vAMdavAne viSe vizA lalocana kahI caityavaMdana kare, bIjuM (cezya ke) caityagRhamAM nagavaMta Agale caityavaMdana kare, trIjuM (jimaNa ke0) jamatI vakhata paJcarakANa pAre, tevAreM caityavaMdana kare, cothu (carima ke) Page #94 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e4 devavaMdana nASya arthasahita. be helo jamIne navyA pI eTale AhAra karI rahyA pI divasacarima paJcarakApa karatAM caityavaM dana kare, pAMca, ( pakkimaNa ke) saMdhyAne pa mikkamaNe namostu vaImAnAdi caityavaMdana kare, (suaNa ke ) sUtI vakhate zayana saMthArA porisI naNAvatAM caityavaMdana kare, sAtamu (pa mibohe ke) pAulI rAtra jAgyA paThI kusumi esa sumirAkAnassagga kasyA pI kiriyAnI velAyeM caityavaMdana kare, (ia ke0) e kaDA je (sattanavelA ke0) sAta vakhatanA (cizvaMdaNa ke0) caityavaMdana karavAM, te (ahoratte ke0) eka ahorAtramadhye ( jANo ke0) yatine hoya ||nnaa have zrAvakane eka ahorAtramA keTalAM caitya vaMdana doya ? te kahe . - pamikka mina gihiNovi hu, sagavelA paMcavela iarassa // Asu ti saMkAsu a, hoi ti velA jahanneNaM // 60 // .. arthaH-eka pranAte. ane bIjo. sAMke e be Page #95 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana bhASya arthasahita. epa vAra (pamikamina ke) pamikkamaNuM karatA evA (gihimovi ke0 ) gRhasthane paNa (hu ke) ni 0 yatinI pereM (sagavelA ke) sAta vAra cai tyavaMdana thAya. tathA je eka vAra pamikamAM ka ratA hoya evA gahasthane (paMcavela ke0 ) pAMca vAra caityavaMdana zrAya, temAM eka poriti sAMjala tAM, eka kriyA karatAM ane traNavAra deva vAMdatA malI pAMca thAya. ane tethI (iarasta ke ) tara eTale je pamikkamaNuM nathI karatA evA gRha sthane to pranAta, sAMU ane madhyAnhe e (tisaM kAsupra ke)traNa saMdhyAya (pUyAsu ke0)pU jAne viSe (jahanneNaM ke0) e jaghanyathI paNa gRhasthane mATeM (tivelA ke) trasavAra caityavaMda nA (hoza ke) hoya. e sAta prakAranA caityavaM dananuM trevIza, jhAra pUrNa thayu. nuttara bola 2065 thayA // 6 // Page #96 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e6 devavaMdana jApya arthasahita. have e pUrvokta sarva bola jo AzAtanAno pari hAra kare, to saphala thAya, mATeM covIzamuM daza aAzAtanAnuM hAra kahe . taMbola pANa noyaNa, vANaha mehunna suaNa nidhvaNaM // muttuccAraM jUaM, vale jiNanAha jagaI e|| 61 // arthaH-prathama aAzAtanA zabdano artha kare je. je jJAna, darzana ane cAritrano Aya eTale lAna tenI zAtanA eTale khaMmanA karavI, tene AzAtanA kahIye te jinagharamAM na karavI te prAjJAtanA jaghanyathI daza prakAreM , tenAM nAma kahe . prathama (taMbola ke0 ) tAMbUla te sopArI, nAgaravallInA pAna ane paMcasugaMdhA dikana khAe~, bIjI (pANa ke0) pANI pIvu, trIjI (no yaNa ke) nojana karavU, cothI (navANaha ke0) upAnaha eTale mojamI pagarakhAdika paheravAM, pAMcamI (mehunna ke) maithuna te kAmaceSTA kara vI, hI (suasa ke0) suq te zayana karavU, Page #97 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana jAya arthasahita. eu sAtamI ( nidhvaNaM ke0 ) thuMkavuM, zleSma nAkhavu zrAvamI ( mutta ke0 ) mAtrA eTale laghu nIti karavI, navamI ( uccAraM ke0 ) naJcAra te vamInI tinuM karavuM, dazamI ( jUyaM ke0) jUvaTe ramavuM, e daza zrAzAtanA te (jilanAda ke0 ) jina nAtha eTale jagavAnanA derAsaranI (jagaIe ke0 ) jagatIne viSe eTale derAsaranI koTamImAMde pesa tAM e dazavAnAM (va ke0) varjavAM e jaghanyathI daza prAzAtanA mahoTI be, tenAM nAma kahyAM // 61 // ve natkRSTathI corAzI AzAtanA tyajavI joiyeM tenAM nAma ihAM prasaMgeM lakhIyeM baiyeM. 1 khe zleSma, 2 dyUtAdikrImA, 3 kalada, 4 dhanurvedA dika kalA, 5 kogalA nAkhavA, 6 tAMbUla pUgI phala patrAdi lakSaNa, 7 tAMbUla khAvAnA kUcA, tathA nakAra nAkhavo, gAlo devI, viruddha bola vuM, ee laghunoti vamanIti karavI, dAtanirgamanA di pavitra karaNAdi, 10 zarIra dhovana, 11 keza samAravA, 12 nakha samAravA, 13 rudhirAdi nAkha vA, 14 zekelA dhAnya pramukha khAvAM, 15 tvacAcA Page #98 -------------------------------------------------------------------------- ________________ e7 devavaMdana nASya arthasahita. gadika nAkhavAM, 16 auSadhAdike karI pitta vamana kare, 17 vamana kare, 18 daMtadhAvanAdi kare, 1e vIsAmaNa karAve, 20 bakarI, gaja, ane azvAdi kanaM damana baMdhana kare, 1 dAMta, 22 AMkha, 23 nakha, zva gamasthala, 25 nAsikA, 26 kAna, 27 mastakAdika, te sarvano mela game, 20 sUve, zya maMtra nUtAdi graha tathA rAjAdi kAryanA Aloca vicAra kare, 30 vRkSa puruSano samudAya tihAM zrA vI male, 31 nAmAM lekhAM kare, 32 dhananA nAga pramukha mAMhomAMhe baheMce, 33 potAnuM yatnamAra karI tihAM thApe, 34 paga napara paga camAcIne bese, 35 gaNAM thApe, 36 vastra sukave, 37 dAla DhaMDhaNoyAdika nagave, 30 pApama zAlevAM kare, 35 vamoAdi deza kacara cInamI pramukha sarva zAka jAti nagave, 40 rAjAdikanA nayathI derAsara ma dhye nAsIne bupI rahe, 41 zokAdikeM rudana AnaMda kare, strI, nakta, rAjya, dezAdikanI vikayA kare, 43 zara, bANa, tathA bIjA paNa adhikaraNa zastra ghaDe, 44 gAya, balada, pramukha zrApe, e TAr3heM Page #99 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. e|| pImayo ani seve. 46 anAdikana rAMdhavU kare, 47 nANAdika pArakhe, avidhiye nisihI kahA vinA praveza kare, dhae utra, 50 napAnaha, 51 zastra, 52 cAmara na mUke. eTale e cAra vA nAM sAtheM laz praveza kare, 53 mananI ekAgratA na kare, 54 annyaMga eTale zarIre tailAdika co pame, 55 sacitta puSpaphalAdika na mUke, 56 a jIva vastu je hAra muzadika vastrAdika te bAhera mUkI kuzonAvaMta tha derAsaramA praveza kare, 57 nagavaMta dIThe aMjali na jome, e eka zATaka nattarAsaMga na kare ee mukuTa mastakeM dhare, 60 maulI pAghamI napara vastra bokAnI ghosa peca pra mukha na geme, 61 kusumanA seharA, gegAM pramukha mAthAthI na mUke, 65 homa pAme, 63 gemIdame ramata kare, 65 prAhuNAdikane juhAra kare, 65 nAma ceSTA, gAla; kAkha pUMTha vajAve, 66 rekAra tukArAdi tiraskAranAM vacana bole, 67 levA devA AzrayI dharaNuM mAme, 6 raNasaMgrAma kare, 6e vAla bUTA hoya te samA kare, jUzrA kare, mAdhu Page #100 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 davacaMdana bhASya arthasaMhita. khaNe, 70 palAMjI paga bAMdhe, 1 cAMkhamIye came, paga pasArI bese. 73 pumapumI devarAve, 74 pagano mela jATake, 75 vastrAdika jATake, 76 mAkara yUkAdika vINe, tathA tene tyAMja nAkhe, 77 maithunakrImA kare, 3 jamaNa kare, e vyA pAra kraya vikraya kare, na vaidhukare, 01 zayyA sa mAre, 2 guhya liMgAdika ughAme, tathA samAre, 03 bAhuyu kare tathA kukamAdikanA yuddha karAve, 5 varSAkAlAdikane viSe praNAlIthI pANI saM grahe aMghola snAna kare, tathA pANI pIvAnA nA jana mUke, e natkRSTathI corAzI AzAtanA jina nuvanamAM varjavI. have madhyama baheMtAlIza AzAtanA varjavI tenAM nAma kahe . 1 mUtra, 2 purISa, 3 pANI, 4 napAnaha, 5 zayana, 6 azana, 7 strIprasaMga, G taMbola, e dhuMkavu, 10 jUvaTuM ramavU, 11 jUvaTAdi kanuM jovaM, 12 palAMThI vAlavI, 13 paga pasAra vA, 15 paraspara vivAda, 15 parihAsa, 16 matta ra, 17 siMhAsana parinoga, 18 keza zarIra.vi Page #101 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita.. 11 nUSA, 1e utra, 20 khaja, 1 mukuTa, 22 cAma ranu rAkhavU, 23 dharaNuM karavU, 24 hAsyAdi vi lAsa paridAsa, 25 viTasAthe prasaMga karavo, 26 mukhakoza na karavo, 27 malina zarIra rAkhe, 20 malina vastra pahere, 2e avidhiyeM pUjA kare, 30 manana ekAgrapaNaM na kare, 31 sacitta jaya bA hira na mUkI Ave, 32 uttarAsaMga na kare, 33 aMjali na kare, 34 aniSTa, 35 hIna, kusumAdi pUjopakaraNa rAkhe, 36 anAdara kare, 37 jinezva ranA pratyanIkane vAre nahI, 30 caityavya khAya, 3e caityazvyanI napekSA kare, 40 batI sAmathryai pUjAvaMdanAdikeM maMdatA kare, 41 devavyAdi na kSaka sAtheM vyApAra mitrAi sagAI kare, 52 tehavA vamerAnI mukhyatA kare, tathA tenIAzAyeM pravarne, e baheMtAlIza madhyama AzAtanA varjavI. eTale e covIzamuM AzAtanAnuM hAra thayuM // uttara bola 2074 pUrNa zrayA // have deva vAMdavAno vidhi kahe . zari namukkAra namukhuNa, arihaMta thuI loga Page #102 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 devavaMdana nASya arthasahita. saba thui puraka // thuza sidhA veA thuza, na muba jAvaMti thaya jayavI // 6 // arthaH-prathama (iri ke) iriyAvahi saMpUrNa pamikkami paThI caityavaMdanano Adeza mAgI (namu kAra ke) namaskAra kahI parI (namutruNa ke0) namubuNaM kahe. pI nanno thai (arihaMta ke) arihaMta cezyANaM kahI kAnassagga karI eka tI thakaranI (zuI ke0) stuti kahe. panI (loga ke ) logassa kahIye paga (sabathu ke) sa vvaloe arihaMta cezyANaM kahI kAnassagga karI sarva tIrthaMkaranI bIjo stuti kahiye, panI (puraka ke) puraskaravaradI kahI kAnassagga karI zrI si tanI trIjI (thuz ke) stuti kahevI pI (sikSa ke0) sikSaNaM bujhAeM (vetrA ke) ve yAvaJcagarANaM ityAdika kahI kAnassagga karI a dhiSThAyika devonI cothI (yuz ke) stuti kahI panI nIceM besIne (namubu ke0) namucuNaM saMpUrNa kahIne (jAvaMti ke) jAvaMti ceAI jAvaMta kevi sAhu kahI namorhat sizacAryopAdhyAyasarva Page #103 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana jAya arthasahita. 103 sAdhubhyaH kahI ( yaya ke0 ) stavana kahIne, saM pUrNa ( jayavI ke0 ) jayavIyarAya kahIyeM. e deva vAMdavAno vidhi ko // 62 // ear ko prANI eTalA bola tathA evo vidhi na jANato hoya to paNa yA kahelA ATha bola temAM hoya tene bhaktivaMta kahIyeM. je mATe saMbodha prakaraNamadhyeM kahyuM be // jatti bahumA govA, saMjalA AsAyalAi parihAro // pari lIya saMgavaUNa, sai sAmane tana kurANaM // 1 // vihijuMjaNa masta vaNa, mavahI vAyANa vihipa seho | siddhA iya zramaguNa, jutto saMpusa vihijutto // 2 // e be gAthAno jAvArtha kahe be. eka jakti te aMtaraMga rAga, bIjuM bahumAna te bAhya lokopacAra vinayAdi guNa. trI jo varNavAda yazovAdanuM bolavaM. cotho prazAtanAdikano parihAra, pAMcamo temanA pratyanIkanI sAthai saMga varjavo. baThTho batI sAmarthye vighnanuM TAlavaM. sAtamo AgalAne vidhimAM jor3a vuM zrAmmo avarNavAda na sAMjalavApUrvaka avi Page #104 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 devavaMdana jApya arthasahita. ghino niSedha karavo ane vidhino pratisevana karavo, evA ATha guNA vizu prayukta te sarvopAdhi vizuddha saMpUrNa vidhi yukta kahIye // 2 // savovAdi visuddhaM, evaM jo baMdae sayA deve // deviMdaviMda mahitryaM, paramapayaM pAvara bahuso // 63 // arthaH- ema (saddovAhi visu ke0 ) sarvo pAdhi vizuddha jema hoya ( evaM ke0 ) ema eTale sarva zrI jinadharma saMbaMdhinI ciMtA teNe karI ni doSa prakAreM zuddha zrAyeM karI ( jo ke ) je navya prANI ( deve ke0 ) zrIdevAdhidevane ( sayA ke0 ) sadA sarvadA (vaMdae ke0 ) vAMde te javya prANI javajayarUpa pada jihAM nathI evo ( parama parya ke0 ) paramapada eTale mokSarUpa pada te pratyeM ( lahuso ke0 ) zIghra utAvalo ( pAvai ke0 ) pAme. te parama pada kahevuM be ? to ke (deviMda ke0 ) devanA iMDa temanA (viMda ke0 ) samUha eTale iM one samUheM jene ( mahiyaM ke0 ) pratiM eTale. Page #105 -------------------------------------------------------------------------- ________________ devavaMdana nASya arthasahita. 15 pUjyu evaM je. emAM graMthakartA zrIdeveMsUriye po tAnuM nAma paNa sUcabyuM le e zrIcaityavaMdanannA pyatuM vArtika saMkepathI kA, ane vistArathI to zrIAvazyakaniyukti tathA pravacanasArojhAranI vRttyAdikathI jANavU. iti shreyH|| iti zrI deva vaMdanannASyaM vAlAvabodhasahitaM saMpUrNam // 63 // have e zrIdevAdhidevane vidhi vAMdavAnA phala nA kahevAvAlA te zrIguru ne mATe temane paNa nakti vinayeM karI vidhi pUrvaka vaMdanA karavA thakI sakala AgamanAM rahasya pAmIyeM. e zrIguruneM vAM davAnAM paNa ghaNa phala AgamamAMhe kayAM // yauktaM // vaMdaNaeNaM naMte jIve kiM jAi, goyamA vaMdagaeNaM jIve nIyAgoyaM khaveza, navAgAyaM NibaM dhaiH sAhaggaMcavaM apamilehiyaM ANAphalaM nivi te dAhiNa nAvaca jaNaya iti // teNe prasaMgeM yAvyo je guruvaMdanAdhikAra te ive kahe .. Page #106 -------------------------------------------------------------------------- ________________ atha bAlAvabodha sahita zrIguruvaMdana bhASya prAraMbhaH guruvaMdaNa maha tivihaM, taM phiTTA bola bArasAvataM, sira namaNAisu paDhamaM, pusa kha mAsamaNa mugi biiaN||1|| arthaH-(aha ke) atha zabda te maMgalAdikAreM ne tathA prathama prAraMnane kAraNe atha zabdeM karI caityavaMdana nASya kahyA paThI have guruvaMdana nASya kahIye 3yeM. (taM ke)te (guruvaMdaNaM ke) guru vaMdana (tivihaM ke ) traNa prakAre ne temAM pahelu (phiTTA ke) pheTA vaMdana, boju (gena ke) thonavaMdana, trInuM (vArasAvattaM ke) hAdazAvarta vaMdana, tihAM (siranamaNAisu ke) mastaka na mAmavAdikane viSe Adi zabda yakI aMjalikaraNa te hAtha jomavAdika jANavA. te (paDhamaM kee) Page #107 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana jApya arthasahita. 107 paheluM pheTA vaMdana jANavU. tathA (pusmakhamAsa maNa'gi ke0 ) pUrva paMcAMga be khamAsamaNA deve karIne eTale be hAtha, be goThaNa ane eka mastaka e pAMca aMga namAvavA rUpa te (bIyaM ke) bonuM thonavaMdana jANavU // 1 // ihAM ziSya pUje je ke thonavaMdane tathA hAda zAvarta vaMdane prathama eka vAra vAMdIne pharI bIjI vAra ze hetuyeM vAMdIyeM baiyeM ? tyAM prAcArya utta ra Ape . jaha dUna rAyANaM, namidaM kaUM niveza naM phaa|| vIsa jinavi vaMdina, gannae meva inca ugaM // 2 // arthaH-(jahadUna ke) jema dUta puruSa ne te (rAyANaM ke ) rAjAne. (naminaM ke) namine (kaUnivenaM ke) kArya nivedana kare valI (pa hA ke) pAge rAjAyeM (vIlajhinavi ke0)vi saMjyoM thako paNa (vaMditra ke0) vAMdIne (gaDa ke) jAya (emeva ke0) enI pereM (zva ke) Page #108 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 107 guruvaMdana nASya arthasahita. hAM guruvaMdanane viSe paNa vaMdana- (ugaM ke) dhika jANavU // 2 // ane hAdazAvarta vaMdane to behu vAMdaNe malIne Avazyaka AvartAdi bola nIpane , te mATe behu vAMdaNAnI jomIye ekaja vaMdana kahevAya // dave vAMdaNAM devAnuM kAraNa zuM ? te kahe . Ayarassana mUlaM, viNa so guNavata apmivttii|| sA ya vihi vaMdaNAta, vi hI zmo bArasAvatte // 3 // arthaH-je mATe zrIsarvapraNIta je (Ayara ssa ke ) AcAra teno (na ke) balI (mUlaM ke) mUla je , te (vina ke) vinaya De (so ke) te vinaya kevI rIte hoya ? te kahe . (guNavana ke) guNavaMta gurunI (a ke0) valI (pamivattI ke0) pratipatti eTale sevA ka ravI jANavI (sAke) te nakti (ca ke) valI (vihivaMdaNAna ke) vidhiyeM karIne vAMda vASaki thAya te (vihI ke0) vidhi (zmo kee) Page #109 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana prApya arthasahita. 2017 prA. prAgala. ( bArasAvatte ke0 ) dvAdazAvartta caMdanane viSe kadeze // 3 // dave e trIjuM dvAdazAvartta vaMdana kema hoya ? te kar3e be. taiyaM tu baMdaNa Duge, taba miho prAima sayala saMghe // bIyaM tu daMsaNIya, pi ANaM ca tazyaM tu // 4 // artha : - ( tajJyaM ke0 ) trIjuM dvAdazAvartta vaMdana te ( tu ke0 ) valI ( baMdaNaDuge ke0) be vAMdalAM deve karIne hoya, eTale be vAMdaNAM deve karI thAya, ihAM baMda zabda vaMdanavAcaka jANavo. (tanu ke0) te pUrvokta traNa vAMdaNAMmAM ( zraimaM ke0 ) Adima eTale paheluM pheTAvaMdana je be, te sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ne zrAdhikArUpa caturvidha ( sayalasaMghe ke0 ) samastazrIsaMgheM malI (miho ke0 ) mitho eTale mAMhomAM paraspara tevA tevA avasarane viSe karavuM hoya tyAreM thAya, ane (bIyaM ke0 ) bIjuM je yojavaMdana be, te (tu ke0 ) niveM valI susAdhu Page #110 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 110 guruvaMdana nASya.arthasahita. evA (dasaNINa ke ) darzanIyaneja arthe hoya, eTale eka gachagata, bIjo anuyogI, trIjo a niyatavAsI, cotho gurusevI, pAMcamo Ayukta je saMyamamArgamAM sAvadhAna evA guNavaMta yatine e vAMdaNuM devAya, tathA (ya ke) cakArathI, tathA vidhiviziSTa kAryane viSe liMgamAtradhArI paNa jo samyaktvadarzanavaMta hoya, to te paNa bonavaMdane vaMda nIya hoya. tathA (taiyeM kaM0 ) troNu hAdazAvarta vaMdana je je te (tu ke) valI AcArya, napAdhyAya, guNavaMta gItArthAdika evA (payaThiANaM ke) padapratiSThita je hoya temane (ca ke) nizce hoya. have e vAMdaNAMnAM pAMca nAma , te kahe je. vaMdaNa cii kii kammaM, pUAkamma ca viNayakammaM ca // kAyavaM kassa va ke, Na vAvi kAheva kaz skutto // 5 // ___ arthaH-eka (vaMdama ke0 ) vaMdana karma te a nivAdana stutirUpa, avina takAya karavI, te zarIra mastakAdike avanata tathA karmathakI nalA Page #111 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 111 karma baMdhAya eTalA mATeM bIju (ciz ke) ci tikarma, trIju (kizkammaM ke0) kRtikarma vAMda gaM. (ca ke ) valI nalAM mana, vacana ane kA yAnI ceSTAnuM je karma karavU, te mATeM cothu (pU AkammaM ke0) pUjAkarma kahiye, tathA vinayarnu karavU te mATeM pAMca, (viNayakammaM ke) vina yakarma kahIye, e pAMca prakAre vaMdana (ca ke ) valI (kAyacaM ke) karaeTale pAMca prakAreM vAMdaNAM devAM te (kassa ke) kene arthe devAM? (va ke) valI (kezavAvi ke) kehane vAdaNAM dekAM? api zabda nizcayArthamAMDe. (kAheva ke) kevAreM vAMdaNAM devAM ? (kazkutto ke ) keTalI vAra vAMdaNAM prApIyeM ? // 5 // ___ kaznaNayaM kasiraM, kahi va Ava ssaehiM parisuddhaM // kaidosa vippamukkaM, ki kammaM kIsa kiraIvA // 6 // arthaH-vAMdaNAne viSe (kaznaNayaM ke ) ke TalA avanata karavA, (kazsiraM ke) keTalIvAra - - - Page #112 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 112 guruvaMdana jApya arthasahita. mastaka namAruvuM, ( karadi ke0 ) keTalA (va ke0 ) valI (zrAvastaehiM ke0 ) zrAvazyakeM ka rIne (pari ke0 ) parizuddha ko tathA ( ka dosa vimukkaM ke0 ) keTalA doSeM karI vipramukta eTale rahita thake ( kIsa ke0 ) zAmA ( kiraI ke0 ) karI ( kiikammaM ke0 ) kRtikarma vAMdaNAM dIjeM ? vA zabda punarvAcaka be // 6 // e pAMca gAthA Avazyaka niryuktimAM ka mI dI be te ihAM kahI // dave RNa gAthAyeM karI vaMdanAnAM bAvIza hAra kahe be. mUladAra gAhA // paNa nAma paNAharaNA, prajuggapaNa juggapaNa canapradAyA || cana dAya paNa nisehA, canA siha kAraNa yA // 7 // pravassaya muhAMtaya, tApeha palisa dosa battIsA // ba guNa guru ThavaNa Duggaha, ubavI saskara guru paNIsA // 8 // paya pravanna gThANA, va guru vayaNA prA 4 Page #113 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 113 sAyaNa tittIsaM // vihi vIsadArehiM, canasayA bANanANA // 5 // arthaH-(mUladAragAhA ke0) mUladhAranI gA thAna jANavI. paheluM vAMdaNAMnAM (paNanAma ke) pAMca nAma kaheze, bIjuM vAMdaNAMnAM (paNAharaNA ke) pAMca AharaNa eTale vAMdaNAMnAM pAMca nadA haraNa dRSTAMta jhaya ane nAvathI kaheze; trIju vAMdaNAM devAne (ajuggapaNa ke0) ayogya evA pAMca pAsabAdika kaheze, cothu vAMdaNAM devAne (juggapaNa ke) yogya evA AcaryAdika pAMca kadeze, pAMcasu jenI pAseM vAMdaNAM na devarAvIyeM evA (canaadAyA ke0 ) cAra jaNa vAMdaNAMnA pradAtA kadeze, huM jenI pAseM vAMdaNAM devarAvI yeM evA (canadAya ke0) cAra vAMdagAMnA dAtAra kaheze, sAtamu (paNa nisehA ke ) pAMca sthAna ke vAMdaNAno niSedha karavo eTale vAMdaNAM na devAM te kaheze, AThamuM (canaaziseha ke) cAra sthA nakeM vAMdaNAno aniSedha karavo eTale cAra sthA nakeM vAMdaNAM devAM te kadeze, navamuM vAMdaNAM devA Page #114 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 115: guruvaMdana nASya arthasahita. nAM (akAraNayA ke) ATha kAraNa kheshe||7|| ___ dazamuM vAMdaNAne viSa (Avassaya ke0) A vazyaka sAcavavAM, agyAramuM (mudaNaMtaya ke ) mukhanaMtaka eTale muhapatinI pamilehaNA karavI, bAramuM (taNupeha ke) zarIranI pamileraNA ka ravI, e traNe vAnAM (paNisa ke) paccIza paccIza karavAM te kaheze, paNisa zabda sarvane jomavo.tera muM vAMdaNAM detAM (dosabanIsA ke0) batrIza doSa TAlavA te kaheze, caudamuM vAMdaNAM detAM (u guNa ke) ba guNa napaje te kadeze, panaramuM vAM da devAmAM sAkSAt guru na hoya tevAreM sannAva ane prasannAva rUpa (guruThavaNa keNa) gurunI sthA panA karavI te kaheze, zolamuM vAMdagAM detAM (5 ggaha ke0 ) be avagraha sAcavavA, te kadeze, sa taramuM. vAMdagAnA sUtrane viSe (kuzvIsakara ke0) bazeM ne boza akSara , tema (gurupaNIsA ke) guru chAkara pajoza te kaheze // 7 // aDAramuM vAMdaNAnAM sUtrAMne viSe (payaamAna ke) pada abhavana le te kadeze, nagagIzamuM vAM Page #115 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 115 daNAM detAM ziSyane prazna pUbavAlakSaNa vIzAmAnAM (gaNA ke) u sthAnaka The te kadeze, vI zamuM vAMdaNAM detAM prabhottararUpa.(guruvayaNA ke) u gurunAM vacana , te kadeze, ekavIzamuM vAMdaNAM detAM gurunI (pAsAyaNatittIsaM ke) tetrIza AzAtanA na karavI tenAM nAma kadeze, bAvIzamuM vAMdaNAne viSe (vihi ke0 ) be prakArano vidhi kadeze. ema vAMdagAnA (bIsadArahi ke0) bA vIzahAreM karIne sarva ml| (canasayAbANanANA ke0) cArazene bAeMNaM sthAnaka thAya ||e ... aMkaH mUladhAranAM nAma. uttara neda. zaravAlo. 1 vaMdananAma. 5 5 2 dRSTAMta. 3 vAMdavAne ayogya. 15 vAMdavAne yogya. 5 vAMdagAMnA adAtA. 6 vAMdaNAMnA dAtA. 7 niSedhanAM sthAnaka, 5 Page #116 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 guruvaMdana nASya arthaptahita. G aniSedhanAM sthAnaka. 4 37 e vAMdaNAMnA kAraNa. 45 10 zrAvazyaka. 25 70 11 muhapatti pahilehaNa. 25 epa 12 zarIra pamilehaNa. 25 120 13 vAMdaNAMnA doSa. 33 152 14 vAMdaNAMnA guNa. 6 157 15 guru sthApanA. 1 15 16 avagraha. 2 161 17 akaranI saMkhyA. 226 , 17 padanI saMkhyA. 57 1e sthAnaka. 6 451 20 vAdaNAMmAM guruvacana. 6 Ts`AT 1 gurunI AzAtanA. 33 22 vidhi. 2 eza duc - - - Page #117 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 117 have pUrvokta bAvIza dhAramA paheluM pAMca nAmanuM hAra kahe . pamidAra gAhA // vaMdaNayaM cizkamma, kizkammaM viNayakamma pukammaM // guru vaMdaNa paNa nAmA, dave jAve uhoheNa // // 10 // dAraM // 1 // arthaH-(pamidAragAhA ke pratihAranI gA thA kahe . prathama (vaMdaNayaM ke.) vaMdanakarma te annivAdana stuti rUpa jANavaM. bIjuM ( cizka mmaM ke).citikarma te rajoharaNAdi upakaraNa vidhi sahitapaNe kuzalakarmanuM karavaM jANavU. trIjeM (kikammaM ke0) kRtikarma te zarIra ma stakAdikeM avanamana karavU. cothu (pukamma ke0 ) pUjAkarma te prazasta mana, vacana ane kAya ceSTA rUpa jANavU. pAMcamuM ( viNayakamma ke ) vinayakarma te pUrvokta cAra prakAre vizeSa nadyama paNuM jANavu. e (guruvaMdaNa ke0) guru vAMdaNAMnAM (paNanAmA ke) pAMca nAma te vaMdanAnAM paryAya Page #118 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 117 guruvaMdana nASya arthasahita. jANavA. e ( davenAve ke ) eka vyazrakI vAM daNAM ane bIjAM nAvathakI vAMdaNAM ema (ha ke) be prakAreM (naheNa ke0) naghena eTale sA mAnyaprakAre jAgavAM // 10 // have pAMca dRSTAMtonuM bIjeM hAra kahe . sIyalaya kue vIra, kanha sevaga 5 pAlae saMbe // paMce e dirhatA, kiikamme dava nAvehiM // 11 dAraM // 3 // arthaH-prathama vaMdana karmanapara vyavaMdana ane nAvavaMdana AzrayI (sIyalaya ke) zItalAcA ryano dRSTAMta, bIjA citikarma napara (kumue ke) kukhakAcAryano dRSTAMta jANavo. trIjA kRtikarma napara (vIrakanda ke ) vIrA zAlavI no ane kRSNa mahArAjano dRSTAMta jANavo. co zrA pUjAkarma napara (sevaga 5 ke) rAjAnA be sevakono dRSTAMta jANavo. pAMcamA vinayakarma na para (pAlae saMbe ke) zrIkRSNamahArAjanA putra pAlaka ane sAmbano dRSTAMta jAvo (e ke0) Page #119 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 11e e (paMce ke ) pAMca (ditA ke ) dRSTAMta te ( kizkamme ke0) itikarma eTale vAMdaNAne viSe ( davannAvahiM ke ) cyannAveM karIne jANadA // 11 // have e pAMce dRSTAMtonI kathA kahe , haThiNAnara nayaranA vajasiMha rAjAnI sau nAgyamaMjarI rANIne zItalanAmA putra hato, ane zaMgAramaMjarI nAme putrI hatI. te kaMcanapura nagare vikramasena rAjAne paragAvI, anukrameM zI talaputra rAjA thayo, teNeM dharmaghoSasUri pAseMthI dIkSA lIdhI, pagarI vijJAtasikhaMta gItArtha thai, prAcAryapada pAmyA. have tenI naginIne cAra putra sakalakalAmAM nipuNa thayA jAgI temanI mAtA niraMtara potAnA putra Agala nAznI prazaMsA kare ane kahe ke dhanya kunapuNya pRthivImAhe eka ta mAro mAtula , ke jeNe rAjannAra gaMmI dIkSA lIdhI ? evI prazaMsA sAMjalI te cAre putra saMvega paNuM pAmyA. panI sthavirapAseM dIkA lai bahu zruta zrai gurune pUrI potAnA mAmA zItalAcA yene eka pure AvyA sAMjalI tene vAMdavAne arthe Page #120 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 guruvaMdana nASya arthasahita. gayA. tihAM jAtAM vikAla velAyeM gAma bAhera eka devalamA rahyA. mAMhe pesatAM eka zrAvakane jaNAvyu ke amArA mAtulane kahejo je nANeja sAdhu AvyA . have te cAre nANejane rAteM zu nadhyAnathI kevalajJAna upajyu. pratnAte temanuM zra nAgamana jANI mAtula AgyA, tehane anAdara karatA jANI kaSAya damakamAM Avate daMjhaka thApI hari yApatrikA pratikramI jhyathA vaMdana kI , te vAre te bolyA aho kyavaMdane kaSAya damaka va dhate vAMdyA, paraMtu nAvavaMdane kaSAyopazAMtiyeM vAM do, te sAMjalI mAmojI bolyA tameM kema jA eyu ? tevAre nANeja bokhyA ke ameM apratipA tI jhAne karI jANyuM. te sAMjalI mAmojI ma namA vicAravA lAgyA ke aho meM kevalInI AzAtanA karI, ema vicArI kaSAyasthAnakathI nivartyA ane te cAre kevalIne vAMdavA lAgyA, anukrameM cothA kevalIne vAMdatAM mAmAne paNa ke valajJAna parnu. e zItalAcArya ne prathama vyavaM dana pInAvavaMdanakarma thayu. e prathama ndaahrnn| Page #121 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 11 __ have bIjA citikarma napara kullakano dRSTAMta kahe je. jema eka kullaka nalA lakaNavAlAne, AcArya aMta samayeM potAne padeM sthAppo, gItArtha sAdhu pAseM naye, te paNa vizeSathI nakti sAca ve. ekadA samaya mohanIya karmanA nadayathA nagna pariNAmI thayo; paThI sAdhu nidAyeM gaye ake bAhera nUmine viSe nikalyo panI eka vanane viSe eka dize jAtAM thakAM, tilaka, azoka caMpakAdi vividhavRkSa tihAM datA tema utAM eka zamI eTale khIjamIno vRkSa tenu kozka pUjana karato hato te dekhI pUjaka pratye pUgyu, ke tame e kaMTakavRdane kema pUjo ge? teNe kAM ke amArA vajhiloyeM pUrvaM e vRkSane pUjyu le mATe ame paNa pUjIye vaiye. te vacana sAMjalIne kSullake vicArayu je AzamI eTale jAMkharAMnA vRkSa sarikho huM bu; tene nattama vRkSa samAna guNavaMta loka pUje .ane mahArAmAM zramaNapaNuM nathI; mAtra rajoharaNAdi citikarmagu Ne karI mujhane pUje , ema vicArI, pAge AvI, sAdhunI pAse pAloyaNA laI, najamAla thayo. Page #122 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 122 guruvaMdana nAya prarthasahita. ema ne pUrve vya citikarma datuM, paThI jAvaci tirma nRtpanna thayuM. e bIjuM nadAharaNa jArAvaM. have trIjA kRtikarma napara vIrA zAlavI ane zrImanuM nadAharaNa kahe be. zrIneminAtha bhagavA n dvArikAye samosavA tevAre zrIkRbhe sarva sA dhunane chAdazAvarta vAMdo vAMdyA, ene jAtrakRtikarma kahIye, ane zrIkRbhane ruruM manavavAne zrarthe vIrA zAlavIye paNa vAMdyA ene ya kRtikarma kahIye. enA saMbaMdhano vistAra yAvazyakavRttithI jANavo. e trIjuM udAharaNa jANavuM. have cothA pUjAkarma napara ve sevakano dRSTAMta kahe be. jema eka rAjAnA ve sevaka dattA te gA manI sImA nimitte vivAda karatA rAjapaMthe jAtAM datA, mArgamAM sAdhu dekhIne prazasta mana, vacana ane kAyAyeM karI eke kahyuM ke " sAdhau dRSTe dhruvA siddhiH " eTale sAdhu dive bate nizvayeM kAryasiddhi zrAya, emAM saMzaya nathI, ema kahI ekAgra citte sAdhune vAMdyA. ane bIje sevake nalaTI dAMtI rUpeM vyavahAra mAtrai tene zravanamana karayuM, pI Page #123 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 153 rAjakSareM gaye thake pahelA sevakano jaya ayo, ane bIjAno parAjaya zrayo ema ekane byth| pUjAkarma ane bIjAne nAvatha pUjAkarma thay; e coyuM nadAharaNa. have pAMcamA vinayakarmane viSe pAlaka anna vya ane sAMbano dRSTAMta kahe . zrIneminAthana gavAn hArikA nagarIyeM samosasyA, tevAreM zrI kRSNa bolyA ke je zrInemIzvara lagavAnane sa rvathI pahelu jaI vaMdana karaze, tene mahAro paTTa turaMgama vizeSa ApIza, te sAMjalI turaMgamane lo ne. prathama rAtri utAM paNa pAlakeM AvIne vAMdyA, te vyathakI vaMdana jANavU. ane tyAM