________________
કારણરૂપ બનતાં હોય છે.
શ્વેતામ્બર જૈન કોન્ફરન્સ પીસ્તાલીશ વર્ષ પહેલાં વિવાદાસ્પદ ચર્ચાને અંતે બાળદીક્ષાના વિરોધનો ઠરાવ પસાર કર્યો હતો. સંયુક્ત મુંબઈ રાજ્યમાં શ્રી મોરારજીદેસાઈ, અપરિપક્વ વયમાં દીક્ષાનિષેધનો ખરડો લાવ્યા હતાં, પરંતુ પ્રચંડ વિરોધને કારણે તે પાછો ખેંચાયો હતો. પૂજ્ય રામસૂરીજી મહારાજે પણ બાળદીક્ષાની તરફેણ કરેલી. બાળદીક્ષાના સમર્થકો નાની વયમાં જ્ઞાનગ્રહણ કરવાની ક્ષમતાપર ભાર આપે છે. મનોવિજ્ઞાનની દષ્ટિએ બાળમાનસ એ કુમળા ઉગતા છોડ જેવું છે. માર્ગદર્શિત દિશામાં વાળી શકાય. અઈમુત્તા, અરણિકમુનિ હેમચંદ્રસૂરી જેવાઓએ નાની વયમાં દીક્ષા લઈ સંયમજીવન દીપાવ્યું તેના દાખલા આપે છે. આજના અત્યંત વિષમકાળમાં પણ તદ્દન નાની વયે દીક્ષા લઈને સંયમજીવનનો ઉત્તમ રીતે દીપાવનાર દીક્ષાર્થીનાં ઉદાહરણો પ્રત્યેક સંપ્રદાયમાં મળે છે. એટલે નિરાશ થવાની કોઈ જરૂર નથી. પરંતુ નાની વયની વ્યક્તિને દીક્ષા આપી સંયમપથમાં દઢ કરનાર સગુરુ તથા જે તે સંપ્રદાયની ઉત્તમ વ્યક્તિઓનો સમ્યક પુરુષાર્થ, જાગૃતિસભર પરિણામ લાવી શકે. બાળ દીક્ષાર્થીને અનોખી શાતા પમાડી શકે અને સંયમમાર્ગમાં સ્થિર કરી શકે.
બાળદીક્ષા પરત્વે ખૂબજ સાવધાની ની જરૂર છે. બાળ દીક્ષાર્થી દીક્ષા પહેલા ત્રણ-ચાર વર્ષ સાધુજીવનનો મહાવરો અને સંત સાન્નિધ્ય ધાર્મિક અભ્યાસ જરૂરી છે. બાળદીક્ષાનો પેચીદો પ્રશ્ન સમાજની એરણ પર રહ્યો છે. જેનો સમાધાનકારક ઉકેલ હજુ સુધી શોધી શકાયો નથી. જો કે ગીતાર્થ ગુરુવર્ય કે આચાર્ય જ દેશકાળ પ્રમાણે તેનો નિર્ણય લઈ શકે.
સાધુઓનો શિથિલાચાર કે સ્વચ્છેદાચાર તેને દીક્ષાભંગ ભણી લઈ જાય છે, જેને માટે મોટા ભાગે શ્રાવક-શ્રાવિકાઓની ભૂમિકા જ જવાબદાર ઠરી છે.
જૈનધર્મમાં આહાર, વિહાર, ઉઠવા બેસવા કે સૂવાની ક્રિયાઓ વિશે પણ બહુજ સૂક્ષ્મતાથી વિચાર કરવામાં આવેલ છે.
વિચારમંથન =
૩૯
