________________
આ ઠુંઠા જેવા માનવની ભીતરમાં જીવનશક્તિ ચેતના કે સ્કૂરણા નથી હોતી. આવી વ્યક્તિઓની અંદર અહંકાર પંથ કે સંપ્રદાયની પક્કડ “હું કહું કે હું કરું તે જ સાચુ'ની માન્યતાની પક્કડ હોય છે. તે સત્ય, હકીકત કે વાસ્તવિકતાનો સરળતાથી સ્વીકાર ન કરી શકે. સામે સૂરજ દેખાતો હોય તો પણ કહે કે હજુ રાત છે.
બીજી વાત એ કે રસ્તામાં પડેલ હંઠા સાથે કોઈ અથડાય તો તે ઘાયલ થઈ જાય તેમ આ ઠુંઠા જેવી વ્યક્તિ સાથે કોઈ દલીલબાજી કરે કે ટક્કર લે તો વિવાદ કલહ સર્જાઈ જાય અને સામેવાળી વ્યક્તિ ક્ષુબ્ધ બની જાય.
ચોથા પ્રકારના માનવો તીણ કાંટા સમાન છે. રસ્તે ચાલતા બાવળના ઝાડ પાસેથી પસાર થયા તેનો કાંટો કપડામાં ભરાઈ ગયો, હવે કપડા પકડી અને કાંટો કાઢવાની કોશીશ કરીએ તો કાંટો આંગળીમાં ખેંચી જાય અને આંગળી લોહીલુહાણ કરીનાખે. બીજા હાથેથી કાંટો આંગળીમાંથી કાઢવાનો પ્રયત્ન કરતા બીજો હાથ પણ ઘાયલ થઈ જાય છે.
તો સદા કાંટા જેવા તીણ, ઝેરીલા, ઝગડાળુ બીજાને ઘાયલ કરવાવાળાને દૂરથી સૌગજથી નમસ્કાર સારા એટલા માટે જ્ઞાનીઓએ આવી વ્યક્તિને તીણ કંટક સમાન ગણાવી આપણને સાવધાન કર્યા છે.
જ્ઞાન, બુદ્ધિ તર્ક કે સમજદારીનો ઉપયોગ આપણે એવી જગાએ જ કરવો જોઈએ કે જ્યાં તેનું મૂલ્ય હોય, એનાથી કોઈ લાભાન્વિત થાય. સાંપને દૂધ પાવાથી સાંપ આપણને જ દંશ દે તેવી શક્યતા રહેલી છે. વળી સાંપને દૂધ પાવાથી તેનું વિષ વધશે એટલે જ્ઞાનનો ઉપયોગ પાત્ર વ્યક્તિ જોઈને કરવો જોઈએ.
જિનસૂત્રની ૪૩૧માં ગાથામાં ૪ પ્રકારના શ્રાવક બતાવ્યા છે – चतारी समणोवासगा पण्णता तं महा - ऊदाग समाणं, पड़ा ग समाणं रवाणु समाणं रवरकंटक समाणं