sAMba kumAreM nAvathakI vAMdyA , te nAvavaMdana jANaq. e pAM camuM nadAharaNa kaDaM. e pAMca dRSTAMtanuM bIjaM dvAra thayu, uttara bola daza thayA // 11 // have pAsabAdika pAMca avaMdanIyarnu trIju hAra kahe . pAsabo nassanno, kusIla saMsattana Page #124 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 154 guruvaMdana nASya agrasahita. ahAu~do // uga gati gaNega vihA, avaMdaNikA jiNa mayaMmi ||1||daarN||3|| ___ aryaH-je jJAna, darzana ane cAritranI pAleM rahe te prathama (pAsabo ke) pAsabo jANavo tathA je sAdhu sAmAcArIne viSe pramAda kare te bIjo (nassano ke) nassanno jANavo. tathA je jJAna, darzana ane cAritranI virAdhanA kare te trIjo (kusola ke0 ) kuzIlIyo jANavo. tathA je vairAgI male to tenI sAdhe pote paNa vai rAgI jevo banI bese ane jo anAcArI male to tena sAyaM pote paNa anAcArI banI bese, te cotho ( saMsattana ke0 ) saMsakta jANavo tathA je zrItIrthakaranI AjhA vinA potAnI bAyeM prava leM, potAnI ilAyeM prarUpaNA kare, te pAMcamo (ahAu~do ke0 ) yathAvaMdo jAvo. e potAne gde pravarne mATe ene do kahIye. tihAM eka de zathI bIjo sarvathI malI (3ga ke) veneda pAsavAnA, tathA eka dezathI bIjo sarvathI malI (3ga ke0 ) be neda nassannAMnA, tathA jJAnaku Page #125 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 125 zola, darzanakuzIla ane cAritrakuzIla malI (ti ke0 ) traNa neda kuzIlIyAnA, tathA saM kliSTa citta ane asaM kliSTa citta malI (5ga ke0) be neda saMsaktanA, tathA (aNegavihA ke0) a neka prakAra, baMdAnA jANavA, eTale yathAbaMdA a neka nedanA thAya ne e pAsabAdika pAMca je kadyA te (jizamayaMmi ke ) zrIjinamatane viSe (a vaMdagijA ke0 ) avaMdanIya jANa vA // 12 // have e pAMce- kAMzka vizeSa svarUpa lakhI vye. tihAM mithyAtvAdika baMdha heturUpa pAsa tene viSe je rahe, tene pAsabo kahIye. athavA jJAnA dikane potAnI pAseM karI mithyAtvAdika pAsa mAM rahe eTale jJAnAdikane pAse rAkhe paNa seve nahI, azravA pAsanI pereM potArnu pAsuM malina rA khe te pAsabo kahIye. tenA be neda -eka deza pAsabo ane bIjo sarvapAsabo. temAM je kAraNa vinA zayyAMtara piMka, anyAhRta eTale sAhAmo Aeyo piMjha, rAjyapima, nityApi ane agrapiM mAdika nuMje. tathA gAma, deza, kula zrAvakanI Page #126 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 126 guruvaMdana jApya arthasahita. mamatA mAMge, jema ke " yA mahArA vAsita nA vyA ve " te kulAdikanI nizrAye vicare, tathA gurvAdikane je vizeSa jaktiyogya rahasyanUta thA panA kula be, te kulamAMDe niSkAraNe praveza kare, tathA " nityapratye tamane eTaluM deizuM tame nitya yAvajo " evI rItanI je nimaMtraNA kare tenI pAseM te piMma loye tene nitya piMga kahIye. tathA jAjanamAMhezrI vApasyA vinA naMdana naktAdikanI zikhA nuparitana jAga lakSaNa loye, tene zragrapiM ma kahiye. keTalA eka ema kar3e ve ke kAraNa vinA pradhAna sarasa AhAra lIye tene agrapiMga kahiye. tathA bastAlIza doSa AdAranA na rAkhe, vAraM vAra AhAra lIye tathA jamaNavAra, vivAha ane prAhuNAmAM zikhaMmi joto phare, AhAranI lAlaceM mukheM kahe. tihAM nimitta doSa na hoya, sUjato hoya te mATe. tathA sUrya prathamatA nagatAthI mAM ma jame, mAMgalIye AhAra na kare, sannidhi rA khe, potAnI nizrAyeM proSadhAdika alagu gRhasthane ghare mUkAve, dravyAdika sahita vicare, tathA jJAna Page #127 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 127 cyAdika miSe karI svanizrAyeM jJAnAdi naMmAra nAM nAma leI, pustakAdi saMgrahe, yAdi sahita vicare, mukhe kahe ame nipa~tha baiye pUrva sAdhu sa mAna garva rAkhe. ityAdika aneka prakAre sAdhu la kaNathI viparIta hoya te deza pAsabo jANavo. __tathA je sarvazrA jJAna, darzana ane cAritrathI alago rahe, kevala liMgadhArI, veSavimabaka, gRha sthAcAra dhArI hoya, te sarvathI pAsabo jANavo. bIjo je kriyAmArgane viSe zithilatA kare, azravA kheda pAme tene nassanno kahI; tenA be nedale. eka dezagrI abasanno ane bIjo sarvathI avasano. tihAM je Avazyaka, pratikramaNa, devavaM danAdi, sajAya te paThana pAThanAdi, pamilehaNa, mukhavastrikA, vastrapAtrAdi, nidA te gocarI kA lAdi. dhyAna ta dhamedhyAnAdi,sujatAtha te tapAna yama annigrahAdi, Agamana te bAherathI napAzraya mAM pravezalakaga, nisihiyA te paga pUMjavAdi, ni gamana te prayojana vinA napAzrayathI bAhera nikala vA lakSaNa, sthAna te kAyotsargAdi, niSodana te Page #128 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 120 guruvaMdana jAya arthasahita. besa, tu te tvagvartana eTale zayana ityA dika, dazavidha cakravAla sAdhu samAcArI, tathA nugha pada vibhAga sAmAcAro pramukha vidhi saMyukta na kare, athavA nabI adhikI kare athavA kaSAya daMka sahita kare, athavA rAjavenI pere kare jaya mAnIne kare, tathA gurvAdikanA vacana sAMga lI malo tharane vacana khaMmana kare, Akroza kare, ityAdikalakale karI deza avasanno jAvo. ane sarvathakI avasanno to comAsA vinA zeSakAleM pATa, bAjova, niSkAraNa saMthAre, seve, sthApanApiMga jame. saMthAro pAyarayo rAkhe, prAnR tikAdi doSa jame. ityAdika lakSaNeM sarva a vasanno jAvo. trIjo jenuM kutsita, niMdanIya mAvuM zIla e Tale pracAra hoya, tene kuzIla kahIyeM. tenAtraNa bheda be. jJAnakuzIla, darzanakuzIla ane cAritra kuzIla, tihAM jJAnakuzIla te akAla, avinaya, abahumAna, gurunindavatA. yoga upadhAna dIna sU tra, artha ane taDunaya hona, ityAdika AzAtanA Page #129 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 15 yukta thako jJAna bhaNe tathA AjIvikAhete paThana pAThana saMnnalAva, lakhavU, lakhAva,, naMmAra ka rAvavA, naMdI samAracanAdi svArthanA napadeza devA, tathA AjIvikA hete dharmakathA kahe, naNe, ghara ghara dharma saMnalAvavA jAya, potAnA zravAne dete strIbAlakAdikane naNAve, anerA jJAnanA naMmA ra nalave jJAnane nalave, lakhavAM lakhAvavAM, krayavi kraya pustakAdikono kare, karAve, ityAdika la daNeM jJAnakuzIla jANavo. bIjo darzanakuzIla te zaMkA kAMdA vici kitsA vyApana, darzananinhava, ahAbaMdA, kuzI liyA veSavimaMbanAdika sAthe paricaya kare, eTale tenI sAtha AlApa saMlApa paThanAdika kare, te darzanakuzIla jANavo. ___trIjo cAritrakuzIla te jyotiSa, nimitta, akSarakarma, yaMtra, maMtra, bhUta karma, balipima, nake NI, dAnAdi, sonAgya daugyikArI, jamI, mRtI, vidyArohaNAdika, pAdalepa, AMkha aMjana, cUrNa, svapnavidyA, cipuTIdAna pramukha, atIta a Page #130 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 guruvaMdana nASya arthasahita. nAgata vartamAna nimittakathana, potAnI jAti kula vijJAnAdika svArthakArya prakAza kare, nakha, keza. zarIra, zobhA kare, vastra pAtra daMgAdika baha mUlyavAlA suMdara sukomalanI vAMga kare, ziSyA dika parigrahanI vizeSa tIvratA dhare, niSkAraNa apavAda pada sadUSaNa mArga prakAze, tathA seve, tyAdika lakSaNe cAritrakuzIla jANavo. __cothI saMsakta, te pAsanA athavA saMvijJAdi ka jana jevAnI sAtheM male tyAM tevo thaI prava, athavA malottara guNa doSa sarva ekaga pravartIve, jema gAyanI Agala suMmalo mUkyo hoya temAM sarasa, nIrasa, kapAziyA, khola, ghRta, mugdhAdi ka ekahu~ hoya to te sarvane ekagaMja khAI jAya paNa tenuM vivecana na kare. tema e paNa guNa ane doSa sarvane ekaga pravarcAvI dekhAme tene saM sakto kahIye, te eka saMkliSTacita saMsakto ane bIjo asaMkliSTa cittasaMsako evA bennedeM jANavo. tihAM je prANAtipAtAdika pAMca Azravano sevanAra, zahigArava, rasagArava ane zAtAgArava Page #131 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 131 e traNa gAraveM karI sahita, strIgRhAdika sevanane viSe prasakta, apadhyAnazIla, paraguNamatsarI, 3 tyAdi guNa yukta te saMkliSTa cittasaMsakto jANavo. tathA potAnA AtmAne jevAre jevo prasaMga male te vAre tevo thAya eTale priyadharmI sAdhu male te vAre sAdhunA AcAra pAle ane apriyadharmI pA sabo male tevAre tevo thAya liMbanA pANInI pere tapa thara jAya te asaMkliSTa cittasaMsakto jANavo. iti // ___ pAMcamo yathAbaMdo te yathA rudhiye pravarne, ya thA tathA lave, natsUtra nASe, potAnA svArthanA upadeza Ape, svamati vikalpita kare, parajAti ne viSe pravarte, pArakI tAMta kare, napakArI dharmA cAryAdikanI helanA kare, AcArya napAdhyAyanA avarNavAda bole. jenAthI jJAnAdika pAme tavA bahuzrutanI niMdA kare. gArava pratibaMdhi hoya. kAraNa vinA vigaya khAya, ityAdika aneka bhede yathAbaMdo jANavo. e pAMcenAM vizeSa lakSaNa zrIpravacanasArokSaravRtti tathA AvazyakavRtti Page #132 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 135 guruvaMdana nASya arthasahita. tathA napadezamAlAvRtti pramukha graMthothI jANavA. e pAMcane avaMdanIya jANavA. emane vAMdavAthI karmanirjarA na zrAya, kevala kleza ane karmabaMdha napaje tathApi e kahelA lakSaNavAlo jo jJAna, darzana ane cAritranA sahAya kAraNe sevyo hoya to vaMdanIya jANavo. je mATe zrIAgamamAMhe kA ke pAsabAdika cAritranA asaMnavI hoya paNa darzananA asaMnnavI na hoya te kAraNe te sevya jANavo paNa ihAM to cArItrIyo vaMdanIya kahyo le te adhikAra mATe cAritravaMta te baMdya ne anyathA jo acAritrIyAne vaMdya kahIye to je TalA tenA pramAdanAM sthAnaka te sarva anumoda nIya zrAya tethI tene vAMdato thako pravacana bAdhA kArI thAya. e rIte vAMdaNAM devAne pAsabAdika pAMca ayogya temanuM trIju cAra kaoN. nattara bola pannara zrayA // 1 // have pAMca bAMdavAne yogya temanuM cothu kSAra kahe De. Ayarizra navanAe, pavatti there taheva Page #133 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 133 rAyaNie // kiz kammaniUraThA, kAyava mimesi paMcanheM // 13 // dAraM // 4 // -- arthaH-pahelA jJAnAdika pAMca AcAre karI yukta te (Ayariya ke0) zrIAcArya kahIye, vIM jA (navanAe ke) zrInapAdhyAyajI, jIjA je tapa saMyamane viSe pravAve, gabanI ciMtA kare te (pavatti ke0) pravartaka kahIye, cothA je cAri vathI pamatA hoya tene pratibodha ApIne pAga ThekANe ANe tene (there ke ) thivira kahIye (taheva ke) tathaiva eTale temaja valI pAMcamA gabane artha kSetra jovA mATe vihAra kare. sUtra a rthanA jANa tene ( rAyaNie ke) ratnAdhika gaNA dhipa kahIye, (imesipaMcanhaM ke) e kahyA je AcAryAdika pAMca jaNa tene ( kizkamma ke ) kRtikarma eTale vAdaNAnuM karma (kAya ke) ka rakhaM eTale vAMdaNAM devAM te kevala (nikaraDA ke) karmaniUrAne arthe jANavU // 13 // e A cAryAdika pAMcanu kAMka vizeSa svarUpa nIce lakhIye caiye. Page #134 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 134 guruvaMdana nASya arthasahita. AcArya te sUtra ane artha unnayanA vettA, pra zasta samasta lakSaNe lakSita, pratirUpAdi guNa yukta zarIra hoya, jAti kula gAMnIrya dhairyAdi a neka guNamaNiyukta, ATha prakAranI gaNisaMpadAyeM karI yukta, paMcAcAra pAlaka, palAvavAne samartha. utrIza batrIzI guNeM karI birAjamAna, Arya pu ruSe sevavA yogya, gabamUlastaMnanUta gaDaciMtAra hita arthanASI, eTale jemAM gaDaciMtA na napaje evA artha nASe evA guNayukta te AcArya jANavA. ___ tathA napAdhyAya te jenI pAseM agIyAra aMga, bAra napAMga, caraNasittirI, karaNasittirI jaNIyeM, AcAryane yuvarAja samAna, jJAna, darzana ane cA ritrarUpa ratnatrayI yukta, sUtra arthanA jANa, A cAryane hitaciMtaka, te napAdhyAya. tathA pravartaka te yathocita prazasta yoga je tapa saMyama tene viSa sAdhusamudAyane pravAve, gabane yogakSema karavAnI yogyatAnI saMjAlanA karanAra jANavA. tathA thivira te jJAnAdikaguNone viSe sI Page #135 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 135 dAtA sAdhune ihaloka tathA paralokanA apAya ha STAMta dekhAmI saMyamamArgamAM sthira kare, te sthavira traNa prakAreM , eka zAvarSanA te vayaHsthavira, bIjA vIza varasadIkSA paryAya jene thayA hoya te paryAyasthavira, trIjA je nizIthAdika chedagraMthanA rahasya jANe, jaghanyathI samavAyAMgAdizruta jANe, te zruta sthavira paNa ihAMto jene prAcAryAdike sthavira kIdhA hoya te sthavira jANavA. tathA ratnAdhika te gabane kArya ziSya upadhi pramukha lAlane arthe vihAraka raNazIla sUtrArtha vettI enuM gaNAvabedaka evaM paNa nAma kahIye evA guNavaMta te paryAyeM jyeSTha athavA laghu hoya to paNa tene ratnAdhika kahIye. eTale pAMca vaMdanikanuM co dhuM cAra thayu. nattara bola vIza zrayA // have cAra jaNa pAse vAMdaNAM na devarAvAM tenuM pAMcamuM hAra tathA cAra jaNa pAse prAyaH vAMdaNAM devarA vavAM, tenuM hAra, e ve hAra sAye kahe . mAya pitra jiTha nAyA, anamAvi Page #136 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 guruvaMdana nASya arthasahita. taheva saba rAyaNie // kizkamma na kA rijhA, canasamaNAI kuNaM ti puNo // 14 // dAraM // 5 // 6 // __ arthaH-eka (mAya ke potAnI mAtA, bIjo (pia ke0) potAno pitA, trIjo (jinnAyA ke ) potAno jyeSTha nAi eTale mohoTo nAi, cotho (anamAvi ke) vayAdike laghu hoya e Tale vaya pramukheM to yadyapi potAthI nhAno hoya to paNa (tadeva ke)temaja etraNenI pareM te ( savarAyaNie ke) sarva ratnAdhika eTale. sa ghalA paryAyeM karI jyeSTa hoya jJAna, darzana ane cAritraM karI adhika hoya e cAranI pAseM prAyaH (kiikamma ke) vAMdaNAM devarAvavAnuM (na kA rijA ke0) na karAve. e vidhi sAdhune jANavo, ane gRhastha pAse to vaMdana devarAve. e pAMcamuM hAra thayu. uttara bola covIza zrayA // tathA ( canasamaNAI ke0) cAra zramaNAdika eTale sAdhu, sAdhvI, zrAvaka ane zrAvikA e Page #137 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 137 cAra jaNa te kRtikarmane (puNo ke) valI (kuNaM ti ke ) kare eTale e cAra jana vAMdaNAM Ape. e bahuM vAMdaNAM devA yogya cAra jaNa tenuM hAra zrayu. nattara bola aThAvIza zrayA // 15 // have pAMca sthAnakeM vAMdaNAM na devAM, tenuM sAtamuMhAra kahe . virikatta parAhutte, pamatte mA kayAi vaM dikA ||aahaarN nIhAraM, kuNamANe kAna kAme a|| 15 // dAraM // 7 // arthaH-eka ( virikatta ke) vikSipta guruthake eTale jevAreM dharmakathA karavAmAM vyagracitta hoya, bIjo kAryAdikeM karIne (parAhutte ke) parAG mukha hoya eTale saMmukha bega na hoya paNa napa rAMThA bega hoya, trIjuM (pamane ke0) pramAdI zra kA hoya eTale krodhAdikeM athavA saMthAravAdikeM pramAda sevatA hoya, nizalu zrakA hoya, cothu (zrAhAraM ke) AhAra pAMcamu (nohAraM ke) nIhAra eTale laghunIti athavA vamInIti pratye Page #138 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 130 guruvaMdana nASya arthasahita. (kuNamANe ke) karatA hoya, athavA (kAna ke) karavAnI (kAme ke0) kAmanA eTale vAM banA karatA hoya (a ke) valI karavA jatA hoya eTale sthAnake ( kayAi ke) kevAre paNa gurune (mA vaMditA ke0) vAMdavA nahI. AhIM mAzabda niSedhavAcaka 2 // 15 // e sAtamuMhAra thayuM. u tara bola tetrIza zrayA // 33 // have cAra sthAnake vAMdaNAM devAM, tenuM AgmuM hAra kahe . pasaMte AsaNa a, navasaMte navati e|| aNunavi tu mehAvI, kiikamma pana UI // 16 // dAraM // 7 // ___ arthaH-eka (pasaMte ke ) prazAMtacitta vyA deparahita guru hoya, bIjuM (AsaNaje ke) zrA sanastha eTale potAne Asane bega hoya, (a ke0) valI trIjuM (navasaMte ke) napazAMtacitta eTale krodhAdike rahita hoya, cothu (navahie ke ) napa sthita hoya eTale baMdeza ityAdika kahevAne saMmukha Page #139 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 13e najamAla thayA hoya, evA guru Adikane vAMdaNAM devAnI (aNunavi ke) anujJA mAgIne (tu ke ) valI vAMdaNAM devAnA vidhinA jANa evA (mehAvI ke0) medhAvI eTale paMmitajano te (kizkammaM ke) kRtikarma eTale vAMdaNAM devA pratye (panaU ke0) prayuMje eTale nadyama kare // 16 // e AThamuMhAra thayu. nattara bola sAma trIza zrayA // habe ATha kAraNe vAMdaNAM devAM, tenuM navamuM hAra kahe . pamikammaNe sajAe, kAnassagge varA ha pAhuNae // AloyaNasaMvaraNe, uttama he ya vaMdaNayaM // 17 // dAraM // 5 // __ arthaH-eka (pamikamaNe ke) patikramaNane viSe sAmAnya prakAre vAMdaNAM devAya, bIjA (sa sAe ke) svAdhyAyavAcanAdi lakSaNa tathA sa Aya paDhAvavAne viSa vidhivAMdaNAM devAya, trIjA (kAnassagge ke0) paccarakANa karavAnA kAyotsa Page #140 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 140 guruvaMdana jApya zrarthasahita. rgane viSai eTale AcAmlAdi yogAdi pArale pa rimitavigaya visamaNI vigayaparinoganI zra jhA rUpeM vAMdaNAM devAya, cothA ( zravarAha ke0) zra parAdha eTale guruno vinaya nalaMghavA rUpa potAno aparAdha khamAvatAM vAMdaNAM devAya, pAMcamA ( pA hue ke0 ) prAhuNo mahoTo yati yAve tevAreM temane vAMdaNAM devAya eTale madoTAnA samAgamane vAMdaNAM devAya baThThA gurunI pAseM ( AloyaNa ke0 ) AlocanA levAne arthe eTale pralocanA vihArAdi samAcArI pada jinna huMte thake vAMdaNAM devAya, sAtamA paccarakANa karatAM athavA mAlakha maNAdika vizeSa taparUpa ( saMvarale ke0 ) saMvara ne viSe vAMdaNAM devAya AThamA uttama ke0 ) na tamArthe eTale aMtasamaye anazana karavAne viSe saMleSaNAne viSe ( ya ke ) valI vAMdaNAM devAya, athavA vAMdabuM thAya. e va kAraNe ( vaMdAya ke) vAMdaNAM devAya, tenuM navasuM dvAra yayuM. nattara bola pistAlIza zrayA // 17 // Page #141 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 151 have avazya sAcavavA mATe Avazyaka kahIyeM, te vAMdaNAM detAM paccIza Avazyaka saca vAya, tenuM dazamuMhAra kahe . dovaNaya mahAjAya, AvattA bAra cana siratiguttaM // upavesiga nikamaNaM, paNa vIsAvasaya kiikamme // 17 // __ arthaH-( dovaNayaM ke ) be avanata vAMdaNAne viSe jANavAM eTale be vAra naparitana zarIra nAga namAmavo tihAM eka to jevAreM " ichAmi khamA samago vaMdilaM jAvaNikAe nisAhiAe" ema kahIne name tebAreM denI aNujANaha eTale AjJA mAgato zarIrano naparitana nAga namAme tyAre guru deNa kahe. e eka avanata prayuM, ema vIjIvAra vAMdaNAM detAM bIjaM avanata thAya. e be avanata rUpa be Avazyaka zrayAM. tathA (ahAjAya ke) eka yathAjAta eTale je rUpeM dIkSAno janma zrayo hato arthAt rajohara pa, muhapatti colapaTTamAtrapaNe zramaNa thayo hato Page #142 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 142 guruvaMdana nASya arthasahita. teTalAja nelA thaI dAna jome athavA yonithI bAlaka nikalate jema racitakara saMpuTa hoya tema karasaMpuTa kasyA hAtha jomelAne lalATe lagAte yathAjAta kahIya ema be avanata ane trIju yathA jAta malItraNa Avazyaka zrayAM. habe zarIranA vyApAra rUpa (bAra ke) bAra (AvattA ke0) Avarta sUtrAnidhAna garjita kA yavyApAra vizeSa jANavAM. temAM prathama vAMdaNe u Avarta thAya, te AvI rIteH-prathama traNa pAvarta to "aho" "kAyaM " "kAya" e bebe a kareM nIpaje eTale potAnA hAthanAM talAM be naMdhA' guru caraNe lagAme tathA nattAna hAthe potAno la lATadeza pharase ane "1 aho / kAyaM 3 kAya saMphAsaM" kaheto mastaka namAme tevAra panI "khamaNikothI mAmIne vazkato" paryaMta yAvat kara saMpuTe kahIne valItraNa Avarja traNa traNa akSaranA kahe temAM eka adara gurucaraNe hAtha lagAmatAM kahe, bIjo akara uttAna hAthe vacAle vizAmA rUpa kahe ane trIjo akara lalATadeze Page #143 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana jAya arthasahita. 33 66 dAtha lagAtAM kar3e, jema " jattA ne vasi " " UM ca ne " evA traNa prAvarttaM traNa traNa karanA kaheto khAmemi khamAsamalo kahI bIjI vAra mastaka namAme. e rIteM e prathama vAM da varttayAM tema valI bIje vAMdale paNa eja rIte va Avartta thAya, be vAra malI bAra zra varca rUpa bAra Avazyaka thAya. sarva malI paMdara thayAM. tathA (cana sira ke ) catuH ziraH eTale cAra vAra zira namAmadhuM tidI pahele vAMdaNe be vAra mastaka namAma ne bIje vAMdale paNa be vAra ma staka namAmavuM malI cAra vAra zira namana thAya. evaM nagalIza Avazyaka thayAM. 143 ja tathA ( tiguttaM ke0 ) traNa gupti te mana, va cana ne kAyA etraNane anyavyApArathI gopavI rAkhe e ne vyathI tathA nAvathI prayatnAyeM na pravarttAve, evaM bAvIza Avazyaka thayAM. tathA (pavesa ke ) praveza eTale be vAra zrAvazyakeM ve vAra gurunI zrAjJA mAgI avagraha mAM praveza karavA rUpa be Avazyaka ane ( iga Page #144 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 144 guruvaMdana jApya zrarthasahita. niskamaNaM ke0 ) eka bAra avagrahathI bAhera ni kale eTale pahele vAMdaNe AjJA mAgI nisI hi kato paga puMjato thako ekavAra zravagraha mAMde praveza kare ne pI grAvassiyAe kaheto pAbala pUMjato ekavAra pahele vAMdaNe avagrahathI bAhera nikale, ne bIjA vAMdaNAmAM praveza kare paNa pha rI pAvo bAhera nikale nahI mATe be vAra pesavuM ne ekavAra nikalavu malI traNa Avazyaka thayAM te pUrvokta bAvIza sAdheM melavatAM ( paNavIsA ke0 ) paccIza ( zrAvasaya ke0 ) Avazyaka te ( kizkamme ke0 ) kRtikarma eTale vAMdaNAMne viSe thAya // 18 // kii kammaMpi kuNaMto, na hoi ki ikamma nikarA jAgI // paNavI sAmannaya raM, sAhu ThANaM virAhaMto // 1 // dAraM // 10 // arthaH- have e ( paNavIsAM ke0 ) paccIza zra vazyaka je be, temAM (annayaraM ke0 ) aneruM eka paNa ( dvA ke) sthAnaka pratyeM ( virAhaMtoM ke0) Page #145 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana jASya arthasahita. 145 birAghato edo je (sAhu ke0 ) sAdhu temaja sAdha vI zrAvaka, zrAvikA hoya, te (kizkammaM piku to ke0 ) kRtikarma karato bato paNa eTale vAMdari deto to paNa ( kiikamma ke0 ) kRti karma thakI je karmaparizATanarUpa ( nirA ke0 ) nirA thAya teno ( jAgI ke0 ) saMvibhAgI (na hoi ke0 ) na thA eTale te vAMdalAMnuM je nirjarA rUpa phala, te na pAme // 17 // e dazamaM dvAra thayuM uttara bola sittera thayA // yaMtra sthApanA. avanaita yathAjAta Avartta. ziro gupti praveza. nikala. namadhuM mudrA. namana. 2 1. 12 4 2 dave muhapattinI paccIza pahiledaNAnuM pragIyAramuM dvAra kahe be. didhi parileha egA, va naDhapapphoma tigati aMtariyA // praskoma pamaUNa yA, navanava muhapatti paNavIsA // 50 // wd Page #146 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 146 guruvaMdana nASya arthasahita. ____ arthaH-prathama muhapattine pahele pAse sUtra ane bIje pAseM artha tenuM tattva, samyak prakAre hRdayane viSe dharu emaciMtavIne muhapatti nakhelI tenA behu pAsAM sarvatra dRSTiyeM karI jovAM te (di hipamileha ke) dRSTi pamilehaNA (egA ke) eka jAgavI. tevAra pagI (ke) (nar3apa pphoma ke) naMcA pakhomA karavA eTale muhapa tine pheravI be hAtheM sAhIne ekekA hAtheM nacA vavA rUpa traNa traNa naMcA pakhomA karavA tihAM mAbe hAthe karatAM samyaktva mohanIya, mizramo hanIya ane mithyAtvamohanIya etrarA mohanIya pariharu ema ciMtavIya tathA jamaNe hAthe karatAM kAmarAga, snehasaMga ane dRSTirAga, e traNa rAga parihalaM. ema ciMtavIye eu khaMkheravA rUpa pa milehaNA thara tenI sAthe prathamanI eka dRSTi pamilehaNA melavIye tevAre sAta zrAya. tevAra parI (tiga ke0 ) traNa (askoma ke) akomA ane (ti ke ) traya (pamaU gayA ke ) pramAUnA eTale pUMjaq te anukrame Page #147 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 157 eka bIjA keme trasavAra (aMtariA ke ) eke kane aMtare karavA eTale muhapattiye eka pama vA lo muhapattinA traNa vadhUTaka karI jamaNA hAtha nI aMgulInA AMtarAnI vacamAM narAvIne traNa askomA pasalI narIye traNavAra muhapatti uMcI rAkhI mAvA hAyanA talAne aNa lAgate khaMkherI ye paNa hAthane tale lagAmIye nahIM pItraNa pra mAUnA pazalImAMhethI ghasI kAhAmoye ema e kekane AMtare traNa vAra traNa traNa askomA kara vA ane traNa vAra traNa pramAUnA karavI. evI zIte traga vAra karatAM (nava ke0 ) nava akhomA khaMkheravA rUpa dhAya. ane (nava ke0) nava parako mA pramArjanA eTale pUjavA rUpa dhAya malI a DhAra pamilehatA thAya tenI sAre pUrvokta sAta melavIye, tevAre sarva malI (muhapatti ke ) mu hapattino pamilehaNA (paNavIsA ke0) panIza thAya // 20 // have aDhAra pamilehaNA karatAM e kekA trike zuM zuM manamAM ciMtaviye ? te kahe . pahelA traNa akomAmAM sudeva, tuguru ane Page #148 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 guruvaMdana nASya arthasahita. sudharma, e traNa tattva prAdarUM, parI traNa pramArja nAmAM kudeva, kuguru ane kudharma, e traNa pariharu, bIjAtraNa akomAmAM jJAna, darzana ane cAritra, etraNa AdaraM, paThI traNa pramAUnAmAM jJAnavi rAdhanA, darzanavirAdhanA ane cAritravirAdhanA, e traNa pariharUM, trIjA traNa akomAmA manogupti, vacanagupti ane kAyagupti e traNa gupti AdaraM, patraNa pramArjanAmAM manodaMga, vacanadaMga ane kAyadaMjha, e traNa daMga pariharUM, evI rIte manamA citava, e kriyA karavAnI muhapatti eka veta ne cAra aMgula Atma pramANanI joiyeM ane rajo haraNa tathA caravalo batrI aMgulano jozye te mAM covIza aMgulanI dAMmI ane ATha aMgulanI dazI joyeM athavA nyUnAdhika karI hoya to paNa saravAle batrIza aMgula jozya, e paJcIza pamileraNA strI puruSa behuyeM karavI, e amIyAramuM ghAra thayu, ane uttara bola paJcAguM thayA / Page #149 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 15 have zarIranI paJcIza pahiledaNAnuM bAramuM hara kahe . payAhiNeNa timatiavAmeara bAhu sIsa muha hiye|| aMsumAho piThe, cana uppaya deha paNavIsA // 1 // arthaH-(payAdiroNa ke0) pradakSiNAyeM eTale pradakSiNAvarte karI eka (vAma ke0 ) mAbe (bAhu ke0) bAhuyeM ane vIjuM (iara ke) itara te jamaNe bAhuyeM tathA trIju (sIsa ke0) mastake, cothu (muha ke0) mukhe ane pAMcaU (hiyae ke.) hIyAne viSe e pAMca game (sititra ke) traNa traNa vAra pamilehaNA karavI eTale muhapattine vadhUTakanI pare prahaNa karane vAmanu jAdika pAMca sthAnake pheravavI tevAre pannara pahilehaNa thAya, ane (aMsumAho ke0) aM suma eTale be khaMnAnI upara ane te be khaM jAnI aho eTale nIce kAkhamAM (pike) piTha eTale vAMsAnI bAjuyeM (cana ke0) cAra pahilehaNa karavI eTale be khaMnA upara ane ve Page #150 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 150 guruvaMdana nASya arthasahita. kAkhane viSe. emaja (uppaya ke) u pamilehaNa be paganI napara karavI temAMtraNa vAma page ane traNa dakSiNa page karatAMu thAya, evI rIteM sarva malI (deha ke) zarIranI pamilehaNA (paNavI sA ke0) paccIza thAya // 1 // ihAM yadyapi zrIAvazyakavRtti tathA pravacana sArokSArAdikeM pamilehaNAno vizeSa vicAra kahyo nathI to paNa ihAM paraMparAthI saMpradAya samAcA royeM strIzarIra vastre AvRta hoya mATeM eneza rIrano pamilehaNA paccIzamAMthItraNa mastakanI, traNa hRdayanI ane be pAsAnA khaMnAnI cAra,evaM daza pamilehaNA na hoya zeSa panara hoya tathA valI sAdhvIne to naghAme mAthe kriyA karavAno vyavahAra ne mATeM tene mastakanItraNa pamilehaNA hoya zeSa sAta na hoya bAkI aDhAra pamile haNA hoya. e pamilehaNA je, te yadyapi jIvarakAnI kAraNanata navya jIvanaM ne ema tIrthaMkaranI A jJA to paNa manarUpa mAMkamAne niyaMtrabA sAru Page #151 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 151 bola dhArIye te yadyapi AvazyakavRtti tathA pratra canasArokSArAdi graMthe kA nathI topaNa alpama tine mana sthira rAkhavA mATeM "sutta tattadiha" ityAdi pAMca gAthArnu kulaka kA be, te ihAM vAM daNAmAM adhikAra nathI topaNa te pAMca gAyAno artha lakhIye 3yeM. , . - jamaNA pherazrI muhapattine vadhUTakanI pereM gra haNa karIne pamilehaNa karIye te kahe . mAbA hAthanI nujAyeM traNa vAra puMjiye tyAM hAsya, ra ti ane arati, e traNa parihalaM. ema ciMtavIye. jamaNA hAthana nujAyeM traNa vAra puMjIye tyAM jaya, zoka ane gaMDA, etraNa pariharU, ema ciMtavIye. mastaka traNa vAra puMjIyeM temAM kRSNa, nIla ane kApota e traNa mAThI lezyA gaMmeM, ema ciMtaviyeM. mukhanI traNa pamilehaNa karIyeM tyAM zahigArava, rasagArava ane zAtAgArava, e traNa pariharu, ema ciMtavIye. hRdayanI traNa pani lehaNA karIye tyAM mAyAzalya, niyANAzalya ane mithyAtvazalya e traNa zalya bAMhuM, ema ciMtavI Page #152 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 152 guruvaMdana nASya arthasahita. ye. mAvA khaMnA ane jamaNA khaMnAnI nIce tu para be pAsAnI paDilehaNA cAra karIye tyAM ko gha, mAna, mAyA ane lona e cAra kaSAyane gaM ema cItavIye. mAbe jamaNe page anukrame traNa pamilehaNA karIye, tihAM anukrame pRthvokAya, apakAya, tenakAya, vAyukAya, vanaspatikAya ane trasakAya, eka kAya jIvonI rakSA karUM, ema cItavIye // tathA valI pahilehaNanA adhikAra mATe vastra, pAtra, pATa, bAjoTha, pAyAvAlA pATalA, pATalI, sthApanAnA mabA, DhAMkaNAM, anenAjana pramukhanI paccIza pamilehaNa tathA kaNadorA, mAmA ane kAMmInI daza pamilehaNa tathA thApanAnI tera, pA yAnI tera ityAdika sarva paraMparAgate jaagvii|| Avassaesu jaha jaha, kuNa payattaM ahINa marittaM // tiviha karaNovanatto, taha taha se niUrA hoI // 2 // arthaH-e (Avassaesu ke0 ) Avazyakane Page #153 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana jApya zrarthasahitaM. 