________________
પર
વૈરાગ્યકલ્પલતા ભાગ-૨ तेनातिचारविधुरो, मृगयिष्यन्ते नु मामिमे मुनयः ।
इति तान्न परिचिचीषति, तदुच्यते नंष्टुकामत्वम् ।।११०।। શ્લોકાર્ચ -
વ્યવહારથી મૃતના લાભમાં પણ અધિગમ સમ્યક્તની શુદ્ધિના અભાવને કારણે પ્રથમ દશામાં શાસ્ત્રઅધ્યયનથી થતા અધિગમ સમ્યક્તથી થયેલ શુદ્ધિના અભાવવાળી પ્રથમ દશામાં, સમ્યગ્દષ્ટિને પણ આ=વિષયોમાં તત્વબુદ્ધિ નથી સંભવતી એમ નહીં-કોઈ ઉપદેશકે યોગ્ય જીવને દેવ, ગુરુ અને ધર્મનું સ્વરૂપ યથાર્થ બતાવ્યું તેનાથી સમ્યક્તની પ્રાપ્તિ થઈ છતાં શાસ્ત્રઅધ્યયન કરીને સંસારના વિષયોના વિકારનું સ્વરૂપ અને વિકારોના શમનથી થતા પ્રશમના સુખનું સ્વરૂપ અનુભવ અનુસાર જોઈ શકે તેવી અધિગમ સમ્યક્તની શુદ્ધિનો અભાવ હોય ત્યારે તે જીવ સખ્યત્ત્વની પ્રથમ ભૂમિકામાં છે તેવા સમ્યગ્દષ્ટિ જીવને પણ વિષયોમાં તત્વબુદ્ધિ નથી સંભવતી એમ નહીં અર્થાત્ સંભવી શકે છે; કેમ કે બાહ્ય વિષયોના સેવનકાળમાં જીવને સુખ સ્વઅનુભવ સિદ્ધ છે અને સુખ જ જીવ માટે તત્ત્વ છે તેથી વિષયોમાં તત્ત્વબુદ્ધિ વર્તે છે. ફક્ત આ વિષયોના સેવનથી બંધાયેલું કર્મ ચાર ગતિના પરિભ્રમણનું કારણ છે માટે ત્યાજ્ય છે તેટલો સમ્યફ બોધ આધભૂમિકામાં વર્તે છે. II૧૦૯ll
તેના કારણે સમ્યગ્દષ્ટિને પણ પ્રથમ દશામાં ભિક્ષા રક્ષણના આશયનો અનુગમ ક્યારેક સંભવે છે તેના કારણે, અતિચારથી વિધુર એવો દ્રમક મારી પાસે આ મુનિઓ માંગશે, એથી તેઓના પરિચયનો ત્યાગ કરવાની ઈચ્છા કરે છે. તે નાસવાની ઈચ્છાપણું કહેવાય છે. સમ્યક્તની આઘભૂમિકામાં કોઈકને નિર્મળ સમ્યક્ત પ્રાપ્ત ન થયું હોય ત્યારે ભોગોમાં સ્પષ્ટ સુખ દેખાતું હોવાથી આ ભોગો સુખનું કારણ છે તેવી તત્ત્વબુદ્ધિ વર્તે છે અને સંસાર અત્યંત રૌદ્ર છે અને તેના ઉચ્છેદનો ઉપાય દેવની સમ્યક્ ઉપાસના, ગુરુની સમ્યક્ ઉપાસના અને ધર્મનું સમ્યફ સેવન છે તેવી પણ બુદ્ધિ છે, તોપણ સ્પષ્ટ વિકારાત્મક વિષયોમાં તત્ત્વબુદ્ધિ છે તે અતિચાર
