________________
૧૮
વૈરાગ્યકલ્પલતા ભાગ-૨
શ્લોકાર્ચ -
તે કારણથી=મોહના ઉન્માદથી હૃદયમાં માતો નથી તે કારણથી, આ દ્રમક કદન્નલેશની પ્રાપ્તિથી ગર્વવાળો વિજ્ઞતિને સાંભળતો નથી અને ઉગ્રમદના સન્નિપાતવાળો અને મોહાંધ એવો દ્રમક બીજાને જોતો નથી.
અત્યંત ધનાદિની પ્રાપ્તિથી ગર્વવાળો છે તેથી કંઈક ભોગના સુખના લેશની પ્રાપ્તિ થાય ત્યારે માનકષાયવાળો થઈને કોઈના વચનને સાંભળતો નથી અને પોતાની તુચ્છ કુશળતામાં હું કંઈક બુદ્ધિમાન છું એવા ઉગ્રમદના સન્નિપાતવાળો બને છે. તત્ત્વને જોવામાં મોહ પામેલો હોવાથી અકષાય અવસ્થામાં સુખ છે તેમ જોવામાં અસમર્થ હોવાથી પરને તુચ્છ માને છે. ICTI શ્લોક -
औद्धत्यकीलकहतो, न ग्रीवां नामयत्युपनतानाम् । गारवमरुद्विकारान्न भाषते स्तब्धजिह्व इव ।।३०।। શ્લોકાર્ચ -
ઉદ્ધતારૂપી ખીલાથી હણાયેલો=ખૂંચેલો, ઉપનત જીવોને=સન્મુખ આવેલા જીવોને, ગ્રીવાને નમાવતો નથીeતેઓની સાથે ઉચિત સંભાષણ કરવા રૂ૫ ગ્રીવાને નમાવતો નથી. ગારવરૂપી પવનના વિકારને કારણે સ્તબ્ધ જિQાવાળાની જેમ બોલતો નથી. Il3oll શ્લોક :
अनुगम्यमानपाो , महाजनैर्बद्धमुष्टिरस्तमतिः ।
न च पश्यति न च जल्पति, धनगर्वहतो मृतकतुल्यः ।।३१।। શ્લોકાર્ય :
મહાજનોથી અનુગપમાન પડખાવાળો તુચ્છપુણ્યને કારણે મોટા પુરુષો જેનું અનુસરણ કરતા હોય તેવો, બદ્ધમુષ્ટિવાળો હું બધી રીતે સમર્થ છું એવી સ્વકલ્પનાથી બદ્ધમુષ્ટિવાળો, અસ્ત થયેલી મતિવાળોઃ તત્વને જોવામાં જેની મતિ નાશ પામેલ છે તેવો, ધનગર્વથી હણાયેલો,
