________________
અનાસક્તિના માર્ગે મુક્તિની યાત્રા આસક્તિનાં વાદળો કેવળજ્ઞાનના સૂર્યને ઢાંકી દે છે.
અધ્યાત્મવિકાસમાં આસક્તિ બાધારૂપ છે. જીવનસાધનાના રાજમાર્ગમાં આસક્તિ કંટક સમાન છે. સંત નામદેવને વિઠ્ઠલમાં અપાર શ્રદ્ધા-ભક્તિ. આપણે આપણાં ઇષ્ટદેવ કે સદ્ગુરુમાં વિવેકરેખા અતિક્રમી શ્રદ્ધાનું આરોપણ કરી અને ભક્તિ કરીએ ત્યારે ક્યારેક એ ભક્તિમાં આસક્તિ ભળી જાય છે. જે આત્મવિકાસમાં બાધક બને છે. જ્ઞાનેશ્વરે નિરીક્ષણ કર્યું કે સંત નામદેવ વિઠ્ઠલમાં અટકયા છે. વિઠ્ઠલમાંની આસક્તિ છૂટે તો જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય. જ્ઞાનદેવે સંત નામદેવને કહ્યું કે તું પંઢરપુર છોડી વિશાળ જગતમાં વિકલનાં દર્શન કર.
સંતવૃંદ યાત્રા કરવા ચાલી નીકળ્યું. રસ્તામાં ગોરા કુંભાર ભગતને ત્યાં રાતવાસો કરવાનું થયું. સવારે જ્ઞાનદેવના બહેન મુક્તાએ ભગતને કહ્યું કે ભગત ! તમે ટપલાં મારી હાંડલા કાચા છે કે પાકા એ પારખો છો તો અમને ટપલાં મારી અમારી પણ પરખ કરી દો ને ! ગોરા કુંભારે બધાને ટપલાં મારી પછી કહ્યું કે નામદેવ કાચા છે.
નામદેવ ચોંકી ઉઠયા.
તે કહે એમ કેમ ? હું તો વિઠ્ઠલ સાથે વાત કરું છું. ના નામદેવ, તમને વિઠ્ઠલમાં આસક્તિ છે ત્યાં તમે અટકી જાઓ છો. નામદેવ ચેતી ગયા અને તેમના અંતરનો ઉધાડ થયો.
પરિગ્રહ પાપ ત્યારે જ બને છે જ્યારે તેમાં આસક્તિ જન્મે. બંગલા, મોટર, ચાકર, સંપત્તિ, પુત્ર કે પત્નીમાં આસક્તિ જન્મતા તે પાપ બને છે. ગાંધીજીએ સંપત્તિમાં માલિકીભાવ ને બદલે ટ્રસ્ટીભાવનું આરોપણ કરવા કહ્યું. નિર્લેપભાવે સત્તા સંપત્તિ કે સંબંધોનો માત્ર અનિવાર્ય જરૂરિયાત પ્રમાણેનો ભોગવટો તેમાં આસક્તિ જન્માવશે નહિ. સાક્ષીભાવ, જીવનપ્રવાહમાં આસક્તિને બદલે જલકમલવત સ્થિતિનું નિર્માણ કરશે. આસક્તિ ન હોવાને કારણે અપાર સંપત્તિ અને સુંદરીઓના સ્વામી ધન્ના અને શાભિદ્ર ક્ષણમાં નિર્ણય લઇ ત્યાગને પંથે અણગાર સાધુ બની ગયા.
૧૩૦
વિચારમંથન