156 viSe tathA muhapatti ane zarIranI parisedalAne viSe ( jadajada ke0 ) jema jema ujamAla cina thako ( payattaM ke0 ) prayatna eTale udyamapratyeM (a hI ke0 ) hIna nadi paraMtu jema ko ve temaja kare, paNa tethakI no kare nahI temaja (airittaM ho) atirikta te tethakI jUdo eTale jema hIna na kare, tema adhika pasa na kare evI rIte jalI buddhiye sahita thako (tivihakaraNa ke0 ) trividha karaNa te mana, vacana ane kAyA, e traNa karaNe karI ( navanatto ke0 ) upayukta thako eTale zurU upayogI thayo ko ekAgracitta bato (kurAi ke0) kare ( tahata ke0 ) tema tema ( se ke0 ) te na yama karanAra puruSane ( nirAdoI ke0 ) vizeSe karmonI nirjarA thAya zrane jo pravidhiye pratile khanAdika kare to te bakAyano virAdhaka kahyo be eTale pahilehalAnuM bAramuM dvAra thayuM. uttara bola ekazo vIza thayA // 22 // Page #154 -------------------------------------------------------------------------- ________________ {Am guruvaMdana jApya arthasahita. have cAra gAthAye karI batrIza doSa tyAgavAnuM teramuM dvAra kahe . dosA priyahi, pavidha pa ripiMmimaM ca DholagaI | aMkusa kancana riMgi, manuvattaM mApa // 23 // vezya baddha jayaMtaM, jaya gArava mitta kAraNA tinaM || paDiNIya ru0 tami, saha hilima vipaliya citraprayaM // 24 // divama divaM siM gaM, kara tammaNa aghiNA lidhaM // kaNaM uttara cUlipa, mUtryaM Dhahara cumali ca // 25 // battIsa dAsa parisudhaM, kii kammaM jo panaMjaI gurUNaM // so pAvai ni vANaM, pracireNa vimANavAsaM vA // 26 // // dAraM // 13 // arthaH- je anAdAra paNe saMghAMta thako vAMde, te pahelo ( alAmiya ke0 ) anAhata ( dosa ke0 ) doSa tathA je jAtyAdike karI dhIge tha * Page #155 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 155 ko stabdhapaNuM rAkhato vAMde, athavA cya nAvA dika cananaMgIye karI stabdha thako vAMde te bojo (thadina ke) stabdha doSa. tathA je vAMdaNAMpA pato nAmutanI pare turata nAse, athavA vAMdaNAM deto araho parado phare te trIjo (apavike) apavika doSa, tathA je ghaNA sAdha pratye ekaja vAMdaNe vAMde athavA Avartta, vyaMjana, ane AlApa e sarva ekA kare, te coyo (paripimiyaM ke) paripiMmita doSa. (ca ke) valI je tImanI pere nabalato eTale napamI napamA visaMSTula vAMde, te pAMcamo ( DholagaI ke) Dholagati doSa. tathA je aMkuzanI pere rajoharaNane be hAthe grahIne vAMde te ho ( aMkusa ke) aMkuza doSa. tathA je kArabAnIpere riMgato riMgato vAMde, te sAtamo (kabanariMgiya ke) kavanariMgita doSa. tathA je nanno thavesIne jalamAMdelA mAglAnI pare ekane vAMdone natAvalo upI pharI bIjAne vAMde, athavA pATha prabanna kare athavA recakAvata anulo ma pratiloma vAMde, te AThamo (madhubattaM ke) Page #156 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 156 guruvaMdana jApya arthasadita. * matsyodarta doSa tathA koi sAdhu potAthI ekAde guNeM dona doya te doSane manamAM ciMtavato IrSyA sahita thako vAMde, te navamo ( malapaThThe ke0 ) manaHpraSTa doSa jANavo // 23 // tathA je be DhIMcarAnI upara tathA deve hAtha rAkhIne athavA be dAya vicAle be DhIMcA rAkhI ne athavA be dAthanI vacamAM eka DhIMcala rAkhIne athavA khole hAtha mUkIne vAMde, te dazamo ( vezya as ho ) vedikAbaddha doSa jANavo. tathA e kAM ika amane jajaze eTale vidyAmaMtrAdika zIkha vaze ityAdika lAlacanI buddhiye vAMde, athavAna dI vAMdIza to rIza karaze evaM jAlIne vAMde, te bhagIyAramo ( jayaMtaM ke0 ) najaMta doSa jANavo. tathA emane nadI vAMdoza to mujane gachAdikaSI bAhira kADhI mUko, athavA zApAdika Akroza karo, ityAdika jayeM karI vAMde, te bAramA (na ya ke0 ) jayadoSa jANavo. tathA jo huM nalI te vAMdIza to sarva ema jAlaze je e sAmAcA mAM kuzala be, mAhyo be, vidhipravINa be, evI Page #157 -------------------------------------------------------------------------- ________________ gurucaMdana nASya arthasahita. 157 rote jANapaNAnA gArave karI vAMde, te teramo (gA rava ke) gArava doSa jANavo. tathA emanI sA the mahAre pUrva mitrAi , evaM jANI mitrAdika nI anuvRttiye vAMde, te caudamo (mitna ke0 ) mitradoSa jANavo. tayA je jJAnadarzanAdika kA raNa vinA bIjA anya kAraNa je vastrAdika padA dika muUne deze, ema naddezIne je vAMde, te panna ramo (kAraNA ke0 ) kAraNa doSa jANavo. tathA je coranI pere gano rahyo thako vAMde eTale para zrI potAnA prAtmAne gano rAkhe, rakhe ko mu Une ulakhI leze to mAhArI laghutA thaze. evI rote potAne pAvato vAMde, te zolamo (tinaM ke0) stainyadoSa jANavo. tathA AhArAdikanI velAye pratyanIkapaNe anavasare vAMde, te sattaramo (pamiNIya ke0) pratyanIka doSa jANako. tathA krodhe dhamadhamyo thako vaMdanA kare, athavA krodhAM tapratye vAMde, te aDhAramo (ruTha ke0 ) ruSTadoSa jANavo. tathA je ghaNoye vAra bAMdyA, to paNa prasanna thatA nazrI tema kopamAM paNa atA nazrI Page #158 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 157 guruvaMdana nASya arthasahita. kASThanI pere dekhAya , ema tarjanA karato vAMde, athavA tarjanI aMguliyAdike tarjanA deto thako vAMde, eTale kahe ke ene rUSeyI zuM? ane tuThethI paNa zuM ? ema tarjato thako vAMde, te nagaNIza mo (takriya ke) tarhita doSa jANavo. tathA je mAyAdika kapaTeM karI vAMde, athavA glAnAdi ka vyapadeza karI samyaka prakAre na vAMde, te vI zamo (saha ke ) zaTha doSa jANavo. tathA he gaNi! he vAcaka! tamane vAMdavAyo zuM phala thAya? evI rIte jAtyAdikanI helanA karato "zrako vAMde, te ekavIzamo (hiliya ke ) hibita doSa jANavo. tathA ahA~ vAMdagAM dene vacamAM valI dezakathAdika vikathAna karato karato ani yAne vAMde, te bAvIzamo ( vipaliyaciayaM ke) vipalitacittakaM eTale vipalitacitta doSa jAgavA // 24 // je muMgo rahI gano mAno bese tene koi bIjo jAgI jAya je A gano besI rahyo to vAMde tathA koI aparanuM vacamAM aMtara bate na Page #159 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 15, vAMde, ema dII agadI kare, eTale koiye dI kuM, kozye na do ema lAjato thako aMdhArAmAM vAMdaNAM Aye, te trevozamo ( diThamadi ke0) dRSTAdRSTa doSa jANavo. tathA je potAnA mastaka ne eka deze karI eTale mastakanu eka pAsuM gurune page lagAme tathA muzahIna paNe dharmopakaraNAdika viparIta paNe rAkhato to vAMde, te covIzamo (siMga ke ) zaMga doSa jANavo. tayA je rAjA dikanA kara vepanI pare jANIne vAMde, paNa karma nirdhArAne arthe vAMde nahI, te paJcIzamo (kara ke ) karadoSa jANavo, tathA je gurune vAMdaNAM dIdhAM vinA buTako nI, kevAre ethI vuTazuM ? ema ciMtavato vAMde, te ubIzamo (tammopaNa ke0) tanmocana doSa jAvo. tathA sattAvIzamA A zliSTAnA liSTadoSanI cananaMgI thAya te AvI rIte ke, hAthe karI rajoharaNa ane mastaka phara se e prathama nAMgo te zuH6 jAgavo, tathA rajoha raNane hAya lagAme paNa mastake hAtha na lagAme, e bIjo nAMgo, tathA mastake hAtha lagAme paNa Page #160 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 160 guruvaMdana nASya arthasahita. rajoharaNe hAtha na lagAme te trIjo nAMgo, tathA rajoharaNa ane mastaka behune hAya pharase nahI eTale lagAme nahIM, Azleo nahI, te cotho naMga jANavo. e cAra nAMgAmA prathama nAMgo zukSa ane pAulA traNa nAMgA azui doSAvatAra jA vA. e traNa nAMge kara vaMdana kare te sattAvIza mo (aNimAlike0) AzliTAnAliTa doSa jANavo. tathA je AvazyakAdikeM pATha AlAvA asaMpUrNa kahetoyako vAMde, te aAvIzamo (ka e ke) Usa doSa jANavo. tathA je vAMdaNe vAM done po mahATe zabde karI 'mabaega vaMdAmi' ema kahe, te gaNatrIzamo (nattaracalima ke0) uttaracUlikA doSa jANavo. tathA je pAlApa zrA vAdikane mUkanI pare agaucarato vAMde, te tra) zamo (mUaM ke ) mUkadoSa jANavo. tathA je pAlAvAne atyaMta mahoTe svareM nacAra karato vAM de, te ekatrIzamo (Dhahara ke0) Dhahara doSa jANa vo. tathA je aMbusamAnI pere rajoharaNa hame ya haNa karI rajodaraNane jamAmato thako vAMdaNAM Page #161 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 161 prApe, te (ca ke0) valI batrIzamo (cumaliyaM ke0) cumalika doSa nArAyo // 25 // ____ e pUrvokta (battIsadosa ke) batrIza doSa teNe karIne rahita thako (parisuI ke ) parizu 6 nirdoSapase ( kizkammaM ke) kRtikarma ja vAMdaNAM tene (gurUNaM ke) gurunA caraNa pratye (jo ke0) je navya prANI (paja ke0) pra yuMje, eTale Ape le (so ke0) te prANI (a cireNa ke0) zromA kAlamAM (nivAraNaM ke) ni rvANa eTale karmarUpadAvAnalano upazama je mokSa te pratye (pAvara ke) pAye (vA ke) athavA (vimANavAsaM ke0) vaimAnika devapaNAnA vAsa pratye pAme // 26 // eTale e teramuM batrIza doSa nuM hAra pUrU thayuM, uttara bola 152 zrayA // have vAMdaNAM detAM Da guNa napaje, tenuM caudamuM jhAra kahe . iha ucca guNA viNana, vayAramANAi jaMga guruA // tibayarANaya ANA, su Page #162 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 162 guruvaMdana jAya arthasahita. dhammArAhaNA kiriyA // 27 // daarN||14|| artha :- ( iha ke ) e vAMdaNAne viSe (ucca ho) bavalI (guNA ke ) guNa upaje te kahe ve. temAM eka to ( vinavayAraM ke0 ) vinayo pacAra karavo te guNa upaje eTale je vizeSa kara sarvakarmano nAza kare tene vinaya kahIyeM. tehija upacAra eTale prarAghavAno prakAra jANavo. bIjo ( mANAijaMga ke0 ) potAnA abhimAnAdikano jaMga thAya eTale potAnA mAnanuM gAlabuM thAya. trI jo ( guruprA ke0 ) guru je pUjyajana temanI pUjA sevA jaktinuM sAcavakuM thAya. cotho sammasta kalyANaM mUla rUpa evI ( tiyarAlaya ke0 ) zrItIrthaMkara devanI ( AlA ke0 ) AjJA tenuM ArAdhana yAya eTale AjJAnuM pAlabuM zrAya kemake jagavaMte vinaya mUla dharma ko be, tathA pAMcamo ( suyayammArAdaNA ke0 ) zrutadharmanI ArAdhanA thAya, kemake zrutajJAna je guru pAseMthI jaNavaM te paNa vaMdana pUrvaka jaNa kahyuM ve tathA baDho guNa to paraMparAyeM ethI ( akiriyA ke0 ) kriyArUpa Page #163 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana jApya arthasahita. 163 phala eTale siddhapaNuM pAmIyeM eva guNa vAMdaNAM devAthI napaje, tenuM caudamuM dvAra pUrNa thayuM, uttara bola 158 yayA // 27 // have traNa gAthAyeM karI gurusthApanAnuM pannaramuM hAra kahe be. taba guruguNajuttaM tu guruM ThAvikA prahava skAI // havA nANAiti, va vi sarakaM guruprajAve // 28 // praske va rAmae vA, kaThe putre cittakam // sapnAvamasalAvaM, guruThavaNA ittarAva kahA // 25 // guruvirahaMmI ThevaNA, guruvaesova daM sacaM ca // ji virahaMmI jibiMba, se vaNA maMtaNaM sahalaM ||3||daarN // 128 // artha :- (guru ke0) mahoTA vizeSa pratirUpAdi trIza ( guNajuttaM ke0 ) guroM karI yukta evA (tu ke0 ) nizveM (guruM ke0 ) gurune (gavikA ke0) sthApana karIne tenI AAgala pratikramaNAdi kriyA Page #164 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 164 guruvaMdana jAya arthasahita. karIyeM (adavA ke0 ) athavA (sarakaM ke0) sAkSAt pUrvokta gurAyukta evA ( guru nAve ke0 ) guruno prabhAva bate ( taba ke0 ) tatra eTale te gurune sthA narke (rakAI ke0 ) akSAdika sthApIne tenI zrAgala kriyA karIyeM te akSAdika sthApanAcArya na hoya to ( nANAitiyaM ke0 ) jJAnAdika trala eTale eka jJAna, bIjuM darzana, trIjuM cAritra, e nA napakaraNa je pothI nokaravAlI pramukha be tene (vika ke0 ) sthApIne tenI Agala kriyA karIyeM. paraMtu gurune viSe gurubuddhi prANIne tenI AAgala kriyA karavI nahIM. kemakaM zrAgamamAM pragu rune viSe je gurubuddhi prANavI tene atyaMta AkaruM lokottara mithyAtva kAM re // 28 // dave prajJAdika je kyA te kahe be. eka (arake ke0 ) akSa te caMdana prasiddha mAlAnI sthApanA jAlavI, tenA jAve (varAmae ke0) varATake eTale traNa lIMTInA komAnI sthApanA karavI, (vA ke0 ) zrathavA (kaThe ke0) kASTa mAMgA mAMgI pramukha caMdanA dikanI pATI AdikanI sthApanA karavI, (puce ke0) Page #165 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana jASya arthasahita. 165 pustakanI sthApanA karavI, ( ke0 ) valI tenA jAveM ( cittakamme ke0 ) citrakarma te gurunI mUrtinAM citrAma zrAlekha, athavA gurunI kASThanI pratimA e pATha zrI anuyogadvAra sUtradhI lakhIyeM DhaiyeM, " se kiMtaM vazAlA jasaM vA zrarake vA varAmae vA kakamme vA poDakamme vA lepakamme dA cittakamme vA gaMdhikamme vA vaidikamme vA pU rikamme vA saMghAtikamme vA ege lege vA sanAna vA asamAna vA gvaNA vaviti // evI rIteM gurunI sthApanA karavI. te be prakAreM jArAvI te ka e. (prAvamaprAvaM ke0 ) eka sanAvasthA panA ne bIjI prasannAva sthApanA tidAM gurunI mUrti tathA pratimAdikanI AkAra sahita je sthA panA se sanAva sthApanA jAlavI, ane zrAkAra vibhA aAdikanI je sthApanA karavI te sadbhAva sthApanA jANavI, valI (guruvaNA ke0 ) gurunI sthApanA te eka ( ittara ke0 ) itvara ne bIjI ( yAvakadA ke0 ) yAvat kathikA temAM itvara te thomA kAla lageM sthApanA rahe, jema nokaravAlI Page #166 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 166 guruvaMdana nASya arthasahita. ane pustakAdikanI je sthApanA , te sthApanA kriyA karavAne vakhate thApe.je, mATeM jyAM sudhI te kriyA karIyeM, tihAM sudhI te sthApanA rahe, jo dRSTi tihAMnI tihAM rAkhIyeM, to rahe, nahI to valI pharI bIjI sthApanA sthApavI pame, te tvara kAlanI sthApanA jANavI. ane bIjI yAvatka thika sthApanA te ghaNA kAla paryaMta rahe, te prati mAdika tathA adAdikanI be prakAranI sthApanA karIyeM baiyeM. e sthApanAnI AzAtanA paNa gurvAdi kanI pereM TAlavI // she|| ___ have sthApanA zA kAraNa mAtrai sthApavI? te kahe je. jevAreM sAdAt guNavaMta (guruvirahami ke ) guruno viraha eTale annAva hoya, tevAreM (guruvadesovadaMsaNa ke) gurUpadezopadarzanane arthe eTale guruno upadeza dekhAmavAne mATeM (gva NA ke) sthApanA sthApavI joiyeM (ca ke) ihAM nAvArtha e je, sthApanAnI Agala kriyA karatAM te evaM jANe je guruja mujhane Adeza prApe je, te mahAre bAkAri kahI pramANa karavU. kema Page #167 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 167 ke ? gurunA annAve je dharmAnuSThAna karavU, te zUnya nAva gaNAya, have dRSTAMta kahe je. jema (jiNavi rahamI ke0) damaNAM zrIjinezvarano viraha batA (jiNabiMba ke ) zrItIrthakaranA biMba eTale prati mAnI (sevaNa ke ) sevana karIne (AmaMtaNaM ke) AmaMtraNa karavaM. je he nagavaMta! tame muja ne saMsAra samuzthakI tAro, moda Apo ityAdi ka je kahe, te (sahalaM ke ) sakala zrAya De e dRSTAMte ihAM paNa zrIgurunA viraheM gurunI sthApa nA paNa saphala hoya . e guru sthApanAnA ekaja bolanuM pannaramuM cAra thayu. nuttara bola 15 thayA // 30 // have be prakAranA avagraha- zolamuM hAra kahe . __canadisi guruggaho iha, achuta terasa kare saparaparake // aNaNunAyassasayA, na kappae tava pavisena // 31 // dAraM // 16 // arthaH-(iha ke ) e zrIjinazAsanamAMhe (guruggaho ke ) guruthakI avagraha (canadisi Page #168 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 guruvaMdana nASya arthasahita. ke0) cAre dizAne viSe (saparapake ke) sva ane parapada AzrayI anukrame keTalo keTalo hoya ? te kahe . tihAM eka (achuTa ke)sA mA traNa ane bIjo (serasa ke) tera (kare ke) hAtha, jANavU. temAM svapakSa te potAmAM sAdhu sAdhumAM ane bIjA zrAvaka jANavA. tathA parapada te sAdhu ane sAdhvI tathA zrAvikA jA pavI. temA sAdhu sAthune tathA zrAvakane mAhomAM he sAmA traNa hAtha vegalo avagraha hoya ane gu dikathI sAdhvI tathA zrAvikAne tera hAtha vega lo avagraha hoya. temaja sAdhvI tathA zrAvikAne mAhomAMhe sAmA traNa hAyano avagraha hoya (ta ke) teTalA avagrahamAMhe (aNagunnAyasta ke) gurunI anujJA lodhA vinA (sayA ke) sadA niraMtara (pavisenaM ke) praveza karavAne valA (nakappae ke0 ) na kalpe. ebe avagrahanu jholasudhAra thayu. nuttara bola 161 yayA // 1 // Page #169 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16e guruvaMdana jAya arthasahita. dave vAMdAMnA sUtrAMnA hI saMkhyAnuM sattaramuM dvAra tathA padanI saMkhyA aDhAramuM dvAra kahe be. paNa tiga bArasa Duga tiga, panaro DhaM ThANa para iguNatIsaM // guNa tIsa sesa ghyAva, ssayAI saba paya pravannA // 32 // // dAraM // 17 // 18 // arthaH- prathama baMdanaka sUtramA akSara ( 226) be. temAM laghu akSara (201) be, dhane guru zra kara. to icchAmi mAMgIne vosirAmi paryaMta pa zIza e te lakhebe, vA kAgga ko ppa kaM tA UM kva kva to nahA kakka kka va va ho va mmA kka rasa kappA. e pacIza akSara guru jANavA eTale sattaramuM vaMdanaka sUtranA akSaronuM dvAra yayuM. uttara bola ( 387 ) thayA. have praDhAramuM vaMdanaka sUtranA padanI saMkhyAnuM dvAra gAthAnA arthI kahe be. tihAM 'vijayaMtaM padaM ' eTale vinakti jenA aMtamAM hoya tene pada kahIyeM Page #170 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 170 guruvaMdana jApya zrarthasahita. te ihAM vaMdanaka sUtranA va sthAnaka madhye sarva ma lI aThThAvana padanI saMkhyA be, tihAM prathama sthA nakamAM vAmi, khamAsamaNo, vaMdinaM, jAvalikA e, nisIhiyAe, e (paNa ke0 ) pAMca pada jAlavAM tathA bIjA sthAnakamAM pragujArAda, me, mi naggahaM, e ( tiga ke0 ) traNa pada jANavAM, tathA trIjA sthAnaka madhye nisIhi, aho, kAyaM, kAya saMphAsaM, khamaNiko, ne, kilAmo, appakilaMtA eNaM, bahusonerA, ne, divaso, vakato. e ( bArasa ho) bAra par3ha jAvAM, tathA cothA sthAnakamAM jattA, ne, e ( Duga ke0 ) be pada jANavAM, tathA pAMcamA sthAnakamAM javaNiUM, ca, ne, e ( tiga ke0 ) traNa pada jANavAM, tathA vA sthAnakamAM khAmemi, khamAsamaNo, devakhiyaM, vaikkamaM, e (ca naro ke0 ) cAra par3ha jAegavAM, ema (bAla ke0 ) sthAnakane viSe ( paya guNatIsaM ke0 ) naMga trIza pada jANavAM. tathA (sesa ke0 ) zeSa rahyAM je (gulatIsa ke0 ) nagarAtrIza pada ta ( AvassiyAI ke0 ) Page #171 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 171 AvassiAezrI mAMjhIne vosirAmi paryaMta thAya, tevAreM (saba ke ) sarve malIne (paya ke ) pada (amavannA ke ) aThAvanna thAya de. have e pAulA nagaNatrIza pada kahI dekhAme . AvassiyAe pa kkiDamAmi khamAsamaNANaM devasiyAe AsAyaNAe tittIsannayarAe jaM kiMci milAe magaDakamAe va yajukamAe kAyamukkamAe kohAe mANAe mAyAe lonAe sabakAliyAe sabamibovayArAe savadha mmAzkamaNAe pAsAyaNAe jo me aiyAro kana tassa khamAsamaNo pamikamAmi niMdAmi garihA mi,appANaM vosirAmi. e nagaNatrIza pada thayAM. A ThekANe keTalAeka jaMkiMcimichAe e eka pada mAne le tathA keTalAeka AvasliyAe e ani SThita pada De mATe nathI gaNatA. temATe bahuzruta kahe te pramANa jANavU. e aThAvana padanu aDhAramuM cAra . nattara bola bhae zrayA // 3 // have vAMdaNAMnA dAyakanA sthAnakanuM nagaNozamuM cAra kahe . zvAya aNunavaNA, avAbAhaM ca ja Page #172 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 guruvaMdana jAya arthasahita. ta javaNAya // pravarAha khAmaNAvi ya, vedA dAyarasa bANA // 33 // dAraM // 18 // arthaH- ( ivAya ke0 ) ivAmi khamAsamaNo caMdinaM jAvalikAe nisI die lageM pAMca pa danuM prathama sthAnaka jANavuM, tathA ( praNunnavasA ke0 ) asujAlaha me minaggaI e traNa padanuM bI juM sthAnaka, tathA ( zravAbAhaM ca ke0 ) abyAbAdha eTale nirAbAdha pazuM pUbvA zrarthe nisIhithI mAM mIneM divaso va to paryaMta bAra padonuM trIjuM sthAnaka jANavuM, tathA ( jatta ke0 ) jattA ne e be padonuM cothuM sthAnaka, tathA ( javalAya ke0 ) javaliUM ca ne e traNa padanuM pAMcamuM sthAnaka, tathA (avarAdakhAmalAviya ke0 ) aparAdhanuM kha mAvavuM eTale vAmemi khamAsamaNo devasiyaM vai kamaM e cAra padonuM bahuM sthAnaka jArAvaM. zrapica eTale valI e ( daNadAyassa ke0 ) vAMdaNAno je devAvAlo tenAM ( bahANA ke0 ) va sthAnaka jAlavAM // 33 // e va sthAnakanuM nagalIzamuM hAra thayuM / uttara bola 451 mayA. Page #173 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 173 guruvaMdana jAya arthasahita. have sthAnakamAM guru vacana hoya tenuM vIzamuM hAra kahe be. baMdeNukANAmi, tahatti tuSaMpi vaTae evaM | hama vikhAmemi tumaM, vayazAI vaM dahassa // 34 // arthaH-jihAM ivAmi khamAsamaNo vaMdinaM jA vaNijAe nisI hilAe eTalo pATha ziSya kade, tevAreM guru jo vAMdaNAM devarAve to ( deza ke0 ) de e pAThaka, ane vAMdaNAM na devarAve to " tivideza " evo pATha kahe, e prathama guruvacana jANavuM, tathA 'prajAha me minaggaI' e pATha ziSya kahe, tevAreM guru kahe ( prANAmi ke0 ) prajJA prapuM kuM: e bIjuM guruvacana jANavuM, tathA nisIhi ityAdika jevAreM ziSya kahe, tevAreM guru kade ( tahata ke0 ) tatheti e trIjuM guruvacana jA vuM, tathA jevAreM jattA ne ityAdi ziSya kahe, tevAreM guru kahe ( TuviTTae ke0 ) tumane kAneM paNa varte be ? e cothuM guruvacana jANavuM, tathA je Page #174 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 174 guruvaMdana jApya arthasahita. vAreM jaba liUM ca ne ziSya kahe tevAre guru kahe ( evaM ke0 ) emaja, tuM pUbe be temaja . e pAMcamuM guruvacana jANavuM tathA jebAreM khAmemi khamAsa maNo ziSya kahe, te vAre guru kahe ( ahama vikhA me mituma ke0 ) huM paNa khamAvuM buM tuma pratyeM e bahuM guruvacana jANavuM. e ba ( vayalAI ke0 ) va cana te ( vaMdA ke ) vAMdaNAM devA yogya (Ari dasta ke0 ) AcAryAdikanAM jAlavAM, eTale vI zamuMba gurunA prativacananuM dvAra pUrNa ayuM. uttara bola 457 thayA // 34 // 4 have traNa gAthAyeM karI tetrIza zrAzAtanAnuM ekavIzamaM dvAra kahebe. tihAM prathama AzAtanA zabdano artha kare be. jihAM jJAna, darzana ane cA ritra teno ( Aya ke ) lAna thAya te lAnane ( zAnatA ke0 ) pAvuM nAza karavo tene AzAta nA kahiyeM te ihAM ziSyAdika jo avinayathI pra varttatA hoya, guru yAdikanI prAzAtanA kare, te tetrI prakAre be tenAM nAma gAthAnA zra rthI kahe . Page #175 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 175 guruvaMdana jAya arthasahita. purana parakAsane, gaMtA ciSNa nisI aNAyama || AloyaNa parisuNaNe, pu vAlavaNe Aloe // 35 // taha nava daMsa nimaMtaNa, khadhA yaya tahA apami suNe // khavattiya ta gae, kiM tuma ta kAya no sumaNe // 36 // no sarasi ka hacittA, parisaMcittA praNu havA kahe || saMthAra pAyaghaNa, viThucca samAsaNe yA vi // 37 // dAraM // 51 // artha :- prathama gurUne ( purana ke0 ) grAgala cAlatAM ziSyane vinayabhaMgAdika lAge mATe e kAraNeM AzAtanA zrAya paraMtu jo mArgAdikanI viSamatA hoya athavA gurune mArga dekhAvA mATe jo guruthI Agala cAlavu pare to te akAraNamAM gAya nahI. vIjI ( paraka ke0 ) gurune parukhe behu pAse gamana kare guruna) barAbara cAle to prA zAtanA thAya, trIjI ( zrAsannegaMtA ke0 ) emaja Page #176 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 176 guruvaMdana nASya arthaptahita. gurune Asanne eTale amakato gaMtA eTale cAle paLavAme DhUkamo cAle to zvAsa, gaMka, zleSma, na dhrasAdi doSa rUpa AzAtanA zAya, ema e traNa AzAtanA jeTale nUminnAge gurunI sAye cAlatAM thakAM thAya, teTaleja nUminnAgeM gurunI pAse (ci 5Na ke0) nannA rahevAdhako paNa pUrvokta trasa zrA zAtanA thAya. ema traNa sthAnake gurunI pAse (nisipamA ke0) besatA thakAM paNa pUrvokta traNa AzAtanA thAya. evaM nava zrai.dazamI (AyamaNe ke0)Acamane eTale gurunI sAthe naJcAra nUmiye gayAM thakAM ziSya jo prAcAryathakI pahelA Aca mana lIye athavA gurunI pahelAM calu kare athavA hAvANI lIye to AzAtanA thApa.agIyAramI nacArAdika bahirdizI gurvAdika sAthe pAvyA pa jI gamanAgamaNAthI jo guruthakI prathama (Alo yaNa ke) pAloye, to AzAtanA thAya, bAranI gurvAdika vamerA tathA ratnAdhika je hoya te rAtriye bolAve je koNa sUto be ? koNa jAge ? ema vacana sAnalato jAgato. thako paNa. (apa Page #177 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 177 misuNaNe ke0 ) aza sAMjalatAnI pereM pAge pratyu tara nahIM Ape to AzAtanA thAya, teramI guru Adikane AlAvavA bolAvavA yogya evA koI zrAvakAdika AvyA hoya athavA AvelA je tene AvaUvA mATe guru bolAvyAnI (puvAlavaNeya ke0) pUrveja pote bolAve to AzAtanA thAya, (a ke0) valI caudamI azana pAna khAdima svA dima e cAre AhAra rUpa je nidA ANI hoya te prathama ko bIjA ziSyAdika Agala AloIne parI guru Agale (Aloe ke) Aloce to AzAtanA thAya // 35 // ___panaramI (taha ke) temaja valI prazanAdika cAra je lAvyA hoya te prazrama bIjA yatine dekhA mIne para gurune (navadaMsa ke) dekhAme to A zAtanA thAya, zolamo temaja azanAdika cAra lAvyA hoya tenI prathama vIjA yatine nimaMtraNA kare ke pAnAta pANI lezo? pI gurune (ni maMtaNa ke) nimaMtraNA kare to AzAtanA thAya. sattaramI azanAdika cAra sUri pramukha sAdhe ni Page #178 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 177 guruvaMdana nASya arthasahita. kAyeM ANIne panI gurvAdikane pUjyA vinA jenI sAye potAnuM mana mAne tene madhura jANIne (khAi ke) khavarAve to pAzAtanA lAge, aDhAramI gu dika tathA ratnAdhika sAthe jamato zrako (A yaNa ke0) azanAdika snigdha sarasa hoya te poteMja vAvare, te AzAtanA jAgavI. yauktaM da zAzrutaskaMdhasUtre // sadeasaNaM vA rAiNiesehiM muMjamANe taba sehe khaI khaI mAyaM mAyaM nasahUM nasaTuM maNumaM mamaM maNAmaM maNAmaM niI niI surakaM lukhaM AhArittA havai AsAyaNA lehassa taa|| (tahA ke ) temaja nagaNIzamI guru je vAreM sAda kare tevAreM (apamisuNaNe ke0) apra tizravaNe eTale aNasAMnnalatAnI pereM gurune pAge jubAba Ape nahI, te AzAtanA jAgavI. e A zAtanA pUrve kahI , paraMtu te rAtrisaMbaMdhI zayana karavA pInI jAgavI, ane A te divasasaMbaMdhi dhigaipaNe tathA anAnnoga paNe jANavI. vIzamI ratnAdhika tathA gurvAdika jedAreM sAda kare, tevAreM tene (khaitti ke) khara eTale atyaMta karkaza Page #179 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 17 mahoTe svare karI pamuttara ghaNA vAle, kahe ke pare nAi khAdho re nA khAdho ! kema ke mukatA nathI. ityAdika kagni vacana bole, athavA A kroza gADhasvarAdika gurune karAve. te AzAtanA jANavI, valI ekavIzamI gurvAdike bolAvyo zrako (tabagae ke0 ) tyAMdhIja eTale potAne The kANe bege zrakoja nattara Ape, paraMtu gurunI sa mI AvIne jabApa na Ape to AzAtanA thA ya. bAvIzamI vl| gurvAdikeM bolAvyo thako ka he ke (kiM ke) zuM te ? (tuma ke) tameM kaho. koNa kadevarAve ? zuM kaho ge? ityA dika vinayahIna vacana bole, te AzAtanA jA gavI,tazrAvIzamIvalI gurvA dikeM bolAvyoSako kahe ke tUMja kA nathI karato? evI rIteM potA nA pUjyane eka vacanAMta bolAve athavA kahe ke tame koNa thakA muUne preraNA karo ge? ityA dika vacana kahe, te AzAtanA jANavI. covI zamI garvAdika tathA ratnAdhika ziSyane kahe ke tameM samartha ho, paryAyeM laghu ge, mATe vRnuM tathA Page #180 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 100 guruvaMdana nASya arthasahita. glAnanu vaiyAvaJca karo tevAre te pAge jabApa prApe ke jo tameMja lAnna jANo ge, to tame pote kema nathI karatA? tathA tamAro bIjo paNa ziSyAdi kano bahu parivAra te zuM lAnano arthI nathI? to temanI pAse karAvo. tevAreM balI gurvAdika tene kahe ke he ziSya ! tame Alasu na thAna. te vAreM valI gurune kahe ke tame te zuM amaneja dIga ne ? evI rItanAM vacama bolIne gurunI (taUya ke0)sarjanA kare te AzAtanA jANavI. paccI samI gurvAdika dharmakathA kahetA hoya tevAra zi Sya umaNo thAya paraMtu (nosumaNe ke) sumano na thAya, gurvAdikanA guNanI prazaMsA kare nahI ane kahe ke tame gRhasthane vizeSa prakAre samajA vo lo, kaho cho, te rote amane samajAvatA nazrI athavA gurvAdika tathA ratnAdhikano je rAgI hoya tene dekhIne umaNo thAya te AzAtanA jANavI // 36 // babIzamI jevAreM guru kathA karatA hoya te vAre kahe ke tamane e artha ( nosarasi ke) / Page #181 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 11 nathI sAMjarato? A amukano artha ema na hoya. evI rIteM kahatAM AzAtanA lAge. sattAvIzamI gurvAdika kathA karatA hoya tenI vacamA potAnuM mAhApaNa jaNAvavAne artha satya lokane kahe ke e kathA hu~ tamane paThI samajAvIza ema kahI (kaha bittA ke ) kathAno cheda kare, te AzAta nA jANavI, ahAvIzamI guru kathA kahetA hoya ane tene sanya loka harSavaMta hRdayathI sAnnalatAM hoya te saya janone dekhatAM utAM garune kahe ke evamI zI kathA kahoge? hamaNAM nidAno avasara ne, nojanavelA porisi velA , ema kahI ( parisaMnittA ke) parSadAno naMga kare to AzAtanA thAya, gaNatrIzamI gurvAdika dharmaka thA kaho rahyA pagI parSadA (aNudhviAi ke) apanaThe thake teja kayAne potArnu mAhApaNa jaNA vavAne hetuyeM je guruye artha kahyo hoya tehija artha valI vizeSayI vistAra carcI dekhAmIne (kahe ke) kahe to AzAtanA yAya, trIzamI (saMthA rapAyaghaTTaNa ke) gurunI zayyA tathA saMthArAne Page #182 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 guruvaMdana nASya arthasahita. potAnA pAdAdikeM karI saMghaTe tene khamAve nahI to AzAtanA thAya, ihAM zayyA te sarvAMga pramANa jANavI, ane saMthAro te aDhI hAya pramANa jANa vo, athavA zayyA te karNAdivastramaya jANavI, ane saMdhAro te darnAdika tRNamaya jANavo. eka trIzamI gurunI zayyA saMthAro tathA besaNAdikane viSe (cika ke) tiSThet eTale bese, athavA prA loTe asabhya zarIrane avayave karI pharase, to AzAtanA thAya, batrIzamI guruthI (naca ke) muMce Asane vele, athavA adhika besaNe bese tathA guru jevAM vastra pahere, tethakI adhika mUlyavAlAM vastrAdikano parinoga kare, to AzAtanA thAya, tetrIzamI (samAsaNeyAvi ke) gurune samAna Asane bese, athavA gurunA jevAM vastrAdi hoya, te vAMja samAna vastrAdikano parinoga kare to pA zAtanA thAya ne. ihAM apizabda nizcayavAcaka , tathA gurune Agala ane pAula tathA be bAjuyeM ve savAdikanI AzAtanA to pUrve kahelI . e te zrIza AjhAtanA TAlato ako ziSya vinayI ka Page #183 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 173 hevAya, te ziSya vAMdaNAM devA devarAvavAne yogya jANavo, e pravacanapAtra thAya ||37||e tetrIza AzAtanA- ekavIzamuMhAra saMpUrNa thayu. sarva bola (dha ) thayA // ___ have be vidhinuM bAvIzamuMhAra kahe . eTale pamikamaNuM karavAnI sAmagrInA annAveM tathA be pratikramaNa karaNAdi paryAptine annAve pranAteM a ne saMdhyAye vAMdaNAM be devAM. te behu vidhino anu krama jANavo, te kahe . riyA kusumiNussaggo, ciivaMdaNa putti vaMdaNAloyaM // vaMdaNa khAmaNa vaMdaNa, saMvara cana bola 5 sajAna // 30 // arthaH-tihAM prathama prajAtano vaMdanaka vidhi kahe . ihAM pahelI 1 (iriyA ke ) iriyApa thiko pratikramIne, pachI 2 (kusumiNussaggo ke) kusumiNa sumiNa namAviNI nimitte cAra loggassano kAnassagga kare, te vAra pI 3 Adeza prAgIne, (ciivaMdaNa ke) caityavaMdana Page #184 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 14 guruvaMdana jASya arthasahita. kare, pane Adeza mAgIne, (putti ke ) mu hapatti pamilehe, paThI (vaMdaNa ke0) vAMdaNAM be Ape, tevAra paThI 6 (AloyaM ke) rAiyaM A loe, tevAra paThI 7 (vaMdaNa ke)be vAMdaNAM Ape. pI. (khAmaNa ke0) anunnimi apriM tara rAzna khAmavaM, pI e (vaMdaNa ke) be vAra vAMdaNAM Ape, paThI 10 (saMvara ke) paJca kANa kare, pI 11.