________________
૧૨૨
વૈરાગ્યકલ્પલતા ભાગ-૨
પૂર્વના દોષથી સૂક્ષ્મ થાય છે.
પ્રસ્તુત જીવ સંયમ ગ્રહણ કરીને ભગવાનના શાસનમાં વર્તે છે, ગુરુની દયા અને સદ્ગદ્ધિ દ્વારા સતત કષાયોની શક્તિને ક્ષીણ કરે છે તેથી બાહ્ય પદાર્થોમાં વ્યક્ત સંશ્લેષ પામે તેવા કષાયોની પીડા થતી નથી. તોપણ પૂર્વમાં કષાયોનો પ્રચુર અભ્યાસ કરેલો છે તેના સંસ્કારો નાશ થયા નથી તેથી, ઈષદ્ જવલનરૂપ સૂક્ષ્મ કષાયોની પીડા ક્યારેક થાય છે. ૨૪૮ શ્લોક :
अथ सूक्ष्मभावदोषप्रतिघातपरायणः प्रशमपूर्णः । परिगलितलोकसंज्ञो, वैषयिकसुखे निराकाङ्क्षः ।।२४९।। अक्ष्णोविमलालोकं, निदधात्यञ्जनमधीतपरमार्थः । तत्त्वप्रीतिकृदम्भः, पिबति च नित्यं पवित्रात्मा ।।२५०।। विधिना भुङ्क्ते च महाकल्याणं चरणकरणचारुमतिः,
धीकृतिरोजः स्वास्थ्यं, प्रफुरति ततो थामहर्षश्च ।।२५१।। શ્લોકાર્ચ -
હવે, સૂમ ભાવદોષના પ્રતિઘાતમાં તત્પર, પ્રશમથી પૂર્ણ, ગળી ગઈ છે લોકસંજ્ઞા જેમાં એવા, વૈષયિક સુખમાં આકાંક્ષા વગરના, ચક્ષમાં વિમલાલોકરૂ૫ અંજન આંજે છે. અને જાણેલા પરમાર્થવાળો પવિત્ર આત્મા, તત્વપ્રીતિને કરનારું પાણી નિત્ય પીએ છે અને ચરણકરણમાં સુંદર મતિવાળો વિધિપૂર્વક મહાકલ્યાણને ખાય છે. તેનાથી-રત્નત્રયના સેવનથી, બુદ્ધિ, ધૃતિ, તેજ, સ્વાથ્ય અને તેજનો હર્ષ સ્કુરાયમાન થાય છે.
સંયમ ગ્રહણ કર્યા પછી પ્રસ્તુત જીવ સતત સૂક્ષ્મ ભાવદોષરૂપ કષાયોના પ્રતિઘાત કરવામાં તત્પર રહે છે=ક્ષયોપશમભાવના કષાયોને ક્ષાયિક ભાવોને અનુકૂળ કરવામાં યત્નશીલ રહે છે અને જેમ જેમ યોપશમભાવની વૃદ્ધિ થાય છે તેમ તેમ પ્રશમસુખથી પૂર્ણ બને છે. વળી લોકોને અનુકૂળ વર્તન કરવા રૂપ લોકસંજ્ઞાથી પર, પરતર થાય છે,
