________________
શ્રધ્ધાવાન સાધક સહરાના રણ જેવા કઠીન માર્ગને સંયમ બાગમાં પલટાવી શકે
પુરાતન કાળના સમયથી સાંપ્રતકાળ સુધીનો સાધના કે સંન્યાસ પરંપરાનો ઇતિહાસ તપાસીશું તો જણાશે કે દરેક સંપ્રદાય કે ધર્મમાં એવી વ્યક્તિઓ જોવા મળશે કે જેઓ ઘર-બાર છોડી સાધુ સંન્યાસી થઈ ગયા હોય, જેઓ વૈરાગ્યમાર્ગે સંયમ સ્વીકારી દીક્ષિત થયા હોય અને કોઈ કારણસર દીક્ષાત્યાગ કરી પાછો સંસારમાં પ્રવેશ કર્યો હોય. દરેક કાળમાં આવી ઘટના બનતી હોય છે.
ભારતવર્ષની બ્રાહ્મણ સંસ્કૃતિ અને શ્રમણ સંસ્કૃતિમાં દીક્ષા ગ્રહણ કરી સન્યાસીનું જીવન જીવવાની પરંપરાનું અનેરું મહત્ત્વ છે. સમજણપૂર્વક સ્વૈચ્છિક રીતે સંસાર ત્યાગ કરી, સંયમજીવનમાં સાધના કરનાર ત્યાગી સંતોએ જ સંસ્કૃતિના મૂલ્યોનું જતન કર્યું છે. ધર્મની રક્ષા કરી અધ્યાત્મને ઉજાગર કરેલ છે.
ભોગ-ઉપભોગનાં ઢગલાબંધ સાધનો સગવડો-મોજશોખ, ટી.વી.-વીડિઓ જેવા સમૂહ માધ્યમોનો વિકાસ, ઝાકમઝોળ જીવનશૈલી વચ્ચે પણ દીક્ષા અને સંયમમાર્ગનું આકર્ષણ ટકી રહ્યું છે, તે દરેક સંપ્રદાયમાં સંસાર ત્યાગ કરી દીક્ષા લઈ સાધુ-સાધ્વી બનનાર વ્યક્તિની જીવનચર્યા દ્વારા જોઈ શકાય છે.
છેલ્લા થોડા સમયથી જુદા જુદા ધર્મ અને સંપ્રદાયોના શિથિલાચાર, દીક્ષાત્યાગ, મંદિરો કે ટ્રસ્ટના આધિપત્ય માટે ઝગડા, મારા-મારી, નાણાંના દુર્થયના સમાચારો વાંચવા મળે છે. આ ચિંતાપ્રેરક સમાચારોના વિષય પરત્વે ચિંતન કરવું આવશ્યક છે.
દીક્ષા એટલે માન્ય સત્ત્વપૂંજને ગ્રહણ કરવા સ્વીકૃત અભિમત માટે સમર્પિત થવું. આદરણીય ગુરુ પાસેથી જીવનભર તપ ત્યાગના વ્રત નિયમો પાળવાનો સંકલ્પ ધરવો કે સન્યાસ ગ્રહણ કરવો એટલે દીક્ષાપ્રાપ્તિ. ઉત્તમ પ્રકારની સાધનાઅને આરાધનાને લીધે જ જૈન દીક્ષાર્થીનું વિશ્વમાં અજોડ સ્થાન છે. આજના વિષયયુગમાં
= વિચારમંથન
૩૫