(canabona ke) cAra kha mAsamaNa pUrvaka nagavana AcAryAdika cArane yo na. vaMdana kare, pI 12 (dusaGAna ke0) sadyA yasaMdisAI, sadyAya karuM, e be khamAsamaNe be Adeza mAgI sanAya saMdisAnaM sanAya kare. e pratnAtavaMdanakavidhi jANavo // 30 // have saMdhyAvaMdanakavidhi athavA laghupratikrama gavidhi kade . iriyA cizvaMdaNa pu, ti vaMdaNaM cari mavaMdaNAloyaM // vaMdaNa khAmaNa canDo, Page #185 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana nASya arthasahita. 15 na divasussaggo usanAna // 35 // ||daarN // 20 // ___ arthaH-prathama ? ( iriyA ke) iriyAvahi pamikamIne paThI Adeza mAgI 2 (vizvaMdaNa ke) caityavaMdana kare, tevAra paThI 3 (putti ke) muhapatti pamilede, pIpa (vaMdaNaM ke0) bevAM daNAM dIye, te dene pIe (carima ke ) di vasacarima paJcarakANa kare, pI 6 (vaMdaNa ke0) be vAMdaNAM deine 7 (AloyaM ke ) devatiyaM A loe. pI (vaMdaNa ke) be vAMdaNAM deine, e.(khAmaNa ke0) devasiyaM khAma kare, page 10 (canabona ke) cAra khamAsamaNAM dei na gavAnAdika cArane vAMdI pI Adeza mAgIne 11 (divasussaggo ke ) devasiyapAyacittaviso harAI cAra logassano kAnassagga karI Adeza mAgIne 12 ( usanAna ke ) bekhamAsamaNe sa zAya kare, eTale eka khamAsamaNe sadyAya saMdi sAnaM, bIje khamAsamaNe sadyAya karUM. iti saM dhyAvaMdanakavidhiH samAptaH e bAvIzamuM hAra prA Page #186 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 16 guruvaMdana nASya arthasahita, nAtikavaMdana tathA saMdhyAvaMdana malI be vidhiyeM karI be prakAraceM kahyu. uttara neda e ayaa||3|| evaM kizkammavihi, jhuMjatA caraNa karaNa mAnattA // sAhU khavaMti kammaM, a NeganavasaMciyamaNaMtaM // 40 // arthaH-(eyaM ke ) e pUrve kahI AvyA je bola, teNe karI (kizkamma ke) kRtikarma je vAMdaNAM, teno je (vihiM ke0) vidhi je vyava hAra te pratye (muMjaMtA ke0) prayuMjatAM thakAM (ca raNakaraNaM ke) caraNasittarI ane karaNasittarI tenA guseM karI (AvattA ke ) Ayukta eTale sahita evA (sAha ke0) je sAdhu nigraMtha cAri trIyA te (aNegannavasaMciyaM ke) aneka nava nAM saMcita eTale koTi janmanAM napArjana karelA bhane jeno (asaMtaM ke) puraMta vipAka le eTale anaMtA kAla paryaMta nogavAya evAM avdapaNe rahe mArAM je karma athavA anaMta kAlanAM napArjana karelA evAM je (kammaM ke) karma ne te karmo Page #187 -------------------------------------------------------------------------- ________________ guruvaMdana jApya zrarthasahita. 187 pratyeM turata zIghrapaNe ( khavaMti ke0 ) pavI ni rAkaraNa kare be, arthAt kaya pamAne ve // 40 // appama javabohacaM, nAsiyaM vivari yaM ca jamiha mae // taM sohaMtu gIyatA, pra ninivesi mancariNo // 41 // iti guru vaMdanakajApyaM samAptam // arthaH- vAMdaNAMno vicAra te ( appama ho) apane mati jehanI evA je (jaba ke0 ) vyaprANI manA (boraM ke0 ) bodha jJAnane a ( jAsiyaM ke0 ) nAMkhyo paraMtu Avazyaka bRhadvRttyAdika graMthane viSe eno atyaMta vistAra be tyAMthI vizeSa jovuM, ihAM saMpathI kahyo The. mAMde je anAjoge ( vivariaM ke0 ) viparIta paNe ( ca ke0 ) valI (jaM ke0 ) je ( iha ke0 ) e nAmAM (mae ke ) mahArAthI kadevAeM hoya ( taM ke0 ) tene valI (jinivesi ke0) kadAgrahI eTale gvAdarahita evA zrane ( a marilo ke ) matsarapalAnA pariNAmeM rahita, Page #188 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 guruvaMdana nASya arthasahita. guNanA rAgI evA je (gIyabA ke) gItArtha eTale gItanA artha tenA jANa arthAt sUtrArthanA jANa tathA nizcaya vyavahArane viSe kuzala hoya te (sohaMtu ke0) zodhajo, arthAt zurU karajo. e bhaera boleM karI zrIgurune vAMdaNAM devAno vi dhi kahyo // AMhI "bAmi khamAsamaNo vaMdi 5 jAvaNikAe nisIhiAe" ityAdika guru vaMdana sUtra jo paNa graMthakAreM mUla pAThamAM gAthA rUpeM kahyaM nathI, to paNa prasaMgI teno artha la khavo jozye, paraMtu A pratikramaNane viSe prathama suguru vAMdaNAMmAM te artha savistara lakhA gaye lo hovAthI A ThekANe lakhyo nathI. iti zrI guruvaMdanaka nASya artha sahita saMpUrNa // 1 // have evA guNavaMta gurupratye vAMdaNAM dene te manA mukhathI yathAzaktiye paJcakANa levu, kema ke 'jJAnasya phalaM viratiH' evaM vacana . valI Amama madhye kAM le ke, " paJcaskANeNaM naMte jI ve kiM jaNaya paJcarakAroNa ya pAsava dArAzanilaM naMti" temATe paJcarakAla karavAno mahoTo lAna Page #189 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskANa nASya arthasahita. 10e ne. te paJcarakANa zuM ? ane te keTalA prakAranAM paJcarakANo ne ? ityAdika jANavA mATe trIjuM paccarakANa nASya kahe . atha tRtIyapaccakhkhANabhASyaprAraMbhaH tihAM prathama paccarakANanAM navakSAra eka gAthAye karI kahe . .dasa paccarakANa cana vihi, AhAra 5 vIsagAra akuruttA // dasa vigaI tisa vigaI, gaya uhanaMgA u sudhi phalaM // 1 // arthaH-prathama ( dasapaJcarakANa ke) paJcaskA panA daza neda , tenuM hAra kaheze. bIjuM paJcarakA Na karavAne viSa pATha vizeSarUpa (canavihi ke0) cAra prakArano vidhi ne tenuM hAra kaheze. trImuM cAra prakAranA (AhAra ke) AhAranA svarUpay ghAra kaheze, cothu paJcarakANamAM (akuruttA ke0) Page #190 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1era paJcarakANa nASya arthAta hita. ahirukta eTale bIjI vAranAM aNa navasyAM aryA tU ekavAra kayAM tenAM te pharI judAM judA pajarakA NamAM Ave, te na levAM evA (vIsagAra ke) bAvIza AgAranuM kSara kaheze, pAMcaU ( dasa viga I ke0) daza vikRti eTale daza vigayanI saMkhyA nuM hAra kaheze, huM (tisavigagaya ke) trIza vikRtigata eTale u mUla vigayanA trIza nivIyA tA thAya tenI saMkhyA- hAra kaheze, sAtamuM eka mUla guNa paJcarakANa tathA boju nattaraguNa paJcarakA Na ema (hanaMgA ke) be prakAranA nAMgA pa carakANanA thAya, tenuM hAra kaheze. AgmuM paJca kAnI (u sudhi ke) zuhinuM svarUpa ni zvethI, kahe tenuM hAra kaheze. navamuM paJcarakANa kasyAyI ihaloka tathA paraloka malI be ThekAse ( phalaM ke0) phala thAya tenuM hAra kheshe||1|| e mUla navajJAranAM nAma kahyAM. enAM uttarahAra AMhI vivasyAM nathI, paNa graMthAMtare nevU kahyAM , ane ahIM paNa zaravAlo ApatA nevU pAya The, te Agala vistAre kaheze. Page #191 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakAla prApya arthasahita. sri prathama paccarakA zabdano artha kare be. tihAM eka prati, bIjuM A, ane trIjuM AkhyAna, etraNa pada malIne pratyAkhyAna zabda thayo che. te mAM aviratipaNAnAM svarUpapratye prati eTale pratikUlapaNe karI zra eTale AgAra maryA dAkaraNasvarUpe karI zrAkhyAna eTale kahevuM kathana karavuM te be jene viSe, tene pratyAkhyAna kahIye. athavA prati eTale AtmasvarUpa pratye eTale nivyApIne karaNa eTale karavuM eTale nAzaMsArUpa guNa AtmAne upaje ema kare tenuM je prAkhyAna eTale kathanarUpa te be jene viSe tene pratyAkhyAna kahIyeM. 1951 athavA ( prati ke0 ) paraloke ( A ke0 ) kriyA yogArthe zubhAzubha phala kathanarUpa jene viSe be tene pratyAkhyAna kahIyeM. ema ghaNAM vyAkhyAna ve. te pratyAkhyAna eka mUlaguNarUpa ane bIjuM uttaraguNarUpa evA be deM be. temAM mUlaguNanuM pa carakAla yatine paMcamahAvrattAdi rUpa ve ane na Page #192 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskANa prApya arthasahita. taraguNa pratyAkhyAna to yatine piMkavizuzyAdika ve tathA zrAvakane mUla guNa to pAMca aNuvratA dikanuM be ne uttara guNa te zikSAvratAdikanuM be. tathA sAmAnya prakAreM je aviratipalAnuM pratipa da te sarva paJcarakAla kahIyeM. 171 ve pratidina upayogIpaNA mATe uttaraguNa pratyAkhyAna daza prakAreM hoya, te yA graMthanA prathama hAranA neda rUpe kahe be. praNAya mazakkataM, komIsahiyaM ni yaMTi gAraM // sAgAra niravasesaM, pari mANakamaM sake addhA // 1 // arthaH- prathama je kAraNa vizeSe AgalazrI kare paNa te divase na karI zake te ( lAgayaM ke ) anAgata paJcarakANa te paryuSaNAdika parva zrAvyA nI padelAMja evaM vicAre je guru, glAna, ziSya tapasvI pramukhanuM vaiyAvacca mahAre karavuM pa maze, tevAre vyAkulatAne lIdhe mahArAthI aSTa syAdika tapazcaryA thara zakaze nahI, to mane lA Page #193 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcakhkhAla nASya arthasahita. 13 manI dAni yo mATe te parva zrAvyAnI pahelAM ja gurupAse paccarakA laine tapa kare te anAgata nAvI paccarakANa. bIjaM ( ikkaM ke0 ) pratikrAMta paJcarakANa te pUrvokta rIte paryuSaNAdika parva atikramyA pI tehija kAryAdikane hetuye je pAbalathI zraSTamyA dika tapa gurupAse paccarakA laine kare, tene a tikrAMta atIta paccarakAla kahIye. zrIjuM ( komIsahiyaM ke0 ) ko Tisahita paJca kAraNa te prajAteM upavAsa pramukha vrata karIne va lI bIjA divasanA prabhAta samaye paNa te hija upavAsAdikanuM paJcarakAla kare, ema badhAdikanI paNa koTi eTale saMdhi melave eTale badhAdi eka paccarakA pUrNa thayAnI vakhateM bIjuM paJcarakAla paccarake. evA koTikrameM je tapa karakuM, te koTi sahita tapa athavA nIvI, ekAzanAdikane viSe paccarakAla pAyA palAM AMbilAdika karavuM te, eTale ekanoM ne bIjA paccarakAlanI yAdi te koTisa dita paccarakAla jAlavuM. 13 Page #194 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1eva paJcaskANa nASya arthasahita. ___ cothu ( niyaMTi ke) niyaMtrita tapa te puSTa nIrogI tathA glAnapaNe hoya to paNa evaM ciMtave je amuka divaseM mahAre amuka 8 adhmAdika tapa karavU. paThI game tevU kAraNa napaje to paNa te nirdhArelA divaseM te tapa avazya kare, paNa mUke nahI. ema niyatakAleM te paJcakhkhANa caudapUrvI dazapUrvI, jinakalpIne viSe prathama vaja zaSananA rAca saMhananane viSe hatuM. hamaNAM vyubina zrayuM . zivira paNa te velAyeM te tapa karatA hatA, paraMtu hamaNAM te paccarakANa nazrI. e niyaMtrita paJca kANa jANavU. pAMcaU (aNagAraM ke) anAgAra tapa te "annavaNAnogeNaM" tathA " sahasAgAreNaM" e beAgAra to sarvatra hoyaja , paraMtu mahattarAgA rAdika AgAra je paJcarakANane viSe na hoya, te AgAra rahita paJcarakANa kahIye. e paNa pahelA saMghayaNanI sAthai vyuccheda ayuM. uhu~ (sAgAra ke.) AgAra sahita te maha tarAgArAdi AgArasahita paJcarakANa karavU, te Page #195 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita.. 1e| AgAra sahita paccarakANa jANavU. ___ sAtamu (niravasesaM ke) niravazeSa tapa te samasta azanAdika cAra AhAra vastu ane anA hAra vastu pramukha sarvanuM paJcarakANa karIyeM, cana vihAra pramukha karIyeM anazana kariye te niravazeSa paccakhkhANa jArAvaM. AThamuM (parimANaka ke0) parimANakRta tapa paccakhkhANa te dAtInI saMkhyA kare tathA ka valano saMkhyA kare tathA gharanI saMkhyA kare, eTa le dAtInuM parimANa temaja kolIyAna parimANa tathA gharanuM parimANa je nikAdikeM karavU, atha vA mama amada pramukha zyAdike je nidAno pa rityAga te sarva parimANakRta pacarUkhANa jANavU. ___ navamuM ( sake ke0) sAMketika pacarUkhANa te ihAM (keta ke) gRha teNeM karI je sahita varne tene gRhastha kahIye, te saMbaMdhI prAyaH e pacarUkhA Na gahastrane hoya athavA (saMketa ke0) cinha je aMguSThAdika teNe kr| hoya te saMketa kahevA ya eTale koieka zrAvaka porisI Adika pacca Page #196 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 1996 paJcarakAla jApya arthasahita. khkhANa karIne bAhare koi kAmeM athavA kSetrAdi ke gayo hoya tihAM porisIno kAla pUrNa prayo athavA gharamAMja bege be ane porisIno kAla pUrNa thayo be, paraMtu jojana sAmagrI taiyAra tha nathI te vakhata vicAra kare je eTalo kAla vaca mAM mahAro apaca khANapaNe raheze, te zrAvakane yogya nathI. ema ciMtavI eka aMguTha sahiyaM paca khkhAmi eTale jihAM sudhI muThImAM aMguge rAkhuM tyAMsudhI mahAre paccakhkhAlanI sImA be. emaja bIjuM mujhasahiyaM pacarukhAmi eTale muThI bAMdhI rAkhuM tidAM sudhI trijuM gaMThasadiyaM pacarukhAmi eTale gAMTha bAMdhI rAkhuM tihAM sudhI. bodhuM gharasa diyaM pacakhkhAmi pAMcamuM prasvedasadiyaM te jyAM sudhI aMganA parasevAnA biMDu nikale, tyAM sudhI. bahuM naslAsasadiyaM paJcakhkhAmi sAtamuM thibuka sahiyaM pacakhkhAmi eTale stibuka te jyAM sudhI pANInA viMdUyA jAjanAdikeM tathA karAdika sU ke tihAM paryaMta jANavuM. AThamuM joirakasahiyaM pacakhkhAmi eTale jyotiSka je dIvA pramukhanI Page #197 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. 1e jyoti rahe tihAM sudhI saMketa kare. e ATha pra kAreM navamuM sAMketika pacakhkhAga kahevAya ne je mATeM kaDaM le ke // aMguTha muThI gaMThI, ghara sena nassAsa thibuka jo rUkho // pacakhkhAga vicA le. kicca maNanniggahe suciyaM // 1 // tathA ko porisI Adi pacakhkhANa na kare ane kevala a nigrahaja kare to gAMTha pramukha na geme tyAM lageM pacarUkhANa tene thAya, tethI e pacarUkhANa jema bIjA pacarUkhANonI vacamAM thAya ne, tema a nigrahane viSe paNa thAya . tathA sAdhune paNa koka sthAnakeM jyAM sudhI maMjhalyAdike gurvAdika na AvyA hoya tyAM lage athavA sAgArikAdikanuM kAMi kAraNa hoya, tevAreM paNa e annigraha saMketa pacarukhANa pAya. dazamu (akSA ke ) akSa te kAla maharta pau ruSyAdika pramANane paNa napacArathI jANI levo. te kAla pacarUkhANa jANavU // 2 // Page #198 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 paJcakANa nASyaarthasahita. have e daza pacakhkhANa kayAM, temAM behalu aza pacarUkhANa kadyu, tenA daza neda le, te eka gAthAyeM karI kahe . navakAra sahia porisi, purimame gAsaNegaThANe a||aayNbil annatta, carime a ajiggahe vigaI ||3||daar||1|| arthaH-prathama (navakArasahina ke) navakA rasahita eTale navakAra kahIne pArIye te be ghamI pramANa nokArasI paJcakhkhANa kahIyeM. bIjaM pa dora divasasudhI paJcarakANa te (porisi kesa) porisi kahIye, emAM sAmporitI sAI eTale doDha pahora, paJcakhkhAga paNa jANavU. trIjuM (pu rimA ke0) purimAI, te be pahora pramAgarnu paJca khkhANa, cothu (egAsaNa ke) ekAzana, pa cakhkhANa (ake) ane pAMcamuM ( egagaNe ke) ekalagAM . e traNenuM be pahora pramANa pa bhakhkhANa jAgavaM. huM jihAM eka hAtha vinA bI juM aMga hAle nahI te (AyaMbila ke) AyaMbi Page #199 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. 1 la paJcakhkhANa. sAtamuM (annattaThe ke ) annaktA ye eTale upavAsa, paccarUkhANa. AgmuM (carime ake) divasacarima aznavA navacarimAdirUpa jAgavaM. navamuM (anniggahe ke0)annigraha paJca skANa te amuka vastu tevAreja khAnaM jevAre amuka karUM ? ityAdika annigraha kare te. tathA dazamuM (vigaI ke) vigaI nivigainuM paJcarakANa jA NavaM. e daze paJcarakANone kAlanI mukhyatA mA Te akSa pacarakANa kahIyeM // 3 // ihAM ziSya pUche le ke porisI pramukhane kAla paJcarakANa kayuM te kharaM paNa nokArasInuM kAlamA na na kahyaM mATe nokArasI je , te annigraha pacarakANa kahevAya paNa kAlapaccarakANa zrai zake nahIM? - tyAM guru nattara kahe . navakArasahiyaM emAM sahita zabda Avyo mATe sahita zabde kAlapramA Na jANavaM, ane alpa AgAra le mATe alpa kAla jAvo. tevAre ziSya pUche le ke porisI to eka prahara Page #200 -------------------------------------------------------------------------- ________________ z paJcarakANa nASya arthasahita. kAla pramANa mATe e navakArasIne viSe muhUrta dhyAdika kAla kema na lIdho ? kema ke muhUrta yAdika kAla paNa porisIthI alpa mATe begha mInuja mAna zA vAste lIdhuM ? __ guru uttara kahe , ke he ziSya ! te kaDaM te satya ,paraMtu sarvazrI stoka kAla ajJapaccaskANa no eka muhUrttaja , muhUrtajJa akSA iti vacanAt temATe ey eka muhUrnaja kAlamAna jANavU. dave e navakArasI paccarakANa, sUryodaya pahelA ja karavU ane namaskAre karI pAravaM, anyathA naMga lAge, nokArasI kasyA pagI pAgala porisIyA dika thAya, paraMtu te vinA na thAya ane yadyapi no kArasI vinA porisIyAdika kare to kAla saMketa rUpa jANavo. tathA valI vRkSa saMpradAye ema kahe ne je nokArasI paccarakANa je , te rAtre cauvi dArAdika paccakhANanAtAraNa rUpa ne eTale zikSA rUpa ne. ityAdika ghaNo vicAra le te pravacanasAro jhAragraMthanI vRttithI jANavo. ahIMyAM vizeSe karI lakhyo nathI. Page #201 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. 201 have puruSa pramANa gayA jehane viSe thAya te porisI jANavI "AsADhamAle 'payA" ityA dika pATha zrInattarAdhyayanAdi sUtrathI jANavo. ____e rIte nokArasI, porisI, dinanu pUrvAI te purimA, ekAsaNa, ekalagaNuM, prAya bila, napavAsa, divasacarima, anigraha ane vigai evaM daza paccarakANanA nAmarnu e prathamahAra yu. uttara neda daza zrayA // 3 // have bIje jhAreM paJcarakANa karavAno pATharupa _ vidhi cAra prakAre kahe . naggae sUre anamo, porisi paJcaka naggae suure|| sUre naggae purimaM, annatta paccarakAtti // 4 // arthaH-prathama navakArasInuM paccarakANa naJcarIyeM tevAre (naggae sUre ke ) naggae sUre (a ke) valI (namo ke0) namukAra sahi paJcakAica navipi AhAraM asaNaM pANaM khAzmaM sAimaM a bavaNAnogeNaM sahassAgAreNaM vosiraI e naccAra Page #202 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 75 paJcarakANa nASya arthasahita, karavAno prathama vidhi jANavo. . bIjo (porisI ke) porisInuM (paJcaka ke) paJcarakANa nacarIye, tevAre (naggae sUre ke0) naggae sUre porisiyaM paJca rakA, naggae sUre canavihaMpi AhAraM asaNaM pANaM khAimaM sAzma anabagAlogeNaM sahassAgAreNaM enaccAra karavAno bIjo vidhi jANavo. . __trIjo pUrimAIrnu paJcarakANa uJcarIye tevAre (sUrenaggaeparimaM ke0) sUre naggae purimav pa carakAz cavihaMpi AhAraM e nacAra karavAno trIjo vidhi. ___ cotho annaktArtha eTale napavAsanu pacarakApsa nacarIye tevAre (annataLaM pacarukhAi ke) anna ta pacarUkhAi tivipi AhAraM canavihaMpiA hAraM( iti ke) ema naccAra karIye, e cotho vidhi jAvo. ahIMyAM purimAI te divasarnu pUrvAI samajavU eTale nokArasI Adi pacarUkhANa jo pUrve sUryo dayathI na karayuM hoya to paNa purima thAya, ema Page #203 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. 203 upavAsAdika paNa pAya. tathA sUryodayazrI mAMjhI ne yAvat AgalA divasano sUryodaya thAya, tyAM sudhI annaktArtha eTale napavAsana pacakhkhANa kahe vAya . ema jagAvavAne tathA rAtrino canavi hAra kasyo hoya ane bIje divase eka napavAsanuM pacarUkhANa kare, tehane cothannattanuM pacarUkhANa thAya. tathA rAtriya canavihAra, paccarukhANa na karacaM hoya ane bIje dine upavAsa kare, tene annattanuM pacarukhANa kahIye, paNa cothannattanuM pa ccakhkhAga na kahIye. ane nannayakoTi ekAsaNA dike to cothannattanuM paccakhkhANa hoyaja.ityAdika jagAvavA mATe cAre vidhi dekhAmyA // // have bIjA paNa cAra vidhi , te dekhAme . jaNa guru sIso puNa, paccarakA mitti eva vo siraI // navanagila pamANaM, na pamA NaM vaMjaNabalaNA // 5 // ___ arthaH-prathama (guru ke ) guru je paccakhkhA pano karAvanAra hoya, te paccakhkhAi ema (nasara Page #204 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 204 paJcaskANa nASya arthasahita. ke0) naNe, eTale kahe; e prathama vidhi jANavo. (puNa ke0) valI (sIso ke0) ziSya je pa ccakhkhApano karanAra hoya te (paccakhkhAmi ke) paccakhkhAmi (iti ke0) ema kahe. e bIjo vidhi jAvo. ane (eva ke0) ema saMpUrNa paccakhkhANe guru ( vosiraI ke) vo siraI kahe. e trIjo vidhi jANavo ane ziSya jepaccarUkhANano karanAra hoya te vosirAmi kahe, e coyo vidhi jAvo. e cAra vidhi kahyA. (zva ke) ihAM paccakhkhANane viSe karatAM tathA karAvatAM zrakA potAnA manano je (navaga ke0 ) napayoga eTale mananI dhAraNA ne teja (pa mANaM ke0) pramANa ne eTale manamAMhe je pacca rUkhAga dhArayuM hoya teja pramANa . paraMtu (vaMjaNa ke) akSara tenI (balaNA ke ) ulanA ne eTa le skhalanA je. arthAt anAnogane lIdhe dhArelA tivihAra paJca kANathI bIjo ko canavihAra pa cakhkhAganoja pATha nacarIye, te vaMjaNa ulanA jA gavI te (na pamANaM ke ) pramANa nathI // 5 // Page #205 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskANa nASya arthasahita. 205 have tehIja naccArano vizeSa vidhi kahe . paDhame ThANe terasa, bIe tinnina tigAi tara aNmi|paannss cami, desavagAsAi paMcamae // 6 // ___ arthaH-ive enAM pAMca sthAnaka ne temAM (pa DhamegaNe ke0) prathama sthAnakane viSe kAlapaJca khkhANarUpa nokArasI pramukha (terasa ke0) tera paJcarukhANa jANavAM, tenAM nAma AgalI gAthAyeM kaheze, tathA (bIe ke) bIjA sthAnakane viSe vigai, nIvI ane AyaMbila e (tinina ke0) RNa paJcakhkhANa jANavAM. tathA (taimi ke0) trIjA sthAnakane viSe (tigAra ke) trikAdika eTale ekAsaNa, bIyAsaNa ne ekalagaNAdika, e traNa paccakhkhANa jANavAM, tathA (canami ke) cothA sthAnakane viSe (pANassa ke) pANassa le veNa vA aleveNa vA ityAdi acitta pANInAM AgAra jANavAM, tathA (paMcamae ke) pAMcamA sthAnakane tiSe (desavagAsA ke0) dezAvakAzi kAdi paccarukhArA karavA jAgavAM // 6 // Page #206 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 paJcaskANa nASya arthasahita. e pAMcasthAnaka mAM helA prathamAdi sthAnakanA pRthak pRthak neda kahe . . namu porisIsamA, purimavam aMguSTha mAi ama tera // nivi vigai aMbila ti ya, tiya ugAsaNa egaThANAI // 7 // arthaH-prathama sthAnakeM tera nedanAM nAma kahe 3. eka (namu ke) namukkArasI, bIjuM (porisI ke) poriti, trIjo (samA ke ) sAIpori si te doDha pahora paryaMta, cotho (purima ke) purimamRte be pahora, pAMcamo (ava ke) avam te traNa pahoranuM paccarakANa.e pAMcanI sAthe pUrvokta (aMguSmA ke0) aMguSTa sahitAdika (ama ke) ATha neda melavIye tevAre (tera ke) tera neda thAya. tathA bIjA sthAnake eka (nivi ke.) nivI, bIjo (vigai ke) vigai ane trIjo (aMbila ke) AyaMbila e (tiya ke) traNa paccarakANa jANavAM, tathA jIjA sthAnakane viSe eka (5 ke ) beAsaguM, bIjuM (igAsaNa ke) Page #207 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. z ekAsaguM ane trIjuM (egagaNAI ke0) ekala gaNAdika e (tiya ke) traNa paccarakANa jANavAM.. have valI prakArAMtareM upavAsAdika vidhiyeM upavAsane divaseM pAMca sthAnaka kevI __rIteM karavAM ? te kahe . paDhamaMmi canabAI, terasa bIyaMmi taiya pANassa // desavagAsaM turie, carime jaha saMnavaM neyaM // 7 // arthaH-(paTamaMmi ke ) pahele sthAnakeM (cana bAI ke0) coyAdika eTale eka napavAsathI mAM mone cotha cha ityAdi yAvat cotroza nakta pa yaMta paccarakANa karavAM, tathA (bIyaMmi ke) bIjA sthAnakane viSe nokArasI porisI, sAmorisI, purimaTTa, ava ane gaMThasahiyaM, mukhtAhiyaM, aMgu sahiyaM, gharasahiyaM, prasvedasahiyaM, zvAsocAsasa hiyaM, jalaviM'sahiyaM, dIpasahiyaM, e (terasa ke) tera pacca rakANa mAM helu harakopaccarakANa karavaM, tathA (tazya ke) trIjA sthAnakane viSe (pA Page #208 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 207 paJcarakANa nASya arthasahita. gasta ke) pANInA u AgArarnu paccarakANa ka ra tathA (turie ke) cothA sthAnakane viSe (desavagAsaM ke) desAvagAsika, paccakhkhANa kara tathA pAMcamA sthAnakane viSe (carime ke0) hemAnuM paccakhkhANa je divasacarimaM eTale rAtrinuM vihAra, tivihAra, canavihAra pANahAra pramukhanu paccakhkhANa te (jahasaMnavaM ke0 ) yathAsaMnnave je potAne karavAnI cA hoya te yathAzaktiyeM karavU tathA navacarimAdi je, te paNa yathAsaMnaveMka ra. ema (neyaM ke ) jANavU. e pAMca mAM hernu je koi karavaM te paccakhkhANa kahIyeM // 7 // valI e paccakhkhANa karavAnA pAunoja vizeSa kahe . taha madya paJcakANe, su na pihu sUru ggayA vo sirii| karaNa vihIna na janna i, jahAvasIyAI biarUMde // e|| ___ arthaH-(taha ke ) tathA e pada vizeSa dekhA mavAvAcI ne (madyapaJcakhkhANesu ke) madhyanAMbe Page #209 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacarakANa nASya arthasahita. e sthAnaka je bigara, nIvI ane AyaMbilanuM tathA ekAsama, biyAsaNa ane ekalaThANAnuM e benAMga paJcarakAlone viSe pRtham pRthaga paJcarakANe (sUrugga yA ke0) sUre naggae vigazna patrakAra ityA dika pATha (napihu ke0) vAraMvAra na kahevo, e Tale prathama je paJcarakANa mAMme, tihAM sUre naggae kahevo, paraMtu paJcarakANa paJcarakANa pratye na kahevo, temaja (vosiraI ke0) vosira tathA vosirA mi e pATha paNa aMtane viSe eka vAra kahIye, paNa vAraM cAra na kahIyeM e (karaNa vidIna ke) karavAno vidhi eTale pUrvAcArya paraMparAyeM emaja kahetA pAvyA le karavAno ehaja vidhi . mATe mahoTA puruSa paNa (nanana ke) nathInaNatA. (jahA ke0) jema (zrAvasIyAI ke) Ava ssiyAe e pATha (vipade ke0) bojA vAMdaNA ne viSe kahetA nathI, e paNa pUrvAcAryanI paraMparA ne tema ihAM paNa jANI lebu / e|| taha tiviha paJcakANe, nanaMti a pANaga ca AgArA // 'vihAhAre aci Page #210 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 10 paJcarakANa nApya arthasahita. ta, nozNo tahaya phAsu jale // 10 // arthaH-(tada ke) temaja valI (tivihapa cakhkhANe ke) trivihAranA paJcakhkhANane vidhe tathA ekAsaNAdi paJcarakANe prAsuka nirjIva jala pAna saMbaMdhi (pANaga ke) pAnaka eTale pANI nA ( AgArA ke) u prAgAra (namaMtima ke)naNe kahe . tenAM nAma kahe . pAsa ssaleveNa vA, alevega vA, accheNa vA, bahuleveNa vA, sasijega vA, alibeNa vA. e AgAranAM nAma jANavAM, tathA (vihAdAre ke) dvividhA hAra paJcarakAsane viSe (acittanogo ke) acittannojI hoya sacittanojya parihAre tene tathA (tahaya ke) temaja je ekAsaNA biyA saNAvinA (phAsujale ke) phAsu pANI leto hoya evA sacitta parihArIne paNa pracaskArAne viSe pANInA AgAra kahevA. e prathama vikalpa. / tathA acittannojI hoya ane phAsu nirjIva pANI pIto na hoya tene pApassanA AgAra na kahevA. e bIjo vikalpa. tathA je sacinanojI . . . Page #211 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. 