________________
કાંણી હોય તે એક આંખે જુએ જ્યારે કોઇ નાનામાં નાની વસ્તુ જોવી હોય, એકાગ્રતાથી કાંઈ જોવું હોય નિરીક્ષણ કરવા કાંઇ જોવું હોય ત્યારે એક આંખ બંધ કરી એક આંખે જોવું પડે. મારી પુત્રી એક આંખે જગતની સૂક્ષ્મ વસ્તુ જોવાની જિજ્ઞાસાવૃત્તિ ધરાવે છે. કોઈનું દુ:ખ જોઇ કરુણાભાવમાં તેનાં સજળ નયનો ડૂબી જાય છે. કોઇનું મંગળ થતું હોય તે દૃશ્ય કે સત્પુરુષના દર્શન નિર્મળ આનંદથી માણે છે પરંતુ ન જોવા જેવું બિભત્સ જોતી હોય ત્યારે આંખો બંધ કરી દે છે અંધ બની જાય છે.
સાંભળવા જેવું શ્રવણ કરે, ન સાંભળવા જેવું હોય ત્યાં બહેરી બની જાય, સંતવાણી સાંભળે, કોઇનો ગુણાનુવાદ પ્રમોદભાવથી સાંભળે પણ નિંદા ન સાંભળે.
ક્યારેક બોલે ને ક્યારેક મૂંગી, સત્ય વચન બોલે. હિત, મિત ને પ્રિય બોલે, કોઇનું અહિત થતું હોય કે અસત્યનો પક્ષ બનતો હોય ત્યાં મૂંગી રહે. કોઇની નિંદા ન કરે. તેના મૌનમાં માધ્યસ્યભાવનું આશ્રયસ્થાન હોય છે.
યુવકે કહ્યું તમારી પુત્રીમાં સાચા વૈષ્ણવજન કે આદર્શ શ્રાવકત્વનાં લક્ષણો અભિપ્રેત છે, હું ગરીબ અનાથ તેને લાયક નથી.
તમારામાં સંસ્કારલક્ષ્મીનો વૈભવ છલોછલ ભરેલો છે. ત્રણ માઈલ ચાલીને સફરજનની કિંમત ચૂકવવા આવ્યા તે તમારી અંતરંગદશાની પ્રતીતિ કરાવે છે. તમે બાહ્ય અને અત્યંતરતપની પરિભાષા સાચા અર્થમાં સમજયા છો, હું મારી પુત્રીનું કન્યાદાન કરી નિશ્ચિંત બનું છું. એમ કહી વાડીના માલિકે સાક્ષાત લક્ષ્મીસ્વરૂપ પોતાની દેદીપ્યમાન દીકરીનો હાથ પરમ આનંદ અને પ્રસન્નતા સાથે યુવકના હાથમાં મૂકી દીધો.
૧૪૮
ત્યારે કોયલે ટહુકો કર્યો,
ઝરણાએ કલકલ નાદ સાથે નૃત્ય કર્યું, મંદ સમીરે ફૂલોની સુગંધ પ્રસરાવી જાણે, પ્રકૃતિએ આ સંબંધ પર સ્વીકૃતિની મહોર મારી.
વિચારમંથન