11 hoya paNa phAsu pANI pIye to tene pANassa nA AgAra u kahevA. e trIjo vikalpa tathA sacittAnojI ane phAsu pANI pIto nathI to tene pApassanA u AgAra na kahevA. tathA sacittannoja ne ane kevalakhAdima, azana ane svAdima rUpa traNa AhAranA paccarakANane naddeze rAtripramukheM tivihAra kare , tihAM paNa pANa ssanA AgAra na kahevA. e cotho vikalpa. e cAra vikalpa AgAranA kahyA, ahIM tathA zabda zrI vizeSa jANavU // 10 // 'ztucciya khavaNaM bila, niviyAisu phA suyaM ci ya jalaM tu||sdd'aa vi piyaMti tahA, paccarakaMti ya tihAhAraM // 11 // ___ aryaH-(ittuJciya ke) eTalAja mAtrai aci jAnojI hoya tene (svavaNa ke) paNa eTale napavAsane viSe (aMbila ke) AyaMbilane viSe, tathA (niviyAisu ke) nivi Adika eTale nivi ekAsaNAdika tithidAra paJcakArA tamA Page #212 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 12 paJcaskANa nASya arthasahita. AdizabdazrI sacitta paridArane viSe (ciya ke) nizcayazrakI (phAsuyaM ke) phAsuka tha citta (jalaM ke0) jala te (tu ke0) jema yati phAsuka nirjIva pANI pIye (tahA ke0) tenI peraM (samAvi ke) zrAvaka paNa phAsuka pANI (piyaMti ke0) pIye tene paNa ehija AgAra kahIye, paraMtu te (ya ke) valI (tihAdAra ke0) tivihAra paJcarakANa (pacarakaMti ke0) pa cakhkhe tevAreja hoya paNa uvidAreM nahoya. saci tannojIne paNa upavAsa, AyaMbila, nivid pa carUkhANa tivihAreM hoya te naSNa pANI pIye ane ekAsaNAdi paJcakhkhAgano niyama nathI. emAM to 'vihAra, tivihAra, canavihAra yayAsana hoya // 11 // ___ canahAhAraM tu namo, ratiMpi muNINa sesa tiha canahA // nisi porisi purime gA, saNA samANa uticanahA // 15 // 3 // arthaH-(mamo ke.) nokArasInu pacakANa Page #213 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakA jASya arthasadita. 216 tathA ( ratiMpi ke0 ) rAtrinuM paMcarukhAla paNa (mu sIela ke0 ) munine, yatine ( tu ke0 ) valI ni yamA ( candAdAraM ke0 ) canavihAraja hoya zrane ( sesa ke0 ) zeSa porisI Adika pacarukhANa te munine ( tadacanadA ke0 ) tivihArA tathA cana vihArA yathAsaMjJave hoya. dave bhAvaka AzrayI kar3e be. ( nisi ke0 ) rAtrinuM paJcakhANa, (po risi ke0) porisInuM paccakhkhANa, (purima ke0 ) purimanuM paccakhkhA ane (egAsalAi ke0 ) e kAsalAdika pacarukhAeA je be, te (samRANa ke0 ) zrAvakane arthe (5 ti canahA ke0 ) DuvihAra, ti viMdAra ane canavihAra, e traNa prakAra yathAyogyeM hoya, tihAM navakArasI ane porasI to zrAvakane canavihAra pacakhkhA roja doya, ane zeSa pUrimA di paccarukhANa tathA rAtrituM divasa carimAdi pacca skANa te DuvihAra tivihAra ane cana vihAre yathA yogyeM doya, paraMtu graMthAMtareM eTalo vizeSa ve je ekAsalAdi tivihAra paccakhkhAlIne rAtre pANadAra hoya ane vihAra paJcaskANe ekAsAdikane viSe Page #214 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zava paJcarakANa nASya arthasahita. rAtre canavihAra hoya tathA keTaleeka sthAnake zrAvakane paNa porisI tivihAreM bolI . ane vihAra pacarUkhANe rAtre tivihAra hoya paraMtu te kAraNika jANavU, vyavahAre samajavU nahI. tyAdi bIjI vizeSa vAta graMthAMtarathI jANabI, eTale cAra vidhinuM bIjuM hAra pUrNa thayu. uttara bola cauda thayA // 12 // 2 // have cAra prakAranA AhAranuM trIjuM hAra kahe je. ___ khuhapasama khamegAgI, AhAriva ei. dei vA sAyaM // khuhina vi khivai kuThe,jaM paMkuvama tamAhAro // 13 // arthaH-prazrama sAmAnya prakAre zrAhAranuM lakSa Na kahe . je (khuhapasama ke) kudhAne napaza mAvavAne arthe (khama ke ) samartha hoya evo je (egAgI kee.) ekAkI vya hoya tathA valI (AhAriva ke) AhArane viSe paNa (ei ke) eti eTale Ave evA lavaNa hiMgvAdika ne pA hAramA he (sAyaM ke) svAda pratye (deza keNa) Page #215 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskANa nASya arthasahita. 15 Ape te, (vA ke) valI (jaM ke.) je (paMku vama ke.) paMkopama eTale kAdabanI pereM asAra hoya kAdavanI napamA dhAraNa kare evaM kAdava sa rakhaM vya hoya paraMtu ( khuhinavi ke ) kudhi topi eTale kudhita thako paNa (kuThe ke) ko gamAM nadaramA (khiva ke) vipati eTale kepave De to (taM kee) te sarva (AhAro ke) zrA hAra jAvo // 13 // . . have e AhAranA mUla cAra neda ne, te kahe . asaNe muggoyaNa sa, tu maMjhapayakhaU rabba kaMdAI // pANe kaMjiya java kayara, kakkomodaga surAjalaM // 14 // arthaH-tihAM eka (asaNe ke0) azana te, A zu eTale zIghra je kudhAne upazamAvI nAkhe tene azana kahIyeM, tene viSe (mugga ke0) magAdi sarva kagela jAti jANavI. tathA (nayaNa ke0) naMdana. te cAvala jAta pramukha sarva nadana jAti Page #216 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 116 paJcarakAla nASyaarthasahita. jANavI. tathA ( sattu ke) sAthuna (maMga ke) mAMmA, roTalI, pakkAna, roTalA pUmA pramukha. (pa ya ke ) dUdha, dahI, ghRta, tela. mAkhaNa vigayAdi pramukha (khaU ke) khAjalAM pakAna khIra suku mArikA lApasI dahItharAM pramukha pakAna. (rabba ke) rAbamI ghesa pramukha (kaMdAI ke) kaMdA dika te sUraNakaMdAdika jANavAM. tathA temaja,tula sI nAgaravalyAdi patra vinA sarva jAtinAM phala phUla patra sarvakaMda sarva vanaspativikAra zAkAdi kUlarI cUrima parpiTikAdi sarva vastunI jAti prazanamAM he Ave, tathA lavaNa, hiMga, sUyA, aja mo, varIyAlI, dhANAdike talyA eka vesaNa paNa prazanamA Ave,ityAdisarva prazanajAti samajavI. have bIjo (pANe ke) pAnane viSe tihAM jene pIjIye te pANI kahIyeM temAM apakAya te badI, talAva, iha, samuz ityAdi pANInA prAzra ya saMbaMdhi sarva sthalonuM pANI jANavaM. tathA (kaM jiya ke0) kAMjInuM pANI gasanI pAu, tamA (java ke0) yavatuM dhoyasa, (kayara ke) keranu Page #217 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 17 paJcarakAla nASya arthasadita. ghoyaNa, zramalAdikanuM dhoyA, zakSanuM dhoyala, tathA ( kakkamoda ke ) kAkamI pramukha sarva pha lanAM dhoyAnuM nadaka eTale pAlI, tathA ( surA ijalaM ke0 ) surAdi jala te madirAdikanAM pAlI jANavAM, e zranayamAM jale be. emAM Adiza dathI zakAdikanA Asava, nAlikerAdikanAM pA gI, ikSurasa, sauvIra, taka te bAza ityAdi sarva padArtha pANIne viSe kalpe ve, tathApi ikkurasa, ta kra te bAsa ane madirAdi tathA nAlikerAdikanAM jalane sAMprata jitavyavahAre azanamAM gaNIye vaiyeM // 14 // khAime nattosa phalAi, sAime suMThi jIra jamAI // mahuguma taMbolAI, trya pAhAre moya niMbAI // 15 // dAraM // 3 // R arthaH- have trIjo khAdima prAdAra kahe ve. ( kha ke0 ) AkAza eTale mukhanuM vivara kadiye. tene paravAne lagAreka mUkha mAtra jAMje, paNa ma nAdikanI peraM tRpti na kare, paraMtu kAMieka aza Page #218 -------------------------------------------------------------------------- ________________ PHI 17 paJcakA prAvya arthasahita. nasamAna pAya te khAdima vastu kahIye. te (khA zme ke ) khAdimane viSe tihAM prathama (nato sa ke)aktoSa eTale zekelAM dhAnya caNA pra mukha tathA akhoga sukhAzikA sarva jANavA, tathA prAMbA kelAM pramukha sarva (phalAi ke) pha sAdika jANavAM, tathA phalajAtinI sukhamI mevA sarva kayarI pAkAdikanI jAtiyo, gaMdapAkAdi ka, zakSa, cArolI pramukha mevA jAtinuM sarva pa kAna khAMka zAkarAdi tenA vikAra je khAM kA talI pramukha te. sarva khAdimane viSe lIdhA kappe. paraMtu jItavyavahAre prasiha paNe azana madhye ve pakRtya uttama jhayamAM gaNyA . paraMparAyeM ityA dika sarva khAdima " jattAsaM daMtAI, khajura nA likera AI darakAI // kakkama aMbaga phaNasAi, bahuvihaM khAzmeneyaM // 1 // ityAdika vicAra sarva pravacanasArojhAra graMthathI jANavo ||e trIjo khAdima AhAra khyo|| have cotho (sAzme ke ) svAdimane viSe zuM karape ? te kahe . tihAM prathama te je prAstA Page #219 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. 15 de karI lazye athavA AhArAdika je kIdhAM doya te sarva tenA svAdamAM vinAza pAme, layalIna thAya te svAdima kahIye temAM (suMDike) sUM u, (jIra ke) jIruM, (ajamAI ke ) aja mAdika, Adi zabdazrakI pIpara, marica, harame, behemAM, AmalAM, marI, pIpalImUla, pIpara, aja moda, Ajo, kAjo, kAtho, kuliMjara, kaselo, kayaseliyo, motha, jeThImadha, puSkaramUla,elacI, vAbacI, ciNikabAba, karpUra, taja, tamAlapatra, nAgakesara, kezara, jAyaphala, laviMga, hiMgulASTa ka, hiMgutrevIso, saMcala, saiMdhava, yavakhAra, khayara sAra, koThavalI, golI sarva jAtinI azanAdi mAM na cale tevI jANavI, sarva jAtinAM dAtaNa, tulasI patra, zrIpatra, khAra, sayA, methI, gomU trAdikanA kIdhA anamelAdikanI golIyo, ci tro, piMmArtha, koieka to piMmArthane khajura kahe De. paraMtu graMthAMtareM ene je sUraNAdi kaMdanAM khAra cUMdAM kare ne, tene kahe le. karpUra, kacUro, trigama, paMca paTola, bimalavaNa, ityAdika aneka jAti Page #220 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 paJcaskANa nASya arthasahita. nA svAdima pAhAra jAkhavA. ____ tathA (mahu ke0 ) madhu eTale madha ane (gum ke) gola, khAMjha, sAkara tathA (taMbolAI ke0) taMbolAdika te vividha jAtino taMbola nAgarave lInAM pAna tathA sopArI pramukha e paNa svA dima jANavA. __ have ajAdAra vastu kahe .ane pUrva kahelA cAre AhAramAhelA koi paNa AhArabhAM na zrA ve, paraMtu canavihAra napavAse tathA rAtrine cala vihAre vAvarI kalpe, te aNAdAra vastu jANavI. tenAM nAma kahe . (aNAdAre ne ) anAhArane viSe kalpe te vastu kahe . ( moya ke0) laghu nIti jApAvI, ane (niMbAI ke) niMbAdika te nibano zalI pAnamA pramukha pAMce aMga e sarva anAhAra vastu jANavI, Adi zabdazrakI triphalA kara , kari yAtuM, galo, nAhi, dhamAso, keramAmUla, boraga si mUla, bAvalagali, kaMdhera mUla, citro, khayara sAra; sUkhama, malayAgaru, agaru, cIjha, aMbara; Page #221 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pakSaskANa nASya arthasahita. 1 kastUrI, rAkha, cUno, rohiNI vaja, dakhijJa, pA talI, AsagaMdhI, kuMdaru, copacInI, riMgaNI, a philAdika sarvajAtinAM viSa, sAjIkhAra, cUno, jAko, napaleTa, gUgala, ativiSa, bUMyAma, elI na, cUgIphakha sUrokhAra, TaMkaNakhAra, gomUtra AdeM deine sarva jAtinAM aniSTa mUtra, cola, maMjITha, kaNayaramUla, kuMbhAra, thohara, arkAdika paMcakUla, khAro, phaTakamI, cimeka ityAdika vastu sarva zra niSTa svAdavAn , ane zchA vinA je cIja mu khamAM pradepa karIye te sarva praNAhAra jANavI. e napavAsamAM paNa levI sUje, ane AyaMbila madhye pANahAra paJcarakAla kasyA paThI sUje e prAhAranuM trIjuM cAra zrayu, uttara neda aDhAra thayA // 15 // have navakArasI pramukhanA AgAranI saMkhyA cothu cAra kahe . do navakAra u porisi, saga purimame gAsaNe a|| sattegagaNa aMbila, a 5 paNa canabiu pANe // 16 // ... Page #222 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zzz paJcakANa nASya arthasahita. arthaH-je mUlaguNa uttaraguNa rUpa pajaskANa rAkhavAne arthaM vAmI rUpa hoya te AmAra jANa vA. tihAM apavAda padeM zya, kSetra, kAla ane jAvAdikeM vicAratAM malaguNa paJcarukhANane viSe annabANAdika cAra AgAra jAgavA. ane nuttara guNa paJcarakANane viSe yathokta rIte Agala kaheze te pramANe sarvatra Agara jANavA.te sarva malI e kavAra navasyA thakA bAvIza AgAra vAya. yadyapi anabanasasieNAdika zola AgAra kAnassagganA tathA samakitanA rAyAnninagaNAdika u AgAra , temaja eka colapaTTAgAreNaM , evaM sarva malo (45) AgAra. thAya , paraMtu ahIMyAM to daza pacarUkhANane viSe bAvIza AgAranuja kAma , mATe te kahe . ___ (navakAra ke0) nokArasInA paccarakANane vi pe (do ke ) be AgAra jANavA. (porisi ke) porisInA paccakhkhApane viSe ( ke) AgAra, tema sAIporisinA paccakhkhANe paNa AgAra, (purimame ke0) purimAInA paccarukhANane viSa Page #223 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccakhkhAla nASya prarthasahita. 223 ( sama ke ) sAta grAgAra, ( igAsale ke0 ) e kAsalAnA pacakhkhArAne viSe ( 0 ke0 ) zrAva AmAra, ( egAla ke0 ) ekalaThANAnA paccarakA sane viSe ( satta ke0 ) sAta prAgAra, ( aMbila zra ke0 ) zrayaMbilanA pacarukhArAne viSe zrAva: AgAra jANavA. (cana hi ke0 ) cothana eTale upavAsanA paccarakANane viSe ( paNa ke0 ) pAMca AgAra, ( pyAle ke0 ) pApassanA pacarukhAne viSe ( ba ke0 ) ba AgAra jANavA // 16 // cana carime cananigga hi, paNa pAvara Ne nava nivIe // prAgArurikatta vivega, muttu va vigai niyama // 17 // dava artha : - ( carime ke0 ) divasacarimanA pacca khANane viSe (cana ke0 ) cAra AgAra jAe vA, (abhiggadi ke0 ) zranigrahanA paJcakhkhA ne viSe (cana ke ) cAra zrAgAra jANavA. ( pAvarale ke0 ) prAvaraNa eTale vastra mUkavAnA paJcakhkhArAne viSe ( pA ke0 ) pAMca AgAra Page #224 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 24 paJcakANa jASya arthasahita. jANavA, (navaha nibIe ke0) nivInA pacarUkhA sane viSe nava AgAra paNa hoya ane pATha prA gAra paNa hoya, tihAM je piMma ane vya rUpa behu 'vigainu pacakhkhANa kare tedane naba AgAra jA pavA, ane je ekalI (davavigai ke0) yadi gaimAtrano (niyami ke0) niyama kare tene (na khkhitta vivega kee) nakhkhinavivegeNaM e (AgAra ke0)zrAgAra tene (muttu ke0) mUkIne bAkInA (a ke0) ALa AgAra hoya // 17 // tenA yaMtranI sthApanA pAgala karI je. have pratyeka bhAgAra saMbaMdhI AgAronAM nAmeM kahI dekhA . anna saha 5 namukkAre, anna saha paJca disaya sAhu saba // porisi sar3apori si, purimaDa satta samahattarA // 10 // have pratyeka paJcalakhANa saMbaMdhI prAgAronAM nAma kahI dekhAme . arthaH-( namukkAre ke0) navakArasinA paJca Page #225 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. 125 kANane viSe eka (anna ke0) annavaNAnogeNaM, cIjo (saha ke) sahaslAgAreNaM e (.ke) be AgAra jANavA. tathA eka (anna ke0) anna vaNAnogeNaM, bIjo (saha ke0) sahassAgAreNaM, trIjo (paca ke0)pacannakAleNaM, cotho (disaya ke) disAmoheNaM, pAMcamo (sAhu ke) sAhuva yaNezaM, ko (sava ke) sabasamAhivattiyAgAre gaM e ( ke) AgAra te (porisi ke0) porisInA pacarUkhAgane viSe jAgavA, temaja (samporisI ke ) sAIporisInA paccakhkhA gane viSe paNa ehija u AgAra jANavA. tamA valI eja porisInA AgArane eka (mahatta rA ke) mahattarAgAreNaM e AgAre karI (sa ke0) sahita karIyeMtevAre (satta ke ) sAta zrAgAra thAya. te (purimA ke0) purimA tathA anamUnA paccakhkhAgane viSe jAgavA // 10 // have ekAsaNA tathA ekalagaNAnA AgAra kahe . anna sahassAgAriya, AnaMTaNa gurU a pAri maha saba // ega vidhAsaNi a Page #226 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zz6 paJcarakANa nASya arthasahita. na, saga gaThANe anaTa viNA // 1 // ___ arthaH-eka (anna ke) annabaNAnogeNaM, bIjo (sahassA ke) sahassAgAreNaM, trIjo (sAgAriya ke ) sAgAriyAgAreNaM, cotho (A naMTaNa ke) AnadRNapasAreNaM, pAMcamo (gurupa ke0) guruanugaNeNaM, ho (pAri ke0 ) pAritA vaNiyAgAreNaM, sAtamo (maha ke) mahattarAmA reNaM, AThamo, (saba ke ) saba samAhivattiyA gAreNaM, e (anna ke) ATha AgAra te (ega biAsaNi ke0) ekAsaNa ane biyAsaNanA pacca khkhAgane viSe jANavA. tathA eja AThamAMyI e ka (anaTaviNA ke) AnaNapasAreNaM e AgAra vinA zeSa ekAsaNAne viSe je kadyA ne teja (sa ga ke0) sAta zrAgAra te (igaThANe ke ) ekala ThANAnA paccaraskArAne viSe hoya // 17 // jihAM jamaNA hAthe jame, mAtra kolIyA levAneja hAtha pherave, paraMtu aMgopAMgane to kharaja khaNavAdikane kAme paNa halAve nahI te ekalagaNuM jANavU 15 Page #227 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. 27 have vigai, nIvi tathA AyaMbilanA AgAra kahe . anna saha levA giha, naskita pamuca pAri maha sve|| vigai nivigae nava, pa mucca viNu aMbile a||20|| arthaH-eka (anna ke) annavaNAnogeNaM, bIjo (saha ke) sahassAgAreNaM, trIjo (levA ke0) levAleveNaM, coyo (giha ke ) gihana saM saNaM, pAMcamo (narikatta ke) naskittavivegeNaM, ubhe (pamucca ke) pamunnamaskieNaM, sAtamo (pA rike) pAriThAvaNiyAgAreNaM, AThamo (maha ke.) mahattarAgAreNaM navamo (save ke) savasa mAhivattiyAgAreNaM, e (nava ke) nava AgAra te (vigai ke) vigai tathA (nivigae ke) nivigai malI be paJcarakANane viSe jAsavA, ta thA e navamA hethI eka (pamuccaviNu ke) pamu camaskieNaM e AgAra vinA zeSa (a ke) pATha AgAra je viga ane nIvinA kahyA teja Page #228 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 paJcarakANa nASya arthasahita. (aMbile ke ) AyaMbilanA paJcarukhANane viSe jANavA. jihAM Amla eTale khATo cotho rasa tehathI nivartavaM te AyaMbila kahIyeM, tenA traNa prakAra , eka nadana, bIjo kuTamASa, trIjo sA thuAdika etraNa nede . athavA (AcAmla ke) nasAmaNanI pereM jihAM annAdika nIrasa thai ni kale tene AyaMbila kahIyeM // 20 // have napavAsanA AgAra kahe . anna saha pAri maha saba, paMca khavaNe upANi levaaii|| cana carimaMguvAi, ni ggahi anna saha maha sacce // 21 // . arthaH-eka (anna ke) annapAnogaNaM, vI jo (saha ke0) sahaslAgAreNaM, trIjo (pAri ke) pAriThAvaNiyAgAre, cotho (maha ke) mahattarAgAreNaM, pAMcamo (saba ke) labasamAhi vattiyAgAreNaM, e (paMca ke) kAMca AgAra (kha vaNe ke ) upavAsanA paccaskArAne dile jANavA. tathA emAM acitta pANI pIye mATe (pANi ke.) pANassanA paccarakANale viSe levezavA aleveNa Page #229 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskANa nASya arthasahita. zaNa vA, acheNa vA bahuleveNa vA, sasileNa vA, asi vA, e (levAIke)lepAdika (ke) AgAra jANavA, tathA eka (anna ke0) annabANAnogeNaM, bIjo (saha ke) sahassAgAreNaM, trIjo (maha ke) mahatcarAgAreNaM, cotho (save ke0) saba sa mAhivattiyAgAreNaM e (cana ke0) cAra AgAra te (carima ke) divasa carimanA paJcarakANane viSe tathA (aMguThA niggahi ke ) aMguSThamuSThi sahiyAdika asnigrahanA paccarUkhAgane viSe jA gavA // 21 // pacarakApanA AyAronI saMkhyAnA yaMtranI sthApanA. aMka paccakhkhANanAmasaMkhyA. AgAronAM nAma. 2 nokArasI. 2 anna // saha // 2/ pArisI. 6 ann0|| sh0|| pacchanna // disaamo0|| sAhasavva 3, sAiporisI.6 ann0|| sh0|| pcchnn0|| disaamo0|| sAhu0savva0 4 purimaDha. 7 anna saha0paccha0 disA0sAhu0 savva0 mahatta0 // 5 avahU. 7 anna saha0paccha disA sAhu0 savva0 mhtt0|| Page #230 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 230 paJcakANa nASya arthasahita. 6/ ekAsaguM. 8 annasaha. sAgA Au0 guru0 pArika mahasavva0 7 biyAsaNuM. 8 annasaha sAgA Au0 guru0 pAri0 maha0saca0 ekalaThANuM. 7 anna saha. sAgAri0guru0 pAri0maha0 savva0 9 nIbI. 9) anna sahassA levAgihatya urikhatta0 paDucca0 10 vigai. 9) pAri0mahattasavva0 11 AyaMbila.8 anna saha levA0 giha uriva0 pAri ___ mahasavva0 12 upavAsa. annasaharU pAri0maha0 samba0colapaTTA gAra yatine. 13 pANahAra.6 leve0 ale0 acche0bahasasitthe0 asitthe. 14abhigraha saMketa 4 anna0 saha0 maha0 savva0 15 divasacarimaM.4 " " " " 16/ bhavacarimaM. 4 " " " " 17desAvagAsika.4 " " " ." 18 samakitanA. 6 rAyA gaNA balAdevA guruni vitti . ihAM narikattavivegeNaM e je AgAra , te A gAra piMmaviga AzrayI, te piMma vigaya jaNA vavA mATe vigayanA neda kahI dekhA je. paraMtu vigayanA nedo kahevA- hAra to Agala Avaze hAla ahIyAM to mAtra piMma vigaya ulakhAvavAne gAra niskana vivegamAvalA devA Page #231 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. 31 nimitteja kahe . ucha mahu madya tilaM, canaro dava vigai canara piMmadavA // ghaya gula dahiyaM nisiyaM, makaNa pakanna do piMmA // 3 // arthaH-eka (56 ke) ugdha, bIjo (mahu ke) madhu trIjo (madya ke) madya eTale madi rA ane cotho (tilaM ke0)taila e (cauro ke0) cAra ( davavigai ke0)vya vigaya ne e cAra te DhIlaM vigaya hoya rasa rUpa hoya, mATe ene rasavi gaya kahIye, ane eka (ghaya ke) ghRta, bIjo (gu lake) gola,trIjo ( dahiyaM ke) dadhi eTale dahI ane coyo (pisiyaM ke0)pizita te mAMsa e (canara ke0) cAra vigaya jete (piMdavA ke) piMmadhyarUpa rasarUpa jANavA. e cAra piMka hoya enuM vya ko velA ya hoya, tathA ko velA piMka rUpa thINo piMma hoya. tathA eka (ma khkhaNa ke0) mAkhaNa, bIjo (pakkana ke0)pa kvAnna e (do ke ) be kamAvigaya jANavAM. te svannAveM karIne (piMmA ke) piMma rUpa hoya ka Page #232 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 232 paccarakANa jApya arthasahita. vina hoya, mATe ene piMkavigaya kahIye. e dasa vigaya kAM. ihAM bakhittavivegeAM e AgAra je te piMvigayano ve te jaNAvavA mATe zrA gAthA kahI || 12 || have kelAM eka paccarakANa mAMhomAMde prAgAra tathA pATha uccAra vizeSa karI sarakhA be. eTale tenA AgAra paNa mAMho mAMhe sarakhA be ne pATha paNa sarakho ve, te kahe be. " porisi samavahUM, ujjatta niviga porasAi samA // aMguTha muThi gaMThI, saci ta davAI nigga hi // 23 // arthaH- ( porasAisamA ke0 ) porisi AdeM dene paccakhANa je be, te sarakhAM jANavAM, e Tale eka porisi ne bIjI ( porisisa ke0 ) khAI porisi e be sarakhAM jAlavAM eTale pori sIne sAI porisInA paccakhkhApanA pAThano na cAra tathA AgAra paNa sarakhA be. temaja puri mar3a ne ( avarUM kepa ) avamRnuM paccakhkhArA pA Page #233 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcakANa nASya arthasahita.. 33 sarakhaM jANavU, tathA ekAsaguM ane (unnatta ke0) hinakta eTale bIAsaNAnuM paccarakAma ane A gAra paNa sarakhA jANavA, tathA viga ne ( ni vigai ke0) nIvirnu pacarukhANa ane AgAra jAgavA. tathA (aMgu ke0 ) aMga ThasahiyaM, (muhi ke0) muhisahiyaM, (gaMgI ke0) gaMThisahiyaM, (sacittadavAiM ke0) sacitta vyA dika, pacarUkhANa eTale sacitta cyAdika eTa le sacitta cyAdikanA pacarUkhANa je desAvagA sika temaja divasacarimAdinAM paJcarakAza e sarva (niggahiyaM ke0) annigraha paJcarakANa kahevA ya,tenA paNa mAhomAMhe pATha tathA AgAra sarakhA jANavA. paraMtu kAlapramANAdikeM tathA sthAnake to pheraphAra hoyaja // 23 // have e sarva AgAronA artha kahe je. vissaraNa maNAlogo, sahasAgArosaya muhapaveso // pahanakAla mehAI, disi vi vajAsu disimoho // 24 // Page #234 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 235 paJcarakANa nASyaarthasahita. __arthaH-je (vistaraNaM ke0 ) vismaraNa pakSa jAya te (agAlogo ke0 ) anAjogayI thAya, eTale paJcarakANano nupayoga anAnnoga thakI vI sarI jAya, tevAreM ajANapaNe kAMza mukhamAM pra kepa kare to tethI paJcarakA naMga na thAya. e pra thama praNAnnoge zrAgAra kahyo, enI sAthe anna zabda jomIye tevAre anavaNAnogeNaM evaM nAma thAya, mATe tenuM kAraNa samajavAne nIce artha la khIye baiye, anavaNAlogeNaM eTale anyatra ane anAnogAt tihAM anyatra eTale je AgAra kahyAM hoya te zrAgAra varjIne vIjA sarvatra sthAnake pa caskANa pAlavAnI yatnA rAkhavI. annaba e pada sarve AgAreM jomavaM, ema jANavU tathA anAno gAt eTale vosaravAthakI arthAt pacarakANano na payoga bIsarate ajANatAM kAMza mukhamAM prakSepa karAi jAya, pI pacarakANa sAjarI Ave, tevAre tarata mukhathakI tyAga kare, tethI pacarakANa naMga prAya nahIM, athavA ajANe mukhayakI heThe nata raghu pI kAlAMtare athavA turata smaraNamAM Ave Page #235 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. 35 topaNa paccarakANano naMga thAya nahI paraMtu zuru vyavahAra , tethI pharI niHzaMka na thAya te mATe yathAyogya prAyazcitta levaM. e vAta sarva AgArone viSe jANavI. mATe AhIM pIgikArUpe lakhI. bIjo (sahasAgAro ke0) sahasAtkAra te (sayamuha ke0) potAnI mele bhAvI mukhamAMde (paveso ke ) praveza kare te jANavU. eTale pa carakANa kI, je teno napayoga to vIsalonathI, paNa kArya karavAnA pravartanayoga lakSaNa sahasA kAreM svannAveja potAnA mukhamAM kAMi praveza para jAya. jema dadhi mathatAM yakAM gaMTo namIne mukha mA pamI jAya, athavA anAdikano kaNa mukhamA pamI jAya, tathA canavihAra napavAsa hoya, ane varSAkAlamA meghano gaMTo mukhamAM pamI jAya, to paJcarukhANa nAMge nahIM. - trIjo (pacannakAla ke0) pracannakAla te kA lanI prabanatA jANavI. jema (mehA ke) me ghAdi eTale meghanA vAdale karIne DhaMkA gayelA sUryanI khabara na pame, tathA AdizabdayakI dig Page #236 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 236 paJcarakANa nASya arthasahita. dAda, grahAdika, rajovRSTi, parvata pramukha sarva jA NI levU. tihAM parvata ane vAdalA pramukhe aMta rida, sUrya dekhAya nahIM, athavA raja namave karI na dekhAya,tevAre porisIyAdikanA kAlanI khabara na paratAM apUrNa thayalIne saMpUrNa zrayelI jANIne, jamavA besI jAya to pacarUkhANa naMga na thAya. paraMtu jAgavAmAM Ave to panI ajhai jamyo tha ko hoya to paNa emaja bezI rahe, ane porisI Adi pUrNa thAya, paDI jame to naMga na thAya, pa raMtu hajI pUrNa tha nazrI, evaM jAgavAmAM Ave to paNa aTake nahIM, ane jame to paJcakhkhANa naMga thai jAya // cotho (disimoho ke) disAmoheNaM te (di sivivAsu ke0 ) dizinA viparyAsapaNAthakI jevAre diGmUDha ya jAya, tevAre pUrvane pazcima karI jANe ane pazcimane pUrva karI jANe ema khabara na pamvAthI apUrNa paJcakhkhANe paNa pUrNa kAla yo jAgIne jame to pacarukhANanaMga nahIM, ane dimoha maTI gayA paThI jevAre jANavAmAM Page #237 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakAla jASya arthasahita. 237 thAve tevAre pUrvanI peThe zra jamyo thako hoya to paNa pacakhANa pUrNa thAya tihAM sudhI emaja beza rahe, ane kAla pUro thayA paDhI jame ||24|| sAhuvayaNa nagghAmA, porisi tapu su tayA samAhitti | saMghAi kaU mahattara, | gaha baMdA sAgArI // 25 // arthaH- pAMcamuM (nagdhAmAporisi ke0 ) nagdhAma porisI evo ( sAhuvayala ke0 ) sAdhunuM vacana eTale bahupamisA porisi evaM sAMjalIne jo apUrNa pacakhANe jame to paNa porisI jaMga na thAya, paThI kokanA kahevA uparathI jANavAmAM zrAve ke ijI lagA porisIno kAla pUrNa thayo nathI, tevAre pUrvokta rIte mukta rahe, ane pori sIno kAla pUrNa thApI jame e sAhuvaya saM nAme zrAgAra jANavo. a ( ta ke0 ) zarIra tenuM (sutrayA ke0 ) svasthatA je nirAbAdha paNuM tene ( samAhi ke0 ) samAdhi ( iti ke0) ema kahIye, eTalA mATe e Page #238 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 20 paJcarakANa nASya arthasahita. sabasamAhivattiyAgAreNaM kahevAya, ihAM tIbrazalA dika roga napane thake, Arca raunI sarvathA nirA ze je zarIranI svasthatA te sarva samAdhi kahoye. tatpratyayika je kAraNa te sarvasamAdhivartitAkAra kahIye. te samAdhine nimitte je auSadha pathyA dikanI pravRttine viSe apUrNa pratyAkhyAne jamatAM paNa pacarUkhANa naMga thAya nahIM. ___ sAtamu (saMghAzkaU ke) saMghAdikanuM ko kArya napane ke kamerAnI AjhA pAle, tene (ma hattara ke) mahattarAgAra kahIye. te AvI rIte ke je pacarukhANa kI, me, tenI anupAlanAthakI paNa jo nirdhArAnI apekSAye vicArIye to maho TuM nirjarA lAna hetu kArya , ane anya puruSAM tare te kArya asAdhya , bIjA koi puruSathI thAya tema nathI,evaM koi saMgharnu tathA Adi zabda zrakI caitya glAnAdikanA kArya prayojana , tehija AgAra te mahattarAgAra kahIye. tihAM apUrNa kAle jamatAM pacakhkhANanaMga na thAya. AThamuM (gihaba ke0) gRhaspanI najara par3e, Page #239 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskANa nASya arthasahita. 235 tazrA (baMdA ke0 ) sarpabaMdivAnAdikanI najara pame, tene (sAgArI ke0 ) sAgAriAgAreNaM ka diye.tihAM AgAra eTale ghara teNe karIsahita be, je tene sAgAri kahIyeM tenI najareM dekhatAM sAdhune AhAra karavo kalpe nahIM. kema ke ezrakI prava canopaghAtAdika bahu doSano saMnava thAya, mATe sAdhune jamato thakAM jo sAgArI prAvI pame, a ne te jo cala hoya, eTale tarata javAvAlo hoya to kSaNeka besI rahe, ane tene sthira raheto jANe to svAdhyAyAdikanA naMgapAtakanA nayathakI a nyatra jazne tehija Asane jame to paccakhkhANa naMga na thAya. e jema gRhasthane sAgArI kahIye temaja jehanI dRSTe dekhatAM anna khAiye te pace nahIM, tene paNa sAgArika kahoye tathA napalakSaNe Adi zavdathakI sarpa, agni, pradIpa, narelI, pA gInI rela Ave, tathA gRhapAtAdika eTale ghara pamatuM hoya, e AgAra paNa levA. ityAdika napa zvonA kAraNe anyasthAnake jara jamatAM paNa pa ccarUkhANa naMga na pAya // // Page #240 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zva paJcaskANa nASya arthasahita. AnaMTaNa maMgANaM, guru pAhuNa sAhu guruanuSaNaM // pariThAvaNa vihi gAhae, jazNa pAvaraNa kamipaTTo // 26 // arthaH-navamo (aMgANaM ke) paga pramukha aMga tenuM (AnaMTaNa ke0) AkuMcana eTale saMkoca, tathA pasAravU te aNakhamate karavU pame, eTalA mATe ene AnadRNapasAreNaM AgAra kahIye, tethI jamatAM thakAM kAMika potAnAM AsanAdika calA pamAna, thAya to paccarakA naMga na thAya. ___dazamo (guru ke0) potAnA dIkAguru Ave athavA koI mahoTo ( pAhuNasAhu ke0 ) prAhuNo sAdhu Ave thake jamatAM namvu pame to (gurupa nugaNaM ke0) guruanuSaNeNaM AgAra thAya, eTale te AvelA AcAryAdika gurunAM vinayAdika kara vA mATe anyucAnAdika sAcavavA sAru navu pame, pharI temaja besIne jame to paJcarukhANa naMga na paay|| agiyAramo (parigavaNa ke0) je anna parama Page #241 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccarukhANa nASya arthasahita. 21 vAtuM hoya te (vihigahie ke) vidhiye grahaNa kareluM hoya te upavAsAdika paJcarakANamAM paNa levu po tene pAriThAvaNiyAgAreNaM kahIyeM, eTale je vidhiye karI nirdoSapaNe grahaNa karayu, ane vidhiye vaheMcI prApyu hoya, parI anya sAdhuyeM vidhiye nukta kakhA thakI kAMika AhAra nagasyo te pAriSThApana yogya thayu, paraMtu te adhika zrAdA rane paragvatAM doSa napaje , evaM jANIne teha, anna tathA vigayAdikane gurunI AjJAye AhAra tAM paJcarakA naMga na thAya, tihAM eTalaM vizeSa je canavihAra upavAsamAMde pANI, pArichAvaNi yAMgAreNaM thAya, tathA tividAra napavAsanA paJca skANamAM annAdikanuM pAridyAvaNiyAgAreNaM thAya, paraMtu vigayAdika, pArighAvaNiyAgAreNaM na thAya, ane bIjA sarva paJcaskAgone viSe thAya, e zrA gAra yatine doya paraMtu pATha saMlagna mATe gRha sthane paNa pAThamAM kahevAya . ___ bAramo (jazNa ke) yatine arthai AgAra jAsavo te yatine arthe (pAvaraNa ke0) prAvaraNa Page #242 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvara paJcarakANa nASya arthasahita. nA panakANe (kamipaTTo ke) colapaTTa tedano AgAra jAgavo, eTale vastra mUkI nagna thai bege hoya ane gRhastha Ave eTale lajAne mATe nagIne colapaTTa pahere, tene colapaTTAgAreNaM kahIye ethI paJcakhkhAzanaMga na thAya. e AgAra paNa yatine hoya // 26 // kharamiya luhima movA, i leva saMsaTha muca maMmAI // na kitta piMma vigaI, eM ma skiyaM aMgulIhiM maNA // 27 // .. arthaH-teramo, prazrama (kharamiya ke) khara mayo hoya ane paThI tene (lUhiza ke) luMgI nAMkhyo hoya eTale kharamayo te lepa ane lUMgyu te alepa evo (movA ke) moyo cATuvo pra mukha hoya te (leva ke ) levAleveNa AgAra jANavo, eTale nojana- nAjana athavA cATuvA pramukha hoya te akalpanIya evA vimaya ane zAka pramukha anAdike kharamayA hoya, panI te kamI pramukhane lUMgIne alepa kIdhAM hoya,to paNa kAika Page #243 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakA bhASya arthasahita. 24-3 vigayAdika avayavanA sanAve sahita be; tevA nA jane karI zrAyaMbilAdika paccarakAla vAlAne ja matAM tAM paJcakhkhANa aMga thAya nahI. caudamo givasaNaM eTale naktadAyaka gR hasthasaMbaMdha vigayAdike vaghArAdike ( saMsaTha ke0 ) saMsRSTa eTale mizra kIdhuM evaM ( kucca ke0 ) zA kAdika keraMvAdika tathA ( maMgAI ke0 ) mAMmAdi ka te lagAreka hA gola pramukhe copasyA kIdhA hoya, tene gRhasthasaMsRSTa kahIye, te nividA paJcarakA ai levA kalpe tathA AyaMbilamAM paNa kiMcinmA tra tailAdike snigdha dAthe lagAmelA evA maMga kAdika hoya te paNa yatine letAM paJcarakANa jaMga na thAya. pannAramo ( piMka vigaI ke0 ) piMmarUpa vigayanuM (narikatta ke0 ) dipta eTale pAhuM lebuM eTalA mATe ene nidhivegelaM nAme zrA gAra kahIye. eTale e nAva je mAMjhA pramukha anna tathA pUSikAdika Upara gola pramukha tathA mAkhaNAdika mUkyAM hoya, te pharI pAlA tenA Page #244 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 54 paJcarakANa nASya arthasahita. naparathI upAmI paNa lIdhA hoya eTale e gola mAkhaNAdika je piMka vigaya ne te evAM , ke je padArtha upara rAkhelA hoya, tene pharI jevAre tenA uparathI pAgaM nAharI lar3aye tevAre te niHzeSapaNe eTale badhAM pAbAM levAz zakAya nahI, kAMka paNa roTalA pramukhane lAgelAM thakAMja rahI jAya mATe jenA naparathI piMmavigai alagI karI lIdhI hoya evA roTalA pramukhane vigaznA paJcarakANa vAlo, jo gRhasthanA gharathI vahorIne gaMje, to paJcarakApyanaMga na thAya. zolamo (maskiyaM ke) masakhyu (aMgulI hiM ke0) aMgulIyeM karIne (maNA ke) lamA reka eTale e nAva je aMguliyeM ghRtAdika copa mI te aMgulIyeM copamIne mAMmA pramukha kare tene pamuccamaskieNaM kahIye. te sarvathA rUkSa evA maMga kAdika hoya tene lagAreka snehavaMta sukumAratA napajAvavAne arthe lahucUra pramukha aMgulIyeM karI pradita kIg hoya te nIvi paJcaskANamAM letAM pa barakANa naMga na thAya, paraMtu ghRtAdikanI dhArAyeM Page #245 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskANa nASya arthasahita. zdhae karI prakSita kare, to levU kalpe nahIM. e zola AgAra azana AzrI kahyA // 27 // have pANassanA ba AgArano artha kahe . levAmaM AyamAI, ara sovIramaca musijalaM // dhoraNa bahula sasikhaM, na ssezma iara sibaviNA ||2||daarN|||| ____ arthaH-prathama ( levAmaM ke) lepakata pANI te kone kahIyeM ? ke (AyamAI ke) AcA mlAdi sAmaNa Adizabda thakI AMbalI tathA zadanuM pANI paNa jAgavaMeTalA mATe e AgA raMgeM nAma leveNavA kahIye. bojo (iara ke) itara eTale pUrvokta lepa thakI nasaTuM alepakRta pANI levU, te mATe e zrA gAranaM nAma aleveNa vA jANavaM. te (lovIra ke) sauvIra kAMjI dhoyaNa AdizabdathI gamUla jaravANI pramukha jAgavU. trIjo (a ke0) a te nirmala pANI (nasirAjalaM ke0 ) USNa pANI eTale triko Page #246 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 246 paJcarakANa nASya arthasahita. kAlita kRSNa jala athavA bIjuM paNa nirmala pANI nitarayuM phalAdikanuM dhoyala jANavuM eTalA mATe vA nAma kahIye. cotho (ghoNa ke0 ) cokhA pramukhanA dho yA pramukhanuM pANI tene ( bahula ke0 ) bahulepa kahIye eTalA mATe enuM bahuleveNavA evaM nAma be. e taMDuladhAvanAdika gaMkula pANI jANavuM. pAMca mo (sasi ke0 ) sItha sahita pANI te ( nasseima ke0 ) zrATAthI kharamayA hAthanuM dhoya eTale natsedima evaM piSTajalanuM nAma be eTalA mATe sasibelavA evaM e AgAranuM nAma be. pUrvokta pAMcamA sasila vA e zra gArathI ( iara ke0 ) itara te zrATAvAlA dAthanuM dhoyatene vastrAdike karI gabyuM hoya, tethI te ( siviyA ke0 ) soya vinAnuM jANavuM, eTale annAdika ghATAnA dANAnA svAda vinAnuM thAya, eTalA mATe tenuM nAma asitreNa vA kahevAya. e bagAra pANInA kahyA. tenI sAdhe pUrve karelA zola prAgAra melavIye, tevAre sarva malI bAvIza Page #247 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcakANa nASya arthasahita. zva AgAronI saMkhyA thAya // 27 // ahIyAM pratyeka AgAre vA zabda mUkelo ke te eka ekathI bIjA bIjAmA vizeSa dekhAmavA ne mATe , eTale lepathI alepa vizeSa, alepathI aba vizeSa, aJcathI bahulepa vizeSa, bahulepathI sasita vizeSa, sasitathI asita vizeSa jANavo, paraMtu lepAdikanuM pANI lIye, to paNa napavAsA dikano naMga thAya nahI. iti nAvaH // e prakAre apunarukta eTale pharI na nacarIye evA bAvIza AgAronA artha- vyAkhyAna lezathI dekhAma. e AgAronA artha- cothu hAra pUrNa prayu. uttara bola cAlIza thyaa|| dave daza vigainA svarUpa, pAMcamuM hAra kahe le. paNa cana cana cana viha, una raka ucAi vigai gavIsaM // ti duti ca naviha anakA,cana mahumAI viga baar|| arthaH-je iMDiyAdikane puSTa kare, mana, vacana ane kAyAnA yogane aprazasta vikAra upajAve, Page #248 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zva paJcaskANa nASya arthasahita. te vigai kahIye, te vigai daza nede le. temAMthI cAra viga to sAdhu ane zrAvakabehune annadayaja .eTale nakSaNa karavA yogya nathI, ane u nakSya vigai sAdhu ane zrAvaka behune lakSya karavA yo gya . mATe ene lakSya vigai kahIye,tenA uttara nede bAra thAya te kahe . prathama adha vigai (paNa ke) pAMca nede , bIjI dadhi viyara (cana ke) cAra nnedene, trI jI ghRtavigai (cana ke) cAra nede , cothI tela vigai (cana ke) cAra nede , pAMcamI goLavigai (5ke) benede, hI pakvAnna vigai (uviha ke) vividha eTale beneda , e (DAi ke) ugdhAdika (u ke0) (naraka ke) lakSaNa karavA yogya (viga ke0) vigai , tenA sarva malI nattaranneda (igavIsaM ke) ekavIza thAya De. have cAra annakSya vigAnA nattara neda kahe. prathama madhu viga (ti ke)traNa dene, bIjI bhadirA viga (5 ke) benede , trIjI mAMsa vigai (ti ke0) traNa nede , cothI mAkhaNavi Page #249 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa jApya arthasahita. 247 gai (canavida ke0 ) cAra bhede be. e ( mahumAI ho ) madhu Adika (cana ke0 ) cAra ( amarakA ho) ajaya ( vigai ke0 ) vigai be, tenA sarva malI uttara bheda ( bAra ke0 ) bAra thAya te sarva nA mapUrvaka bAgala kadeze // 27 // have prathama va vigainA ekavIza neda vyakta karI kahe be. khIra ghaya dahi pratinaM, guru pakkanaM baraka vigaIna // go mahisI naMTi ya elagANa paNa 6 maha canaro // 30 // arthaH- prathama va jakSya vigayanAM nAma kahe be. eka ( khIra ke ) dudha, bIjo ( ghaya ke0 ) ghRta, trI jo (dahi ke0 ) dadhi, ( ke0 ) valI cotho ( tinaM ke0 ) taila, pAMcamo ( guru ke ) gola, uTho ( pakkAnnaM ke0 ) pakvAnna, e (ba ke0 ) (kavigana ke pa ) nakSyavigaya jANavA. eTale e va viga je be, te sAdhu tathA zrAvakane nakSaNa karavA yogya be, mATe ene jakSya vigaya Page #250 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 paJcaskANa jApya arthasahita . kahyA, have e banaya vigayanA uttara bhedanAM nAma kahe be. tidAM prathama dUdhavigayanuM nAma kahyuM be, mATe dUdhanA uttara bheda kahI dekhA be. eka ( go ke ) gAyanuM dUdha, bIjaM ( mahisI ke0 ) banuM dUdha, trIjuM ( naMTi ke0 ) naMTamInuM dUdha, cothuM ( zraya ke0 ) prajA eTale bAlInuM dUdha, pAMcamaM ( elagArA ke0 ) erukA te gAmarInuM dUdha e ( paNa ke0 ) pAMca jAtinAM (dui ke0 ) dUdha te sarva vigaI jAlavAM, ane zeSa manuSyalI tathA bIjA pazuyAdikanAM je khIra thAya be te viga imAM gaNAya nahI. (ada ke0 ) atha eTale have ( canaro ke0 ) cAra jAtinuM ghRta tathA cAra jA tinuM dahIM kade de // 30 // ghaya dahiyA TTi viNA, tila sari sava prayasi laha tilla cakra // davaguru piMmagumA do, pakanaM tina ghaya taliyaM // 31 // dAraM // 5 // Page #251 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskANa nASya arthasahita. 251 arthaH-prathama (ghaya ke ) ghRta jANavU, bIjI (dadiyA ke) dadhi jANavU, e be vigaznA eka (nahiviNA ke) caMTamInA dUdha vinA bAkI cAra cAra neda jANavA. kema ke naMTamInuM dUdha jamAya nahIM, bhATe te vinA bAkI cAra, eka gA yanA dahI, ghI, bIju neSanA dahIMnuM ghI, trIjuM galInA dahIMnuM ghI, ane cothu gAmaranA dahIghI, e cAra neda ghRtanA jANavA, tathA dahIMnA paNa eja cAra neda. eka gAyanA dUdhanuM dahIM, bI juM neMSanA dUdhanuM dahI, trIjuM galonA dUdhanuM dahI ane coyUM gAjharanA dUdhanuM dahI, e cAra dahIMnA naMda vigairUpa jAgavA. have tela vigayanA cAra neda kahe . eka (tila ke) tilana tela, bIjaM (sarisava ke) sarazavanuM tela, trIjuM (ayasi ke) alasInuM nela ane cothu (laTTa ke ) kAbarI kasuMbA dhA nya khasakhasanA dANAnuM tela, e (tilla ke) tela vigaznA (caka ke) cAra neda vigazyA tA rUpa jANavA, ane bIjA eraMmIyAnAM phUlA, Page #252 -------------------------------------------------------------------------- ________________ z55 paJcarakANaM nASyaarthasahita dimola, madhukaphala, nAliyera, khadira, ziMzapA dika yAvat lAdApAkAdika sarva jAtinAM tela te nIviyAtAM jANavAM. have gola vigaznAbe neda kahe . eka (da vaguma ke0 ) vyagola te DhIlo rAbamIyo rasarUpa gola jANavo, bIjo (piMgumA ke) piMma rUpa gola te kAge vividha jAtino gola jANavo. e (do ke) be prakAranA gola jANavA. have (pakanaM ke) pakkAna vigaznA be neda kahe , temAM eka to pUrva je cAra jAtinAM tela kahyAMbe, temA talyuM hoya tene (tillataliya ke ) telamA talelaM pakkAna kahIye, bIju pUrve je cAra jAtinAM ghRta kayAM, temAM tabyu doSa tene (ghayataliyaM ke0) ghRtamAM talelaM pakkAna ka hIye. taliyaM zabda be sthAnake jomavo. e rIte dUdhanA pAMca, dhRtanA cAra, dahIMnA cAra, telanAM cAra, golanA be ane pakkAnanA be, malI ekavI za neda jadaya vigayanA kahyA. e vigayanA nA manuM pAMcamuMhAra pUrNa prayu.nattara bola paJcAsa ayaa| Page #253 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskANa nASya arthasahita. 253 have e nakSya vigayanA nivIyAtA trIza karAya ne tenA nedornu nahuM hAra kahe De. payasADi khIra peyA, valehi udhi ucha vigagayA // daraka bahu appa taMjala tacunAbala sahia uche // 32 // arthaH-prathama dUdhanA pAMca niviyAtA pAya te kahe . eka (daraka ke0) zakha ane ToparAdika nAkhIne dUdha rAMdhyu hoya tene ( payasAmi ke0) paya sAmI kahIye, bIjaM (bahutaMkula ke0) ghaNA cokhA nAMkhIne dadha rAMdhyaM hoya tene (khIra ke) khIra kahIye, trANu (appataMDala ke) alpataM' la eTale thoDA cokhA nAMkhIne dUdha rAMdhyu hoya tene (peyA ke0)peyA kahiye, cothu ( tacunna ke ) te cokhAnA cUrNe karI sahita eTale te co khAno ATo loka nASAye phUkarapuM kahe , te nAMkhIne, dUdha pacAvyuM hoya, rAMdhyuM hoya tene (a valehi ke) avalehikA kahiye, pAMcamuM (aMbi lasahiau ke0) khATo rasa karI Aba kAMjI Page #254 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 250 paJcaskANa nASya arthasahita. pramukha khaTAze sahita udha USNa kare, athavA e loka nASAye dUdhamA khaTAza hoya, temATe ene phe darI kahe , athavA traza divasa prasUta gokugdha ba lahI balahaTAM te (kuTTI ke ) suTTI kahIye, e pAMca (56 ke0) pugdhanA (vigagayA ke) vikRtigatA eTale niviyAtA jANavA, nedAMtare, enA paNa bIjA nedo thAya The // 3 // have ghRtavigai tathA dahIvigainA pAMca pAMca niviyAtA kahe . nijaNa vIsaMdaNa, pakkosahi tariya kiTTi pakaghayaM // dahie karaMba sihariNita, salavaNa dahi ghola gholavamA // 33 // arthaH-eka pakvAnna talyA paThI utarayuM je balekheM ghRta tene (nipraMjaNa ke) nijaNa eTale nirnajana ghRta, pakkAnanuM talaNa ghRta kahIye, bIjuM dahIMnI tarI ane dhAnyanI kaNaka behu ekaga melavIne nIpajAvyuM je vya viSeza te kullarI iti nASA sapAdalaka deza prasiha te (vIsaMdaNa ke) visaMdana Page #255 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. zyapa eTale vispaMdana kahIye, trIjuM (pakkosahitariya ke) pakyoSadhitarita eTale auSadhine ghRta sAthe pacAvIye tenI napara je ghRtanI tarikA vale , evaM kUriyA sarikhaM ghRta pacIne zrAya, te ghInI naparalI tarI kahIye, cothu ghRtano mela natare tene (kihi ke) ghRtano mela te kITuM kahIye, pAM camuM (pakkaghayaM ke) pAkuM ghRta te auSadhiye pa cAvelu ghRta jANavU, khayara AmalAdika brAhmI pra mukha auSadhiye karI pacAvyuM hoya te jANavU enA nedAMtara ghaNA pAya. , have dahIMnA pAMca niviyAtA kahe je. prathama (dahie ke) dahIMne viSe nadana eTale kUra eka tuM melavIne kIg te dadhi sIdhoro ityAdi loka nAbAye kahe , tene (karaMba ke) karaMbo kahI ye, bIjuM khAMka nAMkhIne hAthathI mathana kareluM 6 hI tathA khAMmayukta bAMdhelu dahIM tene (sihariNI ke) zikhariNI kahIye, trIjuM khUNanA kaNa nAM khIne mathenuM vastre aAgalyuM je dahI, te (salava padadi ke ) lavaNasahita dadhi kahIye, cothu lu Page #256 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 256 paJcaskANa nASya arthasahita. gamAthI gaNekheM mathecaM dahIM tene (ghola kee) gho leTu dahI kahIye, pAMcamuM dahIMnA gholayukta vaTaka karavAM kAMjIvamAM, dahIvamAM tathA dahIM gaNIne tapAve, paThI mAhe vahAM nAMkhe, tene (gholavamA ke) gholavamAM kahIye, zahAM vivekIne eTaluM vi zeSa ke jihAM vidalayukta karavu parcha, tihAM dahI tathA gasa je vamAmAMhe nAMkhavI hoya tene Upsa karI nAMkhIye tevAre zrAvakane nakSaNa karavA yogya thAya, anyathA gholavamAM bAvIza annadayamA ma zAya te nakaNa karavA yogya nazrI. akalpanIya jAgavAM // 33 // have tela tathA gola vigainA pAMca pAMca nivIyAtA kahe . tilakuTTI nipnaMjaNa, pakkatila pakkusa hitariya tilla mlii| sakkara gulavANaya pA, ya khaMma adhakaDhiya zkuraso // 34 // ___ arthaH-prathama (tilakuTTI ke0) tila tathA gola kUTIne khAMmIne ekavAM kariye, te tilavaTa Page #257 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskANa jAya arthasadita. 257 kahIye, bIjuM tabyA pakvAnnathI utareluM dAjeluM baleluM tela eTale pakvAnnanuM talA jANavuM, pratha vA kerI pramukhAdikanA sarasIyAdika tela te ( nijaNa ke0 ) nijaNa eTale nirbhajana jA rAvaM, trIjuM sarva auSadhavAlA tela eTale lAkSA dika vyathI pakAvelAM telane ( pakkatila ke ) auSadhapakva tela kahiye, coyuM telamAMhe nArAya yAdika SadhI pacAvyA pabI auSadha upara tarI vale te ( pakkusahitariya ke0 ) pakvauSadhithI ta rita tela eTale pakvauSadhizrI valelI tari kahIye. pAMcamuM (tilamallI ke0 ) telanI malI eTale telano mela kITI jAgavI. e pAMca nIviyAtA telanA jAvA. enA paNa nedAMtare ghaNA nedo thAya. ve goLanA nIviyAtA kahe be. eka (sakkara ke ) sAkara mizrI, bIjo ( gulavAlaya ke0) golavAlI tathA rAMdheluM galamANuM prakhAtrI je karAya be te deza prasiddha be, bIjo ( pAya ke0) golanI pAMti te pA kaguru jeNe karI khAjAdika lepIye baiye ene mA lavAdika dezane viSe kAkabapAMti ema jASAye Page #258 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 27 paJcarakANa nASyaarthasahita. kahe, coyo (khaMga ke) khAMmanI sarvajAti, pAMcamo (adhakaDhiya ikuraso ke ) a: kADhe lo kSu eTale selakI teno rasa, e pAMca nIvi yAtA golanA jANavA. enA paNa nedAMtara ghaNA thAya 3 // 3 // have kamAvigainA pAMca nIviyAtA kahe je. pUritra tava pUA biya, pUtra tannehatu riya ghaannaaii|| gulahANI jala lappasi, ya paMcamo pUttikaya pUna // 35 // ___ arthaH-(pUritavapUA ke ) pUsyo eTale DhAM kyo sarva tAvamo ne jeNe evA pUDalA napara (vi apaya ke)bIjopumalo talI kADhIye, te bIjo pUmalo nIvIyAto jANavo, eTale ghRtAdike pUrita evo je tavo tene viSe eka pUpeM karI pUsyo sama sta tavo tehamAM eka vAra talI, valI tehija pUpi kAdika parpaTakAdike apUrita sneha evA tavAmAM bIjI vAra tathA trIjI vAra kepavIne talI kADhIye je pakvAna te nivIyAtuM jANavaM. Page #259 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaraskANa nASya arthasahita. paNa bIjaM (tanneha ke ) tethI anya eTale traNa ghANa talo kADhyA paThI naparAMta bIjUMghata kepavyu nathI evaM je tavAmAMhaDhaM mUlaguM ghRta tehi traNa ghA nAMtalamAMhe talyA je ane (turiyaghANA ke0) cothA ghANavA Adika te sarva bIjuM nIvIyAtuM jA gavaM, tayA trIju (gulahANI ke0) goladhANI ka ravI, te trIjuM nivIyAtuM jANavU. cothu sukumArikAdika kADhyA palI eTale pakvAnna talI kADhayA pI nar3ata je ghRtAdika e Tale vadhenuM je ghRtAdika teNe karI kharamelo je tako tene viSe pANI sAye rAMdhI evI je lApasI gahUMnuM naraNa golanuM pANI ghRtAdike nelIne sI java , ene marudeze prasiddhapaNe lApasI tathA la hagaTu kahe je te (jalalappasiba ke ) jalalApa sI nivIyAtuM jANavU. eTale tAvamInI cIgaTa TAlavA sAru mAMhe loTa nAMkhI pANI sAthe lApa so karIye te jANavI. (paMcamo ke ) pAMcamuM (puttikayapUna ke0 ) potakRta dhamalo te ghRta tele kharamelA evA snehadigdha tavAne vISe gumAdikarnu Page #260 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 260 paJcarakANa nASya arthasahita. potuM ApI galyA pumAkare ,eTale pakvAnna talyA parI kharamayA tAvamA mAMhe goLAdika, potuM dene pumalo sAjavIye te nivIyAtuM jANavu // eu jada vigayanA trIza nivIyAtA kadyA. jihAM ghI ane telamAM pANIno nAga Ave te nIviyAtA talyA caNAdi sarva jANavA, ane je kamAzmAMhethI ghI tathA tela napara pharI vale nahI, cilamilATa na pAya evaM taLelu hoya, te paNa vigayAtuM nahI kahevAya, ityAdika paraMparA gata levAno vicAra bahu prakAre , te gachasamAcA rogata prasaMgathI yogAdikamAMde kalpAkalpa vinnAge lakhIye baiye. lahacUI, pUpikAdi, potakRtapUpaka, vemamI, tadinakRta karaMba, ghola, phUla, vaghArita pUraNa, va ghArikA, paTIramI, mazrita agalita takrAdika, 'kasminnapi yoge' koi paNa yogane viSe na kalpe anerI yoga vinA nivImAM kalpe. ladigaDhe, ThogarA, vaghArika vAM, ghAravamAM, sAjyapakva khIcamI, sevatikA, vaghArita caNakA Page #261 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccarUkhANa nASya arthasahita. 261 dika, uttarAdhyayana yogane viSe AcArAMga madhyagata saptasaptakAdhyayanane viSe camaroddezaka anujJA yA vat nagavatIyogane viSe na kalpe, bIjA sarva yogamadhye kalpe. ane paDhogarI, phaMkarAM, nakaladhuM, vAzI karaM ba, tilavaTI, kullara, nivIyAtAM, vigai, gAMThIyA nA ghArA, daliyA, guMdavinA magIyAdi, auSadhA di, modaka, peTaka, khaMmA, sitAvara, solAM, vAsI, gumapAka, guMdapAka, vagara talyAM kAMkariyAM, anu tkAlita ikSurasa,dinatrayAvadhi prasUta godugdha, ba lahaTTI, aMgArAthI utArI prAjyAdi mizrita khI camI tathA sevazkA pAulA divasanI pacAvelI, tilavaTI, parpaTakAdi,gumAdike mizrita na karelI tilavaTI, ityAdika nIvIyAtAM zrIAvazyaka, da zavaikAlika,nattarAdhyayanAdisarva yogane viSeprAyaH kalpe. evo vicAra prasaMgathI jANavA mATe la khyo re // 35 // Page #262 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 165 paJcarakAza nASya arthasahita. have gihatvataMsaDeNaM e AgArakI nIvInAM paJca kANamAMhe je nIviyAtAM sAdhune kalpe, te saMsRSTa vya kahIye, te saMsRSTa vya jANavAne kahe . ucha dahI cauraMgula, dava guma ghaya tila ega bhattuvari // piMgula makaNANaM, adA malayaM ya sNstthN||36|| arthaH-(uca ke) ugdha ane (dahI ke0) dadhi mAMhe kUra pramukha nAkhIye eTale dUdha dahI mizri ta kurAdika hoya, te jo dha tathA dahIM kurathI (canaraMgula ke) cAra aMgula napara came tene saM sRSTa cya kahIye, te nIviyAtuM nIvImAM kalpe eTale nAta roTI napara dUdha, dahI, cAra aMgula pra mANa cuM camathu hoya,to nIcopramukha mAMhe sAdhune kaTa ane cAra aMgulatho adhika pAMca Adika aMgulanA prAraMnayI jevAre naMcuM came, tevAre te vigai jANavU. mATe te na kalpe. ane (davaguru ke ) vyagola eTale DhIlo Page #263 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcakANa nASya arthasahita. 263 narama goLa ane (ghaya ke0 ) ghRta (tilla ke.) tela etraNe jyAM sudhI (nattuvari ke0 ) nakta je nAta athavA roTI te napare (ega ke0) eka aMgula pramANa naMcAM caDhayAM hoya tyAM sudhI saMsRSTa vya kahevAya, eTale nIviyAtuM kahavAya, te levaM kalpe ane bIjA aMgulathI prAraMnnInenaMcA camatA dekhAya, tevAre vikRta vya eTale vigayavya jA gavAM, te levAM kaTape nahIM. (piMgula ke0 ) piMgola eTale kAga gola sAthe (makaNANaM ke0 ) masabyuM je cUramuM pramu kha temAMhe (adAmalayaM ke0) Amlika eTale zaNa pIlUnA mahora te samAna nahAnA kaNIyA nA jevA pramANavAlA evA golanA bahu khaMga rahe, to paNa tene (ca ke0 ) valI (saMsa ke0 )saM sRSTa vya kahiye. te nIvIyAtAmAMhe levA kalpe paraMtu ethI mahoTA khaMma golanA rahe to te vika timata jANavA, te kaTape nahIM // 36 // Page #264 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zvadha paccarakANa nASya arthasahita. dave valI ehija nIviyAtAnuM svarUpa darzAvavA kAMzka vizeSa kahe . davahayavigai vigai, gayaM puNo teNa taM hayaM datvaM // narie tattamiya, nakki davaM imaM canne // 37 // arthaH-(dava ke.) cya je kalama zAlI co khA pramukha teNe (haya ke0) haNI nirvIrya karI evI je kIrAdika (viga ke0) vigai tathA kaNikAdike daNI evI je ghRtAdika viga tene ( vigaigayaM ke0) vikRtigata eTale nIviyAtuM kahIye. (teNa ke0) te kAraNa mATe (puNo ke0) valI te taMjulAdike haNyu evaM je vikRtigata (taM ke0) tene (hayaM davaM ke0 ) hata vya kahIye. tathA sUkhamI tAvamAmAMhezrI (naharie ke) na ityA paThI eTale sUkhamI kAhAmI lIdhA parI nagarayuM je ghRta (tat ke0) te TAhAkuMthayA panI temAM loTa nAMkhIne halAviye (tammiya ke.) te ghRta tAvako hege natAsvA paThI (nakkindavaM ke.) Page #265 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. 165 natkRSTa vya kahevAya eTale vigaya jANaQ (imaM canne ke0) ema anerA AcArya kahe . iti gAthArthaH // 37 // ihAM nAvArtha e le je anna pramukha vye viga inA pujala haNyA, tevAre vigayano svAda pharI gayo, tethI te nIvIyAtuM kahevAya. paraMtu viga tathA nivRttika na kahevAya, eTalA mATe te nI vInA paJcaskANa vAlAne levI kalpe. ___ ane sukumArikAdika sukhamIne tAvamAmAM hethI kADhayA paThI nagarayuM je ghRtAdika tene viSe cUlA napara bate agnisaMyogathI tape thake temAMhe depavyuM je kaNikAdika dala pramukha tene natkRSTa vya kahIye, te vikRtigata jANavU. te kema ke ? cUrima pUrve kamAha viga thaInana kaNikA kIdhI te kRSNa ghRta gola paraspare 'vya hata zrazne paThI te kaNikA kepa karI modaka bAMdhyA evaM je cUra mAdika te vikRtigata jANavU, paNa vigaya sama javI nahi, enuM nAma natkRSTa vya jANavU. ema keTalAeka AcArya kahe . nAmAMtare gItArthAni Page #266 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 266 paJcaskANa nASya arthasahita. prAye to ema ke jo culhAnA mAyAthI natasyA parI zIta thayA keme je kaNikAdika kSepavIye, te tathAvidha pAkAlAvadhI vikRtigata kahIye, a nyathA paripakva vizeSa thaye dravyagata kahIye, paNa vigai tathA nirvikRtika na kahIye. evaM vyAkhyA na pravacanasArojhAravRttinA aniprAyathI lakhyu , pala tihAM ema kaDaM , je sudhiyeM nalI pareM vi cAravU, je mATe nirvikRtika aneka nede . te va huzrutanI AcaraNA paraMparAyI jANavAM // 37 // have keTalIeka vastunAM nAma nattama ivya kahyAMDe, te dekhAme . tila sakuli varasolAI, rAyaNaMbAI dakhavANAI // molI tillAzyA,sarasuttama dava levakamA // 3 // arthaH-(tila ke) telathI nIpanI evI (sa kuli ke) tila sAMkalI tathA khAreka, ToparAM, siMgomA pramukha nAholAnA hAramA tene (varaso lAI ke) varasolAM kahIye, ane AdizabdakI Page #267 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. 267 sAkara khAMmanA vikAra sAkarIyA pApama, nAli kera, khAMma, kAtalI, pAka, sarva mevA pramukha, rA jadanA Adika, tathA (rAyaNa ke) rAyaNa (aM bAi ke) AMbAdika eTale AmrAdika phala sarva acitta kahyAMpAkAdike nIpajAvyAMmadhukAdikanAM, nAlikerAdikanAM (darakavANAI ke0) dAkhavANI pramukha, nAleravANI pramukha (molItilAIyA ke0) molI,tela, Adi zabdathakI nAlikera, sarazava,pramu khanuM tela, eraMmaM pramukhanuM tela jANavU.arakomAdika mevA halavA pramukha e sarva (sarasuttamadava ke) sarasa nattama ya kahIye tathA ene (levakamA ke) lepakRta paNa kahIye. e nIvImAM kalpanIya jAgavAM // 37 // have e sarva padArtha kAraNe levAM kalpe, paNa sahaja paNe rasagRdhratAye levAM kalpe nahIM, te kahe . vigagayA saMsA, uttamadavAi nidhi gazyaMmi // kAraNajAyaM muttuM, kappati na juttuM jaM vuttaM // 3 // arthaH-eka (vigagayA ke0 ) vikRtigatA Page #268 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 268 paJcarakAla prApya arthasahita. eTale dUdha pramukha vigarathI utpanna thayA je nIvI yAtA je saMkhyAye trIza pUrve kahyA ve te, bIjA ( saMsaThThA ke 0 ) saMsRSTavya je karaMbAdika, maga dala, pAma piMmAdika, trIjA (uttama davAi ke0 ) uttama jhayAdika te tilasAMkalI, sAkara, mevAdika sarasottama jhaya je pUrve kahI AvyA te etraNa prakAranI vastu te ( nidhigaiyaM mi ke 0 ) nIvInA paccarakANane viSe koi ( kAraNajAyaM ke 0 ) kAraNajAtaM eTale puSTAlaMcana vizeSa prayo janarUpa vAtAdika kAraNa ( muttuM ke0 ) mUkIne, sAthaine ( juttuM ke0 ) jogavavuM levuM ( na ke0 ) nahIM ( kappaMti ke 0 ) kalpe. jene jAvajIva sudhI ba vigayanAM paJcarakANa hoya, kiM vA tathAvidha vi zeSa tape najamAla hoya, kiMvA vaiyAvacca karavAne najamAla hoya, jJAnAdikano nadyamI hoya, tevAre zarIre glAnAdika nimitte auSadhAdika kAraNe le vAM kalpe, anyathA kAraNavinA levAM kalpe nahI. (jaM ke0) jemATe (vuttaM ke0) kAMbe, te AAgalI gAthAye kahe . // 39 // Page #269 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskANa nASya arthasahita. 26e vigaI vigajIna, vigagayaM jo anuMjae sAhU // vigaI vigai sahAvA, vigaI vigaI balA neiN||40|| arthaH-(vigaI ke0) dUdha pramukha je bigai The te pratye ane (vigagayaM ke0) vikRti gata je kIrAdika trividha vya nIvIyAtA kahyA te pratye (vigai ke0 ) vigati eTale virudhdhagati te naraka, tiryaMca, kudeva, kumANasatva rUpa je mAThI gatiyo tenAthakI (jIna ke0)nItI rAkhato eTale bIhoto athavA saMyama te gati ane teno pra tipakI je asaMyama te vigati jAgavI.tevI viru gatithakI bIhito evo (jo ke0) je (a ke) valI (sAhU ke0 ) sAdhu te (khaMjae ke) luMje eTale khAya te sAdhune (vigaI ke) viga te (viga ke) vigati je narakAdikanI viruH gati tene viSe (balA ke0) balAtkAre eTale te sAdhu jo paNa murgatimAM javAne nathI vAMgato to paNa balAtkAre tene mAvI gati pratye (neI ke) Page #270 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 70 paJcarakANa nASya arthasahita. pahoMcAme. te (vigaI ke) vigai kedevI ne ? to ke (vigaisahAvA ke0.) vikRti svannAva, eTale vikAra napajAvavAno ne svannAva jene evIje. kema ke e vikRta te avazya zabdAdika kAmanoga ne vadhAre evI . mATe kAraNa vinA vigayAdika na levAM, ane zrAvakane paNa nivI pramukhane paJcarakANe ko mahoTA kAraNa vinA tathA vizeSa tapa vinA nIviyAtA lebA kalpe nahi, eno vistAra zrImA vazyakaniyuktinI vRttithI tathA pravacanasArozara nIvRttitrAdika graMthathI jANavo. AMhI saMkepa mAtra lakhyo re // 4 // have cAra annadaya vigaya ,tenA nattaraneda kahe . kuttiya macciya nAmara,mahu tihA kaha piTha madya uhA // jalathala khaga maMsa tihA, ghaya va maskaNa cana ajakA // 41 // dAraM // 6 // ___ arthaH-tihAM prazrama madhu vigayanA neda kahe . eka (kuttiya ke0) kuttAM bagatarAM jaMgala madhye zrAya . tathA varSAkAle vizeSa thAya , Page #271 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pacarakANa nASya ardhasahita. 271 teharnu magha, vIjuM (mabiya ke) mAkhI- madha, ane trIga~ (nAmara ke) namarAtuM madha evaM (tihA ke0) traNa prakAra, (mahu ke) madhu eTale madha jAgavU, tathA eka (ka ke0) kASTha te dhAnako pramukha kArathI mahumAdikathI nIpanyu madya, bIju (pike) piSTa te jvArapramukhanA ATAdikathI nIpanI madirA e (madya ke0) madya eTale madirA te (uhA ke)be prakAranI jANavI. have mAMsanA neda kahe . eka (jala ke ) jalacara jIva je matsyAdika te.bIjuM (zrala ke) thalacara jIva je hipadacatuSpadAdika ternu, trIjuM (khaga ke )khecara jIva je padIyAdika tenuM, e (tihA ke) tridhA eTale traNa prakAraceM (maMsa ke) mAMsa jAgavU, tathA (ghayatva ke) ghRtavat eTale jema ghRta, gAyaneSa gAmarI ane galI e cAra prakAre kaDaM tema (marakaNa ke0 ) mAkhaNa paNa e haja cAra prakAra, jANavU, paNa eTaluM vizeSa le je mAkhaNa , te sarva (canaannarakA ke0) cAre prakAra, annadayaja le. ane ghRta je , te cAre Page #272 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 275 paJcarakANa nASya arthasahita. prakAranuM nakSya vigayamAM kA ne, jemATe boja thai khaTAse calita rasapaNuM pAmIye evI eka ma dirA, bIjuM sathI bAhera nIkalyuM evaM mAkhaNa, trIjuM jIvita zarIrathI alaguM thayuM evaM mAMsa, rudhira tepaNa emaja jANavU, tathA co) madhupu mAthI upanyuM madhu, e cAre padArthone viSe aMtara muhartamadhye asaMkhyAtA be iMDiya jIva napaje, temA mAMsapezI madhye to pakka tathA apakva tathA agni napare pacyamAna evo thako paNa temAMhe a saMkhya beMzyi tathA paMceMzyi tathA nigoda jIva anaMtA paNa pote potAnI mele upajatA kahyA be, temATe e cAra vigaya je , te sarvathA anna kSya varjanIya kahI . e trIza niviganuM huM hAra pUrNa prayu. uttara bola 0 thayA 41 have paJcarakANanA be nAMgAnuM sAtamuM hAra kahe . paJcarakANanA bede , eka mUlaguNarupa ane bIjuM uttara guNarupa tihAM sAdhune mUlaguNa te pAMca mahAvrata ane uttaraguNa te piMmavizuddhayA Page #273 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcakANa nASya arthasahita. jya dika jANavAM, tathA zrAvakane mUlaguNa te pAMca aNuvrata ane uttaraguNa te traNa guNavata ane cAra zikSAbata jAgavAM, tihAM sarva paJbarakANAdika tehanA nAMgA je rIte zrAya, te rIte kahe . temAM sarva nuttaraguNa paJcarakANa anAgatAdika daza prakAre pUrva kayAM, ane dezottara guNa paJca skANa sAta prakAre-te traNa guNavrata ane cAra zikAvata malI thAya, tathA valI eka itvara ane bIjuM yAvatkathika, ebe nede uttaraguNa pratyA khyAna temAM sAdhune itvaraguNa paJcarakANa te kAM ika anigrahAdika jAgavAM, ane sAvatkadhika hai. pimavizuHkSyAdika tathA aniyaMtritAdika je anna kAdike paNa annama hoya-naMga na thAya, te sarva yAvatkathika jANavAM, ane zrAvakane to itvara te cAra zikAvatAdika De. ane yAvatkathika tre| guNavatAdika . te zrAvaka benede, eka avi rati samyagdRSTi te kevala samyagdarzana yukta kRSNa zreNikAdikanI pare jANavA. ane bIjA virati samyagdRSTi te valI benede eka sAnigrahI a Page #274 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 4 paJcakANa nASyaarthasahita. ne bIjA niranigrahI. te valI vinajyamAna thakA ATha neda thAya, te kevI rIte? to ke eka 'vidha trividha, bI jo vividha vividha, trIjo vividha ekavidha, cotho ekavidha trividha, pAMcamo ekavidha vividha, bage ekavidha ekavidha, e u nAMgA pAMca vrata AzrayI thAya, ane koieka nattaraguNamAMhelu ko ieka vrata lIye, te sAtamo nAMgo jAgavo, ane AThamo nAMgo ko niyama mAtra naja lIye te jANavo. e rIte purvokta pAMca aNuvra tAdikane tene nAMge guNIye tevAre trIza naMga thAya, tenI sAye eka uttaraguNano nAMgo me lavIye, tevAre ekatrIza bhAMgA thAya, tenI sAye valI ko niyama mAtra vrata na lIye, teno eka nAMgo melavIye tevAre batrIza nede zrAvaka samya gadarzanI zaMkA kAMdAdi rahita amUDhadRSTipaNe jAgavA. ityAdika nedanI vaktavyatA bahube, paNa ihAM mukhyatAye gaNapaJcAsa nAMgA thAya, te lAMgA gAthAnA arthe kahe . Page #275 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. 75 maNa vayaNa kAya maNavaya, maNataNu vaya taNu |tjogi saga stt||kr kAraNuma tijuya, tikAli sIyAla naMgasayaM // 4 // ___ arthaH-eka prANAtipAtAdikane (maNa ke) mane karI na karUM, bIjo (vayaNa ke) vacane karI na karUM, trIjo (kAya ke) kAyAye karI na karUM, cotho (maNavaya ke0 ) mana ane vacane karI na karUM. pAMcamo (maNataNu ke) mana ane kAyAye karI na karUM, ho (vayataNu ke0) vaca na ane kAyAye karI na karUM, sAtamo (tijo gi ke) mana, vacana ane kAyA, e traNe yoge karI na karUM, e eka saMyogo (saga ke0 ) sA tanAMgA thayA. te sAta nAMgA ( kara ke) karavA. AzrayI jANavA. temaja ( satta ke0) sAta bhAMgA (kAra ke) karAvavA AzrayI jANavA, ane sAta nAMgA (aNuma ke ) anumati prApavAnA eTale anu modana devAnA paNa jAgavA. Page #276 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 276 paJcarakANa nASya arthasahita. te AvI rIte keH-prANAtipAtAdikane eka mane karI na karAvaM, bIjo vacane karI na karA buM, trIjo kAyAye karI na karAvaM, coyo mana ane vacane karI na karAvaM, pAMcamo mana ane kAyAye karI na karAvaM, baTho vacana ane kAyAye karI na karAvaM, sAtamo mana, vacana ane kAyAye karI na karAvaM. e sAta karAvavAnA nAMgA kahyA. have sAta anumodavAnA kahe . eka prANAtipA tAdikane mane karIna anumAu~, bIjo vacane karI na anumoI. trIjo kAyAye karI na anu moI, cotho mana ane vacane karI na anumo, pAMcamo mana ane kAyAye karI na anumoDa, ho vacana ane kAyAye karI na anumo, sAtamo mana, vacana ane kAyAye kr| na anumo, e sAta nAMgA anumodana devAAzrI kayA, ema sAta karavAnA, sAta karAvavAnA ane sAta anu modavAnA malI ekavIza nAMgA thayA.., have (uti juA ke0) ki trika yoga sa hita sAta sAta nAMgA karIye, te AvI rIte ke Page #277 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskAya nASya arthasahita. 177 eka prANAtipAtAdikane mane karI na karUM, na ka rAvaM. bIjo vacane karI na karUM, na karAvaM, trIjo kAyAyeM karI na karU~ na karAvaM. cotho mana ane vacane karI na karUM, na karAvaM, pAMcamo mana prane kA yAye karI na karUM, na karAvaM, ThaMDo vacana ane kA yAye karI na karUM, na karAvaM, sAtamo mana, bacana ane kAyA, e tra karI na karUM, na karAvaM, e karavA karAvavA zrI sAta bheda kadyA. tathA eka prANAtipAtAdikane mane karI na karUM, na anumoDuM, bIjo vacane karI na karUM, na anumo DuM, trIjo kAyAye karI na karUM, na anumo, yo tho mana ane vacane karI na karUM na anumo, pAM camo mana ane kAyAye karI na karUM na anumoI, aso vacana ane kAyAye karI na karUM, na anumo DuM, sAtamo mana vacana ane kAyA, e traNe karI na karUM, na anumoDuM, e sAta jaMga, na karavA, tathA na anumodavA zrI kalA tathA eka mA lAtipAtAdikane mane karI na karAvu, na anumo DuM, bIjo vacane karI na karAvu, na anumo, trI Page #278 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 277 paJcarakANa nASya arthasahita. jo kAyAye karI na karAvaM, na anumo, coyo mane karI vacane karI na karAvaM, na anumoI, pAM camo mane karI kAyAye karI na karAe~, na anu mo, uTho vacane karI kAyAye karI na karAvaM, na anumoI, sAtamo mana, vacana ane kAyAye karI na karAvaM, na anumoI, e na karAvavA na anumodavA AzrI sAta naMga kahA. ema sAta na karavA na karAvavA AzrI ane sAta na karavA na anumodavA AzrI tathA sAta na karAvavA na a numodavA AzrI. evaM sarva malI kisaMyoge eka vIza jaMga thayA. tenI sAthe pUrvokta eka saMyoga nA ekAza melavatA, bahatAlAzanAMgA thayA: . have trika saMyoge sAta naMga thAya, te kahe De. eka prANAtipAtAdikane mane karI na karUM, na karAvaM ane na anumoI, bIjo vacane karIna karUM, na karAvu ane na anumoI, trIjo kAyAye karI na karUM, na karAvaM ane na anumoI, coyo mana ane vacane karI na karUM, na karAvaM ane na anumoI, pAMcamo mana, ane kAyAye karI na ka Page #279 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccarakANa nASya arthasahita. 27 ruM, na karAvaM, ane na anumo, baDho vacana ane kAyAye karI na karUM, na karAvaM ane na anumoDu. sAtamo mana, vacana ane kAyAye karI na karUM, na karAvaM ana anumoDuM, e trikasaMyogI sAta jAMgA thA. te pUrvokta varhetAlIza sAdhe melavatAM sarva malI nagaNapacAsa jAMgArUpa te aNuvrata, gu vrata ne zranigrahAdikanA jJeda napaje, tene ( tikAli ke0 ) traNa kAla te pratIta, anAgata ane vartamAna, etraNa kAle karI guNIye, tevAre ( sIyAlajaMgalayaM ke0 ) ekazone surutAlIza ( 147 ) mAMgA thAya. mATe je eTalA nAMgA jANe, te paJcarakANano kuzala kahIye. yaduktaM // sIyAlaM jaMgalayaM, jassa visuchie hoi navalaI // so khalu paccarakAle, kuzalo sesA akusalAya // 1 // iti // enA vizeSe jAMgA SamUjaMgInA zrAvakanA vrata saMbaMdhI thAya te kahe be. gAthA // terasakomI sayAI, culasIiM juyAI bArasaya larakA | sattAsI sadassA, doya sayA taha pura pradiyA // 1 // teraze komAkomI, corAsI ko Page #280 -------------------------------------------------------------------------- ________________ za paJcarakANa nASya arthasahita. mI, bAralAkha satyAsI hajAra baze meM ve pAya. emaja navanaMgInA navANuM hajAra navaze ne navANu komI, napara navANuM lAkha, navANuM hajAra, navajheM ne navANuM eTalA nAMgA thAya. ee e e eU ee e ee emaja ekavIsa naMgI tathA nagaNa paJcAsa naMgInA vizeSa nAMgA yAya, te sarva A ghazyakabRhapattithI, tathA dIpikAzrI tathA pravaca nasArobAravRttithI, tathA zrAvakavatannaMgaprakaraNa tithI.tathA devakUlikAthakI jAgavA. te pacarakA rAno kuzala hoya, teNe vicAravA. have e paJcarakANanuja svarUpa kahe le. ___ eyaM ca nattakAle, sayaM ca maNa vayaNa tAhi pAlaNiyaM // jANagajANaga pAsi, tti jaMga canage tisuaNuNA // 43 // // dAraM // 7 // arthaH-(eyaM ca ke) e pUrvokta valI (usa kAle ke) naktakAla je porisIyAdika kAla Page #281 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcakANa nASya arthasahita. 1 pramANa rUpa te ( sayaM ca ke) potAnI meLe je vIrIte bolyu hoya-yathoktarUpe je naMgAdike lI, hoya, te naMgAdike (maNavayaNataNUhi ke) mana, vacana ane kAyAye karI (pAlagiyaM ke) pA lavA yogya te (jAgajAga pAsi ke) jANa ajANyA pAse kare (itti ke) ema (naMgacanage ke)naMgacatuSke eTale cAra nAMgAne viSe kare; temAM (tisuaNumA ke) pahelA traNa nAMgAne viSe anujhA eTale AjJA le eTale e paJcarakANane ka ravA karAvavA rUpa cananaMgI thAya te kahe .eka paJcakANano karanAra ziSya paNa jANa hoya, ane bIjo paJcarakANa karAvanAra guru paNa jANa hoya, e prathama naMga zui jANavo. bIjo paJcarakA ega karAvanAra guru jAga hoya ane paJcarakANa ka ranAra ziSya ajANa hoya, e bIjo nAMgo paNa zubha jANavo.trIjo paJcarakANa karanAra ziSya jANa hoya ane paJcakANano karAvanAra guru zra jANa hoya. e bIjo nAMgo paNa zaha jANavo. cotho paJcarakANa karanAra ziSya ane paJcarakANa ka Page #282 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zz paJcaskANa nASya arthasahita. rAvanAra guru, e behu ajANa hoya, te cotho nAMgo azubha jANavo. e rIte cAra nAMgAmAMtho traNa nAMge paJcarakANa karavAnI AjJA , ane coyA nAMgAne viSe AjJA nthii|| e mUlaguNa, nattaragu rArUpa paJcarakAganu sAtamuM hAra thayu. nuttara neda vyAzI thayA // 3 // ___ have pUrvokta naMgAdike vicArIne paNa jema saMyamayAga hIna thAya nahI, te rIte pacarUkhANa kI, akuM paNa u prakAranI zudhyei karI saphala thAya, mATe paJcarukhAnI u vizudhinuM AThamuM hAra kahe . phAsiya pAliya sohiya, tiriya ki hiya ArAhiya u suddhaM // paJcaskANaM phA siya, vihiNociya kAli jaM pattaM // 4 // arthaH-eka (phAsiya ke0) phAsita eTale paJcakhkhANa pharazyu, bAju (pAliya ke.) pA lita eTale paJcakhkhANa pAlyuM, trIga~ (sohiya ke) zonita eTale paJcakhkhANa zonAvyu, cothu Page #283 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarUkhANa nASya arthasahita. 23 (tiriya ke) tIrNa eTale paJcakhkhANa tIrathu, pAMcamuM (kihiya ke) kIrtita eTale pacca khkhANa kItyu, huM (ArAhiya ke0) ArAdhi ta eTale paccakhkhAga ArAdhyu e (usuI ke0) u prakAre zukarI zaha evaM (paccakhkhANaM ke) paccarukhANa, phaladAyaka hoya. have e vizu hinA artha kahe . tihAM prathama samyak prakAre (vihiNociya kAli ke) vidhiye karI nacita kAle eTale u citavelAye (jaM pattaM ke0) je paJcakhkhANa prApta thayu eTale sUryodayathI pahelAM paccarukhANa naci takAle je pAmyuM, eTale je paJcarukhANa kIg, te yAvanmAtra jeTalA kAla lagaNa grahaNa karayuM, tA vanmAtra teTalA kAla lage pahoMcAma, tene (phA siya ke ) pharazyuM kahIye // 4 // pAliya puNa puNa sariyaM, sohiya gu rudatta sesa loyaNa // tiriya sama hiya kAlo, kihiya loyaNa smysrnne||4|| Page #284 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zava paJcakANa nASya arthasAhita. arthaH-bIjaM jyAM lage paJcakhkhANa pUrUM na thAya, tihAM lage (puNapuNa ke) vAraM vAra rUpa yoga dene sAvadhAnatAye (sariyaM ke) saMnA racaM je mahAre amuka paJcakhkhANa Aje, e rIte paJcarukhANane smaraNamA rAkhavu, te (pAli pa ke) pArayuM kahIye.. trIju (sohiya ke) zonita eTale zo nAvyu, te AhArAdika lAvyA hozye te prathama (gurudatta ke ) gurvAdikane nimaMtrI ApIne pI (sesa ke) zeSa rahuM hoya je (joyaNana ke) jojana tene pote levAzrakI eTale paJcaskANa kIg De te pUraNa zrayA parI te vastu lAvI pade lA murune pApI pI pote vAvare te (sohiyaM ke0) paJcakhkhANa zonAvyuM kahIye. cothu (sa mahiyakAlo ke ) samadhikakAla te paJcaraskArA no kAla pUrNa thayA pIpaNa thomo adhika kAla lage paLakhIne sabura karIne palI paccarakANa pAre, tene (tiria ke) paccakhkhANa tirita eTale tIrathu kahIye. pAMca, (noyaNasamaya ke)lo Page #285 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita... 25 jananA samayane viSe nojananI velAye (saraNe ke) saMnnAra, je phalANu amuka pacca rakANa hatuM, te Aja mahAruM pUrNa thayu . have azana karUM ? AroguM? nistArUM ? ityAdika vinaya nA SA sAcavIne jamavU, tene (kiTTiya ke0) pacca skANa kIyu kahIye // 5 // ia pamitrariaM ArA, hiyaM tu a havA va sudi saddahaNA // jANaNa viNaya Nu nAsaNa, aNupAlaNa nAvasudhAta // // 46 // dAraM // 7 // * arthaH-utuM (ia ke) e sarva prakAre karI (pamiyariyaM ke0) praticaritaM eTale AcarayuM je paccarakANa eTale e sarva prakAre saMpUrNa nizrAye pamAmayuM nirAzaMsapaNe zrIjinAjJA pAlana pUrvaka saMyamayAtrA nirvAhaka SaTakAraNa sAdhanapUrvaka a pramAdapaNe mahoTA karmakSayane kAraNe ayaM tene (ArAhiyaM ke7) ArAdhitaM eTale ArAdhyu ka hiye (ahavA ke) athavA prakArAMtare karI Page #286 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 26 paJcaskANa nASya arthasahita. (tu ke) valI paNa paJcarakANanI (suci ke0) zukSi prakArAMtare bIjI le te kahe . prathama samyagdarzanI jJavaMtanA mukhazrI paJcaskA Na karavU, ane niHzaMkatA AcArayukta zuH sadda haNA pUrvaka karavaM, eTala karalA paJcarakANa napara zunAva hoya te (sadahaNA ke) sadahaNA zudi jANavI, bIjI pacarakANane icya, kSetra, kAla ane nAvathI jANIne tathA mUla nattaraguNe neda naMgAdike jANIne valI jANana pAse pacca skANa kare, te (jAgaNa ke) jANavApaNaM e bIjo adhikAra zukSa jArAMvo. trIjI sujhAnA dika AcArasaMyukta aticAra pravidhi rahita guru nI pAse vAMdaNAM devA pramukha vinaya sAcavIne pa carakANa karavu, te (viNaya ke0 ) vinayazuddhi jAgavI. cothI gurvAdika kahetA hoya te pratye A gArAdika, pote nAMkhavU, eTale guru paJcarakANa karAve, ane pAulathI pote AgAra naccare, te (a gunAsaNa ke) anunASaNazuhi jANavI. pAMca mI nirAzaMsapaNe rUmI rIte pAle, jo viSama jaya Page #287 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa nASya arthasahita. 27 kaSTa bhAva napaje to paNa dRDha rahe, paraMtu paJcakA naMga na kare, paJcarakANathI cUke nahIM, te (a NupAlaNa ke0)anupAlaNA zudi jAvI. ThI pUrvokta sarvaprakArathI nirdhArArupa ihaloka paraloka nI vAMgarahitapaNe AzaMkAdi doSe karI rahita te (nAvasuitti ke0)nAvazudi. iti eTale ema jANavU.e u zudipaNa samasta sarve paJcakhkhANone viSe jANavI. emanaMgAdi vizujhinA vistAranAM bIjaka graMthAMtarathI jANavAM. eTale e AgmuMba zudhnuiM cAra thyuN| nattara bola ahAzI thyaa||6|| have pacarUkhANanuM phala be prakAre thAya, tenuM navamuMhAra kahe . paccarakANassa phalaM, zaha paraloeya ho vihaM tu // ihaloe dhammilAI, dAmannaga mAi paraloe ||47||daarN|||| arthaH-(pacarUkhANassaphalaM ke) pacakhkhA garnu phala te (ihaparaloNya ke) iha loka tathA paraloka AzrI (ivihaM tu ke0) be prakAra, va Page #288 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zata paJcaskANa nASya arthasahita. lI (hora ke) hoya, temAM koieka prANIne 3 haloke eja navamAM turata phala thAya, ane kozae kane paraloke eTale paranave phala thAya, tihAM (s haloe ke) A lokAzrayI to (dhammilAI ke0) dhammilAdikano dRSTAMta vasudevahiMmIgraMthI jANavo, eTale dhammile uttaraguNa pacakhkhANa cAritrarUpa u mahInA paryaMta AyaMbila pramukha tapa karyu, tethI tehIja nave ghasI labdhi napanI, zarI ranA mala mUtra sarva auSadharupa thayAM, rAjasaMpadA jogavI mojhapadavI pAmyo, ane (paraloe ke) paralokaneviSe eTale paranavamAM ( dAmanagamAi ke) dAmanakAdi pramukhanA eTale dAmanaka nA me vyavahArIyAnA beTAno dRSTAMta zrIAvazyaka niyuktipramukha graMthathakI jAvo. eTale pacarUkhA Na phalanuM navamuM dhAra . uttara bola neQ zrayA // 7 // ___ emAM A java AzrayI paJcakhkhAganA phala saMbaMdhI dhAmmalakumArAdikanA dRSTAMta kahA , tenI kathA saMkSepathI lakhavI joiye, paraMtu 1 Page #289 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcakANa nASya arthasahita. zna dhammilano rAsa upAi gayo , temAM emanI saMpU rNa kathA ghaNA sAnone vAMcavAmAM AvI gayelI be, mATe AMhI lakhI nathI, je saUnone vAMca vAnI anilASA hoya temaNe rAsa vAMcI levo. ane paranave dAmanakAdikane phala prayuM te dAmanakano dRSTAMta saMpa mAtre lakhIye yeH-rA japura nagare eka kulagara raheto hato, teno jina dAsa zrAvaka mitra hato, tenI saMgatathI kozka divase sAdhu pAle gayo, tyAM matsyanA mAMsano niyama lIdho, anukrame nida thayuM, tevAre ghaNA loka matsyAhArI thake zAlikAdi puruSe balA kAre iha samIpe Aeyo, tihAM te jAlamAMnA khelA matsyane jozne mUkI Ape. ema traNa di vasa sudhI balAtkAra karAvyo, tevAre eka matsya nI pAMkha trUTI dekhI balAtkAre tethI nivo, pagI asaNa le maraNa pAmI rAjagRha nagare zeThano putra ayo, dAmanaka nAma dIg, te ATha varSano thayo tevAre tenuM kula marakonA rogatho maraNa pAmyu, nabina prayuM, tevAre te dAmanaka ko Page #290 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zae paJcaskANa nASya arthasahita. sAgaradatta vyavahArIne ghare :khita ako rahyo. ekadA sAdhunuM yugala nidAne arthe te vyavahArIne ghera AvyuM, tihAM te bAlakane dekhIne paraspara sAdhu bolyA je e bAlaka e gharano svAmI zraze, te pracannapravRtti gharanA adhIze jANo tevAre ama rSapaNe karI te bAlakane mAravA naNI aMtyajane Apyo, tero anijhAna dekhAmavA nimitte tenI TacalI aMgulI chedI paraM tene nItiSaya naya dekhA ko paraho kADhayo, paThI te bAlaka anukrame nAge thako te zegnuM jihAM gokula , te grAme Avyo, tihAM te gokulanA svAmIye tene svarUpavAn tathA vinIta dekhI putrapaNe thApyo, yauvana pAmyo. pajI anukrame keTalAeka varSAMtare tihAM sAgara datta zeTha Avyo, teNe tene dekhIne nalakhyo, te vAre koDa kAryanaM nimitta karI lekha lakhIne A pyo, temAM zeThe potAnA putrane lakhyu je ene viSa Apajo. evo lekha ApI potAne nagare mokalyo, te zrAMta ayo ko nadyAnamAMhe kAma devanA prAsAde AvI sUto, tihAM varArthinI evI Page #291 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paccarukhANa nASya arthasahita. e zegnI putrI kAmadeva pUjavA AvI, tihAM teNe tene sUto dekhI kAgalamA potAnA pitAnA a kara dekhI kAgala vAMcyo, temAM viSa devAnuM la khyu joine potAnuM nAma viSA ne tethI tenI chaka thara manamAM vicAryu je mahArA pitAye muM dara svarUpavAna jANI vara mokalyo , paNa viSa dejo evaM lakhyu 2 te mahArA pitA kAgala la khatAM nUlI gayA . viSAne sthAnake viSa lakhA gayu , ane kAmadeve paNa mahArA upara prasanna tha ine e vara mumane prApyo, mATe kAgalamA viSa lakhyuM hatuM, tihAM viSA dejo. ema kanyAye aMjana ilAkAye lakhone pAge lekha tene ThekANe mUkI dIgho. anukrame te ghera Avyo, tihAM tarata lama leza kanyA paragAvone jAmAtA kIdho. evI vAta sAMjalIne zeTha ghare Avyo. krodhAdhmAMta thako kahe vA lAgo je mAtRpUjana nimine pANi grahaNa mAM galika vadhAvavAnago jamAne mokalo,ane zeThe mAravA sAru atyaMjane saMketa karAvyo hato. have te mAtRpUjana nimine jAya eTalAmAM vikAlavelA Page #292 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zaera paJcarakANa nApya arthasahita. jANI navaparaNIta hato, mATe zegno putra kahevA lAgyo ke tamArIvatI huM mAtRpUjana karavA jAna ba, ema kahI te gayo, eTalAmAM vacce rastAmAM aM tyaje teno saMketa jANI te zeThanA putrane jamA samajI mArI nAMkhyo. navitavyatAzrI balavattara koi nathI. paThI te putramaraNatuM vRttAMta sAMjalIne hRdayasphoTa zeTha paNa maraNa pAmyo. anukrame gharano svAmI dAmanaka thayo. zaSinnASita vacana anyathA na thAya. 'anakrame ekadA pAgale pahore pAharI deto te Ne eka maMgala pAThaka gAthA kahI. tadyathA // aNu pukhamAvahatAvi, annanA tassa bahu guNA huMti // suha uskakamma pumaMto, jasta kayaMto vahAi parakaM ||1||e gAyAno artha sAMjalI eka ladanuM dAna dIrcha, ema traNa vAra kathA sAMjalotraNa lada dAna dIdhuM. rAjAye te vAta sAMjalIne potAnI pAse te mAvyo. panI sarva vAtaka bAta rAjA Agala ka hI, rAjA harSa pAmyo ako tene nagarazegnI pada vIye sthApyo. ekadA guru AvyA sAMjalI vAMdavA Page #293 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskANa nASya arthasahita. 25 gayo, tihAM dharmadezanA sAMjalI ane purAtana nava matsya mAMsa paccarakANAdika sarva saniyu, bodhilAna pAmyo, dharmAnuSThAna sAcavI devaloke gayo. tihAMthI mahA videhamA sukulamAM napajaze, tihAM bodhilAna pAmI cAritra lahI kevalajJAna pAmI paraMparAye modasukha pAmaze,ane keTalAeka tehIja nave sidipAme. e be prakAre phalanuM na vamuMhAra ayuM // ___eTale sarva mulaguNa pratyAkhyAna sarva uttaragu Na pratyAkhyAna tathA annigrahAdika deza nattaragu Na paNa hoya, ane zrAvakane deza mUlaguNa pratyA khyAna te aNuvrata tathA deza uttara guNa pratyA khyAna te guNavata ane zidAvrata jAgavAM. te valI bebe nede eka itvara te traNakAli anAga tAdi paJcarakA mUla nattara guNa paJcarakANa ane deza uttaraguNa paJcaskANa te zikSAvatAdi tathA deze mUlaguNa paJcarakANa ane sarvethI nuttaraguNa paccarakANa ane mUlaguNa kriyArUpe evaM paJcarakANa dhammilAdikane jANavU. ityAdika pakSaskANanA Page #294 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zva paJcarakANa nASya arthasahita. naMga vikalpa ghaNA , te gurunA vinayathI jA pIye, mATe yathAgRhIta naMge paJcarakANa ArAdha vAM, tenuM gamana saMpUrNakSArAye kahe // 7 // - have graMtha samApti arthe gAthA kahe . paJcakANamiNaM se, vikaNa lAvaNa jiNavaruhiThaM // pattA aNaMta jIvA, sA saya surakaM ANAbAhaM // 4 // // iti pratyAkhyAnajASyaM saMpUrNam // arthaH-(paJcarakANaM ke) paJcarakANa te (5 e ke0) e yathokta kA te pratye (nAvesa ke) nAve karIne eTale nAvasahita, zrAye karI niH zaMkita samyagdarzana sahita je rote (jipavara ke) jinezvara nagavAne jJAna kriyA sahita na jayanayasammata (nadiThaM ke0) kahyu , prakAzyu ne te prakAre evA guNadhAraNa rUpa paJcarakAsane (sevikaNa ke0) sevIne, AdarIne, pAlIne tri kAlApekAye (aNaMta jIvA ke ) anaMta jIva Page #295 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskANa nApya arthasahita. zee javyaprANI te (sAsayasurakaM ke0)zAzvatAM sura (aNAbAhaM ke) anAbAdh avyAbAdha nirA bAdha, eTale nathI koi badhA jihAM evaM je mo vasthAnaka te pratye (pattA ke0)pAmyA, pAme be, ane pAmaze. // 4 // ||ti nASyatrayaM bAlAvabodhasahitaM smaaptm|| FORE PO ||ath updeshrtnkoshH|| navaesarayaNakosaM nAsianIsesa khogadogacaM // navaesarayaNamAlaM vulaM na miUNa vIrajiNaM // 1 // __ arthaH-( nAsianIsesalogadogacaM) nAza kA ne samasta lokanAM dAridya jeNe evA (vI rajiNaM ) vIra jinane (namikaNa) namaskAra karIne (navaesarayaNamAlaM) upadeza rUpa ratnanI mAlA ne jene viSe evA (navaesarayaNakosaM) napadeza rUpa ratnanA naMmArane (vuddhaM ) huM kahIza. Page #296 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakANa prApya arthasahita. jIvadayAI ramikai iMdiyavaggo dami isayA vi // saccaM ceva cavikai dhamma ssa rahassa miNameva // 5 // 206 t artha : - ( jIvadayA ) jIva dayAne viSe ( ramira ) ramaNa karIye. (iMdiyavaggo) iMDi yonA samuhane (damika ) damana karIye. ( sa caM) satyane (ceva ) nizve ( ca vikAi ) bolI ye ( iNameva ) Aja ( dhammassa ) dharmanuM (radastaM) rahasya tattva be. // 2 // sIlaM na hu khaM miUi na saMva sii samaM kusI lehiM // guruvayaNaM na khalika jainakai dhammaparamaco // 3 // artha : - ( sIlaM ) zIyala vratane ( hu ) nizce ( na khaM mii ) na khaMmana karIye. ( kusIlehiM ) kuzIliyA ( samaM ) sAthai ( na saMvasijja ) na vAsa karIye. ( guruvayAM ) gurunA vacanane (na khalikara) na nallaMghana karIye. e prakAre (ja) yatie ( dhammaparamo ) dharmano paramArtha ( na Page #297 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcarakA nASya arthasahita. Ise U) jAvo. // 3 // cavalaM na caMka miU viraikAi neva namo veso // vaMkaM na paloii ruThA vi jAMti kiM pisuNA // 4 // "" arthaH - ( cavalaM ) capalatAe (na caMka mii ) na cAlIye. (pramo ) nanaTa (veso) veSa (neva ) nahija ( viraikara ) dhAraNa karIye. (kaM) vAMkI dRSTie ( na paloikara ) na joI ye. to ( ruvi ) krodha pAmelA evA paNa ( pi sulA ) cAmoyAna (kiM ) zuM ( jayaMti ) kahe kahI zake ? // 4 // niyamiUi niyajIhA pavitryAritryaM neva kie kaUM / na kulakamo pra luppai kuvina kiM kuNai kalikAlo // 5 // artha :- ( niyajIdA ) ApalI potAnI jI hvAne ( niyamitai ) niyamamAM rAkhIye ( zravi zrarizra ) avicArya ( ka ) kArya (neva ) nahIM 'ja ( kie ) karIe (a) valI ( kulakamo) Page #298 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 200 paJcarakAla prApya arthasadita. kulAcArane ( na luppai ) na lopIye. to ( ku vina) kopa pAmelo evo ( kalikAlo) kalI kAla ( kiM ) zuM ( kui ) kare - karI zake ? 5 mammaM na na lavii kassa viprAlaM na dii kayA vi // ko vina nakkosi U saUNamaggo imo Duggo // 6 // artha:- koIne (na) valI (mammaM ) marma va cana ( na laviGa ) na kahIye. ( kassa vi koIne ( kayA vi) kadApi (AlaM) kalaMka ( na dii ) na daIye ( ko vi) koIne ( na na kko sikai ) zrAkroza na karIye. ( imo ) ( samaggo ) saUnano mArga ( Duggo) durgakillA samAna ve arthAt te koIthI parAbhava pA me nahIM // 6 // * sabassa navayarii na pamhasika para ssa navAro / vihalaM avalaMbiU nava eso e sa vinasANaM // 7 // artha:- (sahassa) sarvane ( navayarijjai ) napa Page #299 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcakANa nASya arthasahita... ze kAra karIye. (parassa) parano (navayAro) napa kAra (na pamhasija) na visArIye. (vihalaM) duHkhIne (avalaMbiUra ) avalaMbana Apoye. (e sa) A (navaeso) upadeza (vinasANaM) vi chAnono ne // 7 // ko vi na apnaciUi kiUi kassa vi na ptrnnaanNgo| dINaM na ya jaMpiU jIviU jAva jIaloe // 7 // __arthaH-(ko vi) koInI (na aprabiUra) anyarthanA-prArthanA karIye nahIM. (kassa vi) koInI (patraNAnaMgo) prArthanAno naMga (na ki jAra) na karIye. (ya) valI (dI) dIna va cana (na jaMpiUi) na bolIye. (jAva) jyAM sudhI (jIaloe) jIvalokane viSe (jIvi Ui) jIvIye tyAM sudhI // 7 // - appA na pasaMsikAi niMdiU'UNo vi na kayA vi|| bahu bahuso na hAsiUi lapa guruattaNaM teNa // // Page #300 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 300 pacarakANa nASya arthasahita. ___ arthaH-(kayA vi) kadApi (appA) zrA smAnI (na pasaMsikAra) prazaMsA na karIye. (5 Uyo vi) jananI paNa (na niMdiU) niMdA na karIye. (bahu) ghaNu (bahuso) ghaNI vAra (na hasii) na isIye. (teNa) tethI karI ne (guruattaNaM ) moTAIpaNuM (lapraI) pAmIye. e . riThaNo na vIsa siUda kayA vivaM ciUe na vIsabo ||n kayagghehiM havi U eso nAyassa nIsaMdo // 10 // __ arthaH-(rinaNo) zatruno (na vIsasijja3) vizvAsa na karIye. (kayA vi) kadApi (vI sabo) vizvAsune (na vaMciUe ) betarIye na hi (kayagghehiM ) kRtaghna eTale karyA kAmanA ha nArA (na havijA) na thaIye. (eso) A (nAyassa) nyAyano (nIsaMdo) mArga ne. 10 __ raciU suguNe su bajhai rAna na neha va su|| kiU patta parikA darakANa zmo a kasavaho // 11 // Page #301 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcaskANa nASya arthasahita. 301 arthaH-(suguNesu) sArA guNIne viSe (ra vikAra) rAjI thaIye. (nehavaUsu) sAcA sneha rahita puruSone viSe (rAna) rAga (na bajhA) na bAMdhIye. (pattaparikA) pAtranI parIkSA (ki Ai) karIye. (imo a) A ja (darakANa) mAhyA puruSonI (kasavaTTo) kasoTIno para .11 ___ nAkaUmAyariGa appA pAhijjae na vayaNijje // na ya sAhasaM caijjai na prijjai teNa jagahalo // 15 // arthaH-(akaUM) akAryane (na Ayarijja 3) AcarIye-athavA AdarIye nahIM. (appA) AtmAne (vayaNijje) niMdya vacanAdikamAM (na pAhijjae) na pAmIye. (ya) valI (sAhasaM) sAhasa (sAhasikapaNA) ne (na caijja)na tajIye. (teNa) tethI (jagahalo) jagatamAM hAtha (naprijja) unno rAkhIye // 1 // vasaNe vi na mujjhijjai mucca mANo ma nAma maraNe vi // vihavaskae. vi di Page #302 -------------------------------------------------------------------------- ________________ ... 302 paJcarakANa nASya arthasahita. jja vayamasidhAraM khu dhIrANaM // 13 // ____ arthaH-(vasaNe vi) vyasana-puHkhamA paNa (na mujjhijjai) na muMjhAie (maraNe vi) maraNa thAya to paNa (nAma) komala AmaMtraNane viSe . (mANo) dharmanuM bahumAna (na muccara) na mU koye. (vihavarakae vi) lakSmIno kaya zraye ute paNa (dijjara) dAna daIye. evaM (dhIrANaM)dhI ra puruSonuM (asidhAra) khamganI dhAra jevU (va yaM) vrata ne (khu) nizce // 13 // . azneho na vahijjai rUsijjai na ya piye vi payadihaM / vArijja na ka lI jalaMjalI dijjai uhANaM // 14 // . aryaH-(prazneho) ati sneha (na vahijja 6) na vahana karIye-na dharIye. (ya) valI (piye vi) [praya mANasa upara paNa (paidiha) niraMtara (na rUsijjara) roSa na karIye. (kalI) kajIyo (na vArijjai) vadhArIye nahIM.e rIte (hANaM) duHkhone (jalaMjalI) jalAMjalI daie // 15 // Page #303 -------------------------------------------------------------------------- ________________ paJcakANa nASya arthasahita. 303 na kusaMgeNa vasijja bAlassa vi ghippae hinaM vayaNaM // anayAna nivAhi jja na ho vaNijjayA evaM // 15 // ___ arthaH-(kusaMgaNa) kusaMgInI sAthe (na va sijja) na vasIye. (bAlassa vi) bAlakathakI paNa (diaM) hitakArI (vayaNaM) vacana (ghi ppae) grahaNa karIye. (anayAna) anyAyathI (nivahijjai) nivartana pAmIye. (evaM) ema karavAthI (vayaNijjA) vacanIyatA eTale niMdA (na ho) na hoya // 15 // , vihave vi na macijja na visIi jja asaMpayAe vi // vahijja samannAve na ho raNaraNa saMtAvo // 16 // arthaH-(vidave vi) vainavane viSe paNa ( na maJcijjai) na mAcoye-na garva karIye. (asaMpa yAe ki) saMpatti rahita paNAmAM paNa (na vi sIinjai) viSAda-kheda na karIye. (samannAve) samatAne viSe (vahijjai) vartIye. to ( spara Page #304 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 304 paJcaskANa nASyaarthasahita, Na) sArA mAga yogamAM (saMtAvo) saMtApa (na hoi) na hoya // 16 // vannijjara niccaguNo na paruLaM na ya suassa paJcakaM // mahilA na nojayA vi hu na nassae jeNa mAhappaM // 17 // - arthaH-(liJcaguNo)nRtya cAkaranA guNa (pa rurakaM) parokSapaNe (na vanijja) na vakhANoye. (ya) valI (suassa) putranA guNa (paJcakaM) pratyakSapaNe (na) na vakhANIye (na) paraMtu (ma hilA) strInA guNa (nannayA vi) banne prakAre paNa-parokSa ke pratyakSapaNe paNa (na) vakhAgIye (hu) nizce (jeNa) jethI (mAhappaM ) potArnu mAhAtmya-moTAIpaNuM (na nassa3) nAzana pAme. ___jaMpijja piavayaNaM kijja |vnn na adijjae dANaM // paraguNagahaNaM ki jjai amUlamaMtaM vasIkaraNaM // 17 // arthaH-(piavayaNaM ) priya vacana (jaMpi jjaI) bolIye. (vina) vinaya karIye. (dA Page #305 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upadezaratnakoSaH 305 M) dAna ( dijjae) daIe. (a) valI (para guNagahaNaM ) paranA guNanuM grahaNa (kijja)ka rIye. e (amUlamaMtaM) amUlya maMtra (vasIkaraNaM) vazIkaraNano // 17 // pahAve jaMpijjai sammANiUi khalo vi bahumajjhe // naU sapara viseso sayala chA tassa sijhaMti // 15 // ___ arthaH-(pahAve ) prastAve-yogya samaye (jaM pijjai) bolIye. ( bahumajjhe) ghaNA mANasonI madhye (khalo vi) khala mANasa, paNa ( saMmA pijja) sanmAna karIye. (saparaviseso) po tAno ane parano vizeSa-neda (naU) jANI ye. to (tassa ) te mANasane ( sayalacA ) sa kala artho (sijhaMti ) siddha thAya // 1 // maMtaMtANa na pAse gammai nai paraggahe abIehiM // pamivannaM pAlijja sukulI NattaM havai evaM // 20 // 20 Page #306 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 36 zrI upadezaratnakoSa. ___ arthaH-( maMtaMtANa ) maMtra tathA taMtrane (na pAse ) na joe (abIyehiM ) bIjA vinA-e kalA (paraggahe ) para ghara (naI gamma) naja Ie. ( pamivanaM ) pratipanna-aMgIkAra karelu (pA liUi ) pAlIye. (evaM) ema karavAthI (sukulI patta) sAraM kulInapaNuM ( havA ) pAyaje // 3 // luMjaya muMjA viU puniU maNogayaM kahijja sayaM // diGa liU naciaM zabijjai jai thiraM pimmaM // 21 // ___ arthaH-( jai) jo ( zriraM) sthira evA (pimmaM ) premane (ibiUi) icie to mitrane ghera (muMjai) nojana karIye. (muMjAviUra) tene nojana karAvIye (maNogayaM) manamA rahelo vicAra (puhijja) pUIye ane (sayaM) ApaNe pote (kahiU) kahIye (naciaM) yogya vastu (di Ura.) daIe ane (liUi) laIye. // 1 // ko vina avamanniU na ya gadhi ai guNehiM niaehiM / na vimhana vahi Page #307 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI napadezaratnakoSa. 307 Ui bahurayaNA jeNimA puhavI // 3 // ___ arthaH-(ko vi) koIne paNa (na avama biUra) apamAna na karIye (ya) valI (nizra ehiM) potAnA (guNehiM) guNoe karIne (na gaviU) garva na karIye (vimhana) vismaya (na vahiUra) na vahana karIye (je) je kAraNa mATe (zmA ) pA (puhaMcI ) pRthvI (bahurayasA) bahu ratnavAlI . // 22 // ____ AraMniU lahuaM kiU kaUma haMtamavi pannA // na ya nakka riso kiU saptaz guruattaNaM jeNa // 23 // arthaH-prathama (lahuaM) nAnuM kAma (AraM niUi) prAraMna karIye (pahA) pIthI (ka jjamahaMtaM) moTuM kArya (avi) paNa (kijja 6) karIye (ya) valI (nakka riso) utkarSa (na kijja) na karIye ( jeNa) jethI (gu ruattaNaM ) gurutva-moTAI (khapra2)pAmIye // 23 // jhAzz paramappA appasamANo gaNi Page #308 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 37 zrI upadezaratnakoSa, Ui pro| kiUi na rAga doso niti Ui teNa saMsAro // 24 // arthaH-(paramappA) paramAtmAnuM (jhAUi) dhyAna karIye (appasamAyo) ApaNA AtmA sAmAna (paro) parane (gaNijjara) gaNIye. (rAga doso) rAga ane kSeSa (na kijjai) na karIye. (teNa) tethI karIne (saMsAro) saMsAra (minijja) bedIye. // 24 // navaesarayaNamAlaM jo evaM uvai suTu niakaMThe / so nara sivasuhalahIvana yale rama sahAI // 25 // arthaH-(evaM ) e prakAre (jo) je mANasa (navaesarayaNamAlaM) upadeza rupa ratnanI mAlA ne (su) sArI rIte (niakaMThe) potAnA ke une viSe ( gvA) sthApana kare De. (so) te (nara ) mANasa ( sivasuhalabIbachayale ) ziva sukha rupI lakSmInA vakSaHsthalane viSe (sagaI ) svevA zrI (rama ) rame . // 25 // THEH Page #309 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI upadezaratnakoSa. 30 // evaM paramajiNesara, sUrivayaNaguMphara mmiyaM vahana / jaba jaNo kaMThagayaM, vi nalaM navaesamAlamiNaM // 26 // ___ arthaH-(eaM) e prakAre (pajamajirosara mUrivayaNaguMpharammizra) padma jinezvara mUrinA vacananI racanAvame karIne ramaNika evI (vi nalaM) vistIrNa (iNaM) A (navaesamAlaM) napadeza mAlAne (navajaNo)navya jana (kaMTha gayaM) kaMThagata (vaha) vahana karo arthAta kaMThe dhAraNa karo. // 26 // iti // // iti upadezaratnakozaH smaaptH|| Dow - - Page #310 -------------------------------------------------------------------------- ________________ // atha zrIratnAkarapaMcaviMzikA paarnyte|| zreyaHzriyAM maMgalakelisana, narende venntaaNghripdm| sarvajJa sarvA tizayapradhAna, ciraM jaya jJAnakalAnidhAna // 1 // __ arthaH-(zreyaHzriyAM) mokSarUpI lakSmInA (maMgalakelisana) mAMgalika krImAnA gaha sa mAna (narendevennatAMghripadma) rAjAna ame de venzevame namaskAra karAyA le caraNa kamala jenA evA valI (sarvAtizayapradhAna ) sarva-cotrIza atizaye karIne pradhAna evA valI (jJAnakalAni dhAna) kevalajJAnanI kalAnA naMmAra evA (sa rva) he sarvajJa pranu ! (ciraM) cirakAla sudhI (jaya) jaya pAmo // 1 // - jagattrayAdhAra kRpAvatAra, urvArasaMsAra vikArarvadA / zrIvItarAga tvayi mugdhanAvA, vijJa pano vijhapayAmi kiMcit // 2 // Page #311 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. 311 arthaH-(jagattrayAdhAra) traNa jagatanA AdhA rannUta ebA valI (kRpAvatAra) kRpAne mATe avatAra eTale janma jeno evA valI (urvArasaM sAravikAravaidya) duHkhe karI vArI zakAya evA saMsAranA vikArano nAza karavAmAM vaidya samAna valI (vijJa) vizeSa jJAnavaMta evA (zrIvItarA gaprano) he vItarAga prannu ? (tvayi ) tamAre viSe (mugdhannAvAt ) mugdhapaNA thakI (kiMcit ) kAMIka (vijJapayAmi) huM vinaMti karuMDu // 2 // kiM bAlalIlAkalito na bAlaH, pi troH puro jaspAta nirvikalpaH / tathA ya thArthaM kathayAmi nAtha, nijAzayaM sAnuzaya stavAgre // 3 // arthaH-(bAlalIlAkalitaH) bAlakanI kI mAe karIne yukta ane (nirvikalpaH) vikalpa rahita evo (bAlaH) bAlaka (pitroH) mA bA panI (puraH) pAse satya vacanane (kiM) zuM ? (na jabpati) natrI bolato arthAt bole re na. Page #312 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 315 zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. (tathA ) tevI rIte (nAtha ) he nAtha! ( sAnu zayaH) pazcAttApe karo sahita evo huM (tava) tamArI (agre) Agala (nijAzayaM) mArA-po tAnA antiprAyane (yathArtha ) satya rIte (katha yAmi) kahuM buM // 3 // dattaM na dAnaM parizIlitaM ca,na zAli zIlaM na tapo'jitaptam / zujo na jAvo 'pyanavanave'smin, vino mayA brAMtamaho mudhaiva // 4 // arthaH-(vino) he pranu ? (mayA) meM (dAna) dAna (na dattaM) dI@ nathI. (ca) valI (zAli) suMdara evaM (zIlaM) zIyala vrata (na parizIlitaM) pAlyuM nathI. valI (tapaH) tapa (na taptaM ) tapyu (karyu ) nazrI. valI (zunnaH) zunna evo (nA vaH)nAva (api) paNa (na annavat ) thayo nathI. (aho) aho ! (asmin )A (nave ) saMsAramA (mudhaiva) phomaTaja (brAMtaM) mArAvake jamAyuM le-huM lamyo buM // 4 // Page #313 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. 313 dagdho'gninA krodhamayena daSTo, uSTena lonAkhyamahoragaNa / grasto'nimAnAjaga reNa mAyA, jAlena bagho'smi kathaM naje tvAm // 5 // arthaH-hu~ (krodhamayena) krodha rUpI (ani nA) agnivake (dagdhaH) baLelo (asmi) bu. valI (uSTena) puSTa evA (lonAkhyamahorageNa) lonna rUpI moTA sarpavame (daSTaH) maMkhAelo baM. valI (animAnAjagaraNa) animAna rUpI ajagaravake (grastaH) gaLAelo bu. valI (mAyA jAlena) mAyA rUpI jALavame (baH) baMdhAye lo . tethI (tvAM) tamane (kathaM) zI rIte (naje) huM najuM ? // 5 // kRtaM mayAmutra hitaM na ceha, loke'pi lokeza sukhaM na me'nUt / asmAdRzAM kevalameva janma, jineza jajJe java pUraNAya // 6 // arthaH-(lokeza)he lokanA Iza ? (mayA) Page #314 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 314 zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. meM (amutra) paralokane viSe (ca) tathA (iha) A (loke'pi ) lokane viSe paNa ( hitaM)hi takArI kArya (na kRtaM) kayu nathI tethI (me) mane (sukhaM) sukha (na annat ) na thayuM to (jineza) he jineza ? (asmAdRzAM) a mArA jevAno (janma) janma (kevalaM) kevaLa (navapUraNAya eva) navone pUraNa karavA mATe ja (jajhe) thayo . // 6 // ___ manye mano yanna manojJa vRtta, tvadAsya pIyUSamayUkhalAnAt / putaM mahAnaMdarasaM ka gora, masmAdRzAM deva tadazmato'pi // 7 // ___ arthaH-(manojJavRtta) suMdara le AcaraNa jenuM evA (deva) de deva ? ( yat ) je kAraNa mATe (asmAdRzAM) amArA jevArnu (manaH) mana ( tvadAsyapIyUSamayUkhalAnAt ) tamArA mukha rUpI caMnA lAnazrI (mahAnaMdarasaM) moTA A naMdanA rasane (na taM) byuM nahIM (tat) te kAraNa mATe amAjhaM mana (azmato'pi ) parathI paNa (kageraM) kagera ne ema (manye) huM mAnuM bu.||7|| Page #315 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. 315 tvattaH suHprAppamidaM mayApnaM, ratnatrayaM nUrijavajrameNa / pramAda najJavazato gataM tata, kasyAgrato nAyaka puutkromi|||| ____ arthaH-(mayA ) me (nUribhavajrameNa) ghaNA navamAM bramaNa karavAe karIne (tvataH) tamArA thakI (idaM) A (suHprApyaM ) ati duHprApya (ratnatrayaM) ratnatrayIne (Apta) meLavI hatI (tat) te (pramAdanijJavazataH) pramAda ane ni zanA vazathI (gataM) jatI rahI to (nAyaka) he nAyaka ! (kasya) konI (agrataH) AgaLa (pUtkaromi) huM pokAra karUM ? // 7 // vairAgyaraMgo paravaMcanAya, dharmopadezo ja naraMjanAya / vAdAya vidyAdhyayanaM ca me'nU t, kiyabruve hAsyakaraM svamIza // 5 // arthaH-(me) mAro (vairAgyaraMgaH) vairAgyano raMga (paravaMcanAya) parane taravA mATe (dharmopa dezaH) dharmano napadeza (janaraMjanAya ) lokane raMjana karavA mATe (ca) ane (vidyAdhyayanaM) Page #316 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 316 zrI rattAkarapaMcaviMzikA. vidyAno abhyAsa ( vAdAya) vAda vivAdane mATe (anUt ) thayo. (Iza) he Iza! (svaM) mAru potArnu (hAsyakara) hAsyakAraka-kRtyAdika (ki yat ) keTaluka (bruve ) kahuM ? // 5 // ___ parAvAdena mukhaM sadoSaM, netraM parastrIjana vIkSaNena / cetaH parApAya viciMtanena, kRtaM javiSyAmi kathaM binno'ham // 10 // arthaH-meM (parApavAdena) paraniMdAvake (mukhaM) mukhane, (parastrIjanavIkSaNena) paranI strInane jovAvame (netraM) netrane, (parApAyaviciMtanena) pararnu mAtuM ciMtadhAvake (cetaH) cittane (sado 5) doSavALu (kR) kayu. to ( vino) he vi no ? (ahaM) huM (kathaM) zI rIte (naviSyA mi) aIza ?-mAruM zuM zraze ? // 10 // vimaMbitaM yatsmara ghasmarArti, dazAva zAtkhaM viSayAndhalena / prakAzitaM tanna vato hiyaiva,sarvajJa sarvaM svayameva vetsi||11|| arthaH-(viSayAMdhalena) viSayomAM aMdha zraye HAP Page #317 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. 317 lA evA meM ( smaraghasmazartirdazAvazAt ) kAma deva rupI nakakanI pImAnI dazAnA vazazrI ( yat ) je (sva ) mArA AtmAne ( vijhabita) vimaMbanA pamAmI ( tat ) te (vannataH) ApanI pAse (hiyA eva) lAthI ja (prakAzitaM ) meM prakAza kayu je. kemake ( sarvajJa ) he sarvajJa! ( svayameva ) tame pote ja (sarva) sarva (vetsi) jAgo ge. // 11 // dhvasto'nyamaMtraiH parameSThimaMtraH, kuzAstra vAkyairnihatAgamoktiH / kartuM tathA karma kudevasaMgAdavAMTi hi nAtha mati vramo me / / 13 / / arthaH-meM (anyamaMtraiH) bIjA maMtroe karIne (parameSThimaMtraH) parameSThi maMtra ( dhvastaH) nAza pamAmayo (kuzAstra vAkyaiH) kuzAstranAM vAkyoye karIne (AgamoktiH) AgamanAM vacano (nida tA) haNI nAMkhyAM arthAt na sAMnaLyA ane (kudevasaMgAt ) kudevanA saMgathI (karma) karmane Page #318 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 317 zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. (vRthA ) phogaTa (kartuM ) karavAne (avAMni ) vAMgyuM te sarva (nAtha) he nAtha! (me) mAro ( matinamaH ) matino vinama De ( hi ) nizce. vimucya dRglakSyagataM navaMtaM, dhyAtA mayA maDhadhiyA hadantaH / kaTAkSavadojaga jIranAnI, kaTItayIyAH sudRzAM vilAsAH ___ arthaH-( mUDhadhiyA ) mUDha buhivALA (mayA ) meM (dRglakSyagataM ) dRSTi lakSyamA AvelA evA (navantaM ) Apane (vimucya ) mUkIne (hRdantaH) hRdayamAM ( sudRzAM) strIyonA (kaTAkSavadojaga jIranAnIkaTItaTIyAH) kaTAka, stana, ganIra nAnI tathA kaTI taTanA ( vilAsAH) vilAsonuM (dhyAtAH) dhyAna kayu . // 13 // lolekSaNAvatra nirIkSaNena, yo mAnase rAgalavo vilgnH| na zudhasidhAMtapayodhi madhye dhauto'ppagAtAraka kAraNaM kim 14 arthaH-(lolekaNAvaktranirIkSaNena ) capala netravALI strIyonAM mukha jovAnI (mAnase) Page #319 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. 31 mArA manamAM (yaH) je (rAgalavaH) rAgano leza / vilagnaH ) lAgelo, te (zusiAnta payodhimadhye) pavitra simAnta rUpI samuzmAM (dhauto'pi ) dhoyA batAM paNa (na agAt ) gayo nahIM to ( tAraka ) he tAranAra prannu ! (kiM kA raNaM ) tenuM zuM kAraNa ? // 15 // aMgaM na caMgaM na gaNo guNAnAM, na ni malaH ko'pi kalAvilAsaH / sphuratpannA na prabhutA ca kaa|p, tathApyahaMkArakadarthi to'ham // 15 // arthaH-mArUM (aMga) zarIra (caMgaM) suMdara (na) nathI, valI (guNAnAM) guNono ( gaNaH) samUha (na) nathI. valI (nirmalaH) nirmaLa evo (ko'pi) koI paNa (kalAvilAsaH) kalAno vilAsa (na) nathI (ca) valI (sphuratprannA) sphurAyamAna kAMti jenI evI (kApi ) kAMI paNa (pranatA) pranatA (na) nathI. (tathApi ) to paNa (ahaM) huM (ahaMkA rakadarthitaH) ahaMkArathI kadarthanA pAmelo bu||15|| Page #320 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 30 zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. AyurgalatyAzu na pApabudhirgataM vayo no viSayAnilASaH / yatnazca naiSajyavidhau na dharme, svAminmahAmoha vimaMbanA me||16|| ___ arthaH-(me) mArUM (AyuH) AyuSya (Azu) zIghratAtho (galati) jAya , paNa (pApabuddhiH) pApanI buddhi (na) jatI nathI. valI (vayaH) vaya (gataM) gayu, paNa (viSayAnilASaH) viSa yonI ibA (na) gaI nahIM. (ca) valI (naiSa jyavidhau) auSadhanI vidhimAM (yatnaH) yatna karyo, paNa (dharme) dharmamAM (na) yatna karyo nahIM, te sarva (svAmin ) he svAmin ! (mahAmohavirsa banA) moTA mohanI viTaMbanA . // 16 // nAtmA na puNyaM na javo na pApaM, mayA viTAnAM kaTugIrapIyam / adhAri karNe tvayi kevalArke, parisphuTe satyapi deva ghiAma / / 17 // arthaH-- ( deva ) he deva! ( kevalArke ) kevala jJAna rUpI sUrya samAna ( tvayi ) tame ( pari Page #321 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. 311 sphuTe) ati pragaTa ( satyapi ) tAM paNa (A smA) AtmA-jIva (na) nathI, (puNyaM) puNya (na) nathI, (navaH) janma (na) nazrI tathA (pApaM ) pApa (na) nathI. (zyam ) evo (vi TAnAM) nAstika lokonI (kaTugIH) kaTu vANI (api ) paNa (mayA) meM (karNe) karNane viSe (adhAri) dhAraNa karI. mATe (mAM) mane (dhika) dhikkAra // 17 // na devapUjA na ca pAtrapUjA, na zrAdhdha rmazca na sAdhudharmaH / labdhvApi mAnuSyamidaM 'samastaM, kRtaM myaarnnyvilaaptulym||1|| arthaH-(mayA) meM (devapUjA) devanI pUjA (na) na karI, (ca) valI (pAtrapUjA) pAtra nI pUjA (na) na karI (zrAi dharmaH) zrAvakano dharma (na) na pAlyo. (ca) valI (sAdhudharmaH) sAdhuno dharma (na) na pAlyo, (6) A (mA nuSyaM) manuSya nava (labdhvA) pAmIne (api) paNa (samastaM ) sarva (araNyavilApatulyaM) zra Page #322 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 322 zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. raNyamAM karelA vilApanI barAbara (kRta) karyu. cakre mayA satsvapi kAmadhenu, kalpadru cintAmaNiSu spRhArtiH / na jainadharme sphuTa zarmade'pi, jineza me pazya vimUDhanAvam / / arthaH-(mayA) meM (asatsu) asatya evA (kAmadhenukalpacintAmaNiSu) kAmadhenu, kalpa vRkSa ane ciMtAmaNi ratnane viSe (api) paNa (spRhArtiH) vAMganI pImA (cakre) karI. pa raMtu (sphuTazarma de) pragaTa sukha ApanAra evA (api) paNa (jainadharme) jaina dharma ne viSe (na) vAMga karI nahIM. mATe (jineza) he jinezvara ! (me) mArA (vimUDhanAvaM ) mUDhapaNAne (pazya) tame juna // 15 // ___ sannogalIlA na ca rogakIlA, dhanA gamo no nidhanAgamazca / dArA na kArA na rakasya citte, vyaciMti nityaM mayakAdhamena // arthaH-(adhamena) adhama evA (mayakA) meM (nityaM) hamezAM (citte) cittamAM (sano Page #323 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. 323 galIlA) sArA sArA noganI lIlA (vyaciMti) ciMtavI. (ca) paNa (rogakIlA) roga rUpI khIlo (na) ciMtavyo nahIM. (dhanAgamaH) dhananI prApti ciMtavI. (ca) paNa (nidhanAgamaH) mara panI prApti (no) ciMtavI nahIM. (dArA) strI ciMtavI, paNa (narakasya) narakanuM (kArA) kA rAgRha (na) ciMtavyuM nahIM // 30 // ___ sthitaM na sAdhorhadi sAdhuTattAt, paro pakArAnna yazo'rjitaM ca / kRtaM na toMDa raNAdikRtyaM, mayA mudhA hAritameva jnm| arthaH-(mayA) meM (sAdhuvRttAta) sArA zrA caraNathI (sAdhoH) sAdhu puruSanA (hRdi) hRda yamAM (na sthitaM) rahevAyuM nathI. valI (paropa kArAt) paropakAra karavAthI (yazaH) yaza (na arjitaM) napArjana karyo nathI. (ca) valI (tI dhoraNAdikRtyaM ) tIrthano nahAra vigere kArya (na kRtaM) karyu nazrI. tethI (janma) janma (mudhA) phogaTa (hArita) gamAvyo be (eva) nizce // 1 // vairAgyaraMgo na gurUditeSu, na urjanAnAM Page #324 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. vacaneSu shaantiH|naadhyaatmlesho mama ko'pi deva, tAryaH kathaMkAramayaM jvaabdhiH||2|| arthaH-(mama) mane (gurUditeSu) gurunA bacanone viSe-vacanovaLe (vairAgyaraMgaH) vairAgya no raMga (na) thayo nahIM. (urjanAnAM) 5STa ja nonAM (vacaneSu ) vacanone viSe (zAMtiH) zAMti (na) aI nahIM. valI (ko'pi ) kAMI paNa (a dhyAtmalezaH) adhyAtmano leza (na) ayo nahIM. to (deva) he deva ! (ayaM)zrA (navAbdhiH ) navasAgara (kathaMkAraM) zI rIte (tAryaH) mAre taravo? // 22 // pUrve nave'kAri mayA na puNya, mAgA mijanmanyapi nokariSye / yadIDazo'haMmama tena naSTA, bhUtodbhavadbhAvinavatrayIza // 23 // arthaH-(mayA) meM (pUrva) pUrva (nave) navamAM (puNyaM) puNya (na akAri ) karyu nazrI, ane (AgAmijanmani ) AbatA janmane viSe (api) paNa (no kariSye) karIza nahIM. (yat) Page #325 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. 325 je kAraNa mATe ( iM ) huM ( IdRzaH ) evo buM. ( tena ) te kArathI ( Iza ) de Iza ! ( mama ) mArA ( jUtodbhavanA vijavatrayI ) nUta, vartamAna, ane bhaviSya e traNe navo (naSTA) nAza pAmyA. kiM vA mudhAhaM bahudhA, sudhAnUkU, pUjya tvadagrecaritaM svakIyam / jalpAmi yasmAtrI jaMgatsvarUpa, nirUpakastvaM ki yadetadatra // 24 // arthaH- (vA) athavA to ( sudhAnukUpUjya ) he devonA pUjya ! ( tvadagre ) tamArI pAse ( zrahaM ) huM ( svakIyaM ) mArUM potAnuM ( caritaM ) caritra ( bahudhA ) bahu prakAre (kiM ) zuM ( jalpAmi ) kahuM ? ( yasmAt ) je kAraNa mATe ( tvaM ) tame ( trijagatsvarUpa nirUpakaH ) trasa jagatanA svarU panuM nirUpaNa karanArA bo, tethI (tra ) ahitamAre viSe ( etad ) A - mAruM caritra (kiyat) zuM mAtra be ? // 24 // dInodvAradhuraMdharastvadaparo, nAste madanyaH kRpApAtraM nAtra jane jinezvara tathApyetAM na yAce zriyam / kiM tvaI tridameva kevalamaho Page #326 -------------------------------------------------------------------------- ________________ 326 zrI ratnAkarapaMcaviMzikA. sadbodhiratnaM zivazrIratnAkara maMgalaikanila ya zreyaskaraM prArthaye // 25 // arthaH-(jinezvara ) he jinezvara ! (tvadapa raH) tamArAthI bIjo koza ( dInokSAra dhuraMdharaH) dIna lokano nakSara karavAmAM dhuraMdhara ( nAste) nathI, ane (madanyaH) mArAdhI bIjo koI (patra)A (jane) lokamAM (kRpApAtraM )ka pArnu pAtra (na) nathI, (tathApi ) to paNa ( etAM) zrA-pratyada (zriyaM) lakSmI -dhanane (na yAce) huM mAgato nazrI. (kiM tu ) paraMtu (zivazrI ratnAkara) moda lakSmInA sAgara sa mAna ane (maMgalaikanilaya) maMgalanA ahitIya sthAna rUpa evA (aho arhan) he arhana deva! (ke valaM) phakata (idaM) A (zreyaskaraM) kalyANakArI (sabdodhiratnaM) sArA bodhi-ratna samyaktvanI (eva)ja (prArthaye) huM prArthanA karUM. Azlo kamAM " zrI ratnAkara" zabdavame stuti kartAe potAnuM "ratnAkara sUri" evaM nAma paNa sUcavyuMDe. // iti zrIratnAkarapaMcaviMzikA samAptA // Page #327 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zuddhipatrikA. tihuggada gasI bIjI -cothI aggahAre puMjavA trIjo pRSTha. lITI. azu. 3 10 tihugagda 5 4 gasI e 11 bIjuM e. 15 cotho 11 1 aggAre 11 15 pUMjavA 14 15 trIjuM 32 e naba 25 10 ilehi 25 14 mAMhomAMho 26 11 pahocAne 27 5 jaba zae 15 patraNA 37 e samaketa bhae 1 neyana 53 13 'namobuNa hohiM mAhomAde pahoMcAne jana patraNA samakita neyana namudhuNaM Page #328 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zukSa. 30 zuhipatrikA. pRSTha. lITI. azui. eca 15 paya 55 16. sijhAe 60 11 hU payapaya sAjhAe ppa, ve, ahAvayA jAgavo AcaraNA 61 17 liM 70 14 abvAyAi 75 10 jeM 7 e jagavo 7 14 AcAraNA uG 6 suSTu 70 17 vaMda liU... 73 7 pajavAthI . nae 17 sAdhavI 0 3 cAlA e0 10 nova eza e pazcIza e5 17 kahevA vaMdanIya najavAthI sAdhvI cALA jove paccIza kehavA : Page #329 -------------------------------------------------------------------------- ________________ zubhipatrikA. e pRSTha. sITI. azujha. zuda.. e3 11 vadaNa vaMdarA .. e5 16 2064 iN64 105 7 vidhi vidhithI 106 1 genna thonna 100 16 karavI jANavI karavI te jANavo 130 cothI cotho . 135 17 karavAnI, karavAne 136 11 jyeSTa jyaSTha 137 6 kaNamANe kuNamANe - 137 11 panaUI paUI 140 e alocanA pAlocanA 155 14 kArabAnI kAcabAnI. 15 14 aniyAne animAne 150 16 jAgavA jANavo 161 5 ja vAMdaNAM ... je vAMdaNAM 170 e bahuso bahusu 170 15 zrAvassiyAI AvassayAI Page #330 -------------------------------------------------------------------------- ________________ rAkSa aNunavamA vaTTae vaMdanA 330 zukSipatrikA. pRSTha. lITI. azuda. 171 1e aNunavaNA 173 3 vaTae 173 5 baMda 174 5 tuma 174 15 zAnatA 174 17 hoya 177 3 AlAbavA 184 6 rAna 184 12 saMdisAvaM 07 15 raI 16 yAI za207 ane zz 15 ne 32 7 Agara 23e 15 pakkAnaM 262 7 ya 2017 yAga tumam .. zAtanA hoya to AlApavA rAzyaM saMdisAhu yAI ane je ke AgAra pakkana yoga Page #331 -------------------------------------------------------------------------- ________________ pRSTha. jITI. 204 7 prANAbAI u zupatrikA. azu.6. 205 3 badhA 302 15 paidida 303 e vayaNikA 308 A sAmAna 308 16 bannayale 315 ' MMM prAppa 315 13 dhyayanaM 316 ng bino 316 16 zAtkhaM 316 17 sarvaza 317 1 zarti vanataH 317 4 318 A hadantaH 318 6 kaTItayI 318 16 dhau to'ppa 331 zu.. aNAbAI bAghA paididaM vaya kiyA samAna vanayale prApya dhyayanaM vino zAtsvaM sarvajJa rAti navataH hRdantaH kaTItaTI dhau topya Page #332 -------------------------------------------------------------------------- ________________ vijJapti. sarva sadagRhasthone muvidita che ke, zrI mesANA yazovijayajI jaina saMskRta pAThazAlA, Aja nava varSathI kholavAmAM AvI che, jemA sarva abhyAsIone mATe, khAvA pIvAnI tathA pustaka vigairenI savaDa hovAthI AtmArthI, parArthI, ane svArthI, vidyArthIo, nirvighne potAnA hetu pAra pADI zake che, vaLI muni mahArAjAone paNa abhyAsanI anukULatA uMcA prakAranI maLI zake che, kAraNa ke atre nyAya, vyAkaraNa, ane sarva dharma prakaraNonA anubhavI a dhyApako rAkhavAmAM AvyA che. abhyAsIo taiyAra thayA pachI temane lAyakAta mujaba parIkSaka tathA nAnA moTA gAmonA adhyApakonI jagyA ApavAmAM Ave che. parIkSako potAnA kAma sAthe upadeza dvArA navI navI pAThazAlAo kholAve che. sarva gAmonI pAThazAlAomAM joitAM pustako tathA jarura jaNAya to zALAnA kharcamAM paNa keLavaNI khAtAmAMthI madada ApavAmAM Ave che.tethI zikSako taiyAra ka. ravAno udyama zIghratAthI cAle che,jene mATe hAlamA vidyArthI onI saMkhyA aThThAvIza che.teomAM thoDA sivAya bIjA sarva karmagraMthano abhyAsa kare che. vadhAre zikSakonI tathA parIkSakonI jarurIyAta hovAthI navA yogya vidyArthIonI saMkhyA vadhatI jAya che. tethI A kamiTinA membarone AzA che ke AvA advitIya khAtAne madada ApavA dhAnakanA dhanano samaya eze. lI. jainazreyaskara maMDaLanA sekreTerI. zA. veNIcaMda suracaMda. mesANA-yazovijayajI jainapAThazALA.