________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા ભાગ-૨
મહાત્માનું ચિત્ત શ્ર્લેષવાળું હોય છે, અન્યત્ર નહીં. તેથી સંયમ ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ પામે છે. તેના કારણે આત્મમાત્રમાં વિશ્રાંત થનારું તેમનું ચિત્ત હોય છે અને આત્માથી અતિરિક્ત બીજા ભાવોની પરિણતિ તેઓને શૂન્ય જણાય છે. અર્થાત્ જગતની પરિણિતને જોવાને અભિમુખ પણ તેમનું ચિત્ત જતું નથી. આ રીતે સમભાવના પરિણામના બળથી ઉલ્લસિત થયેલા સહજ વીર્યવાળા તે મહાત્મા બને છે જેનાથી પરિશુદ્ધ ક્ષમાદિ પ્રગટે છે. જેના કારણે પોતાનો પરમાર્થ શું છે ? તેને જોઈ શકે છે. તે વખતે શરીરધારી આત્મા હોવા છતાં મુક્ત જેવા સુખને અનુભવે છે જેથી જીવનમુક્ત અવસ્થાવાળા તે કહેવાય છે અને સામાન્યથી સંસારમાં જેનું વેદન ન થઈ શકે તેવા સુખનું વેદન કરે છે. ૨૬૫થી ૨૦૧
૧૩૨
શ્લોક ઃ
इत्थं द्रमकोऽपि महाराज इवाकारि धर्मबोधकरैः । ગુરુમિસ્તસ્માહાત્મ્ય, વયિતું નામિસ્રોઽપિ ।।૨૭૨૪૫
શ્લોકાર્થ ઃ
આ રીતે=અત્યાર સુધી વર્ણન કર્યું એ રીતે, દ્રમક પણ ગુરુ એવા ધર્મબોધકર વડે મહારાજા જેવો કરાયો. તેમનું માહાત્મ્ય=ગુરુનું માહાત્મ્ય ઇન્દ્ર પણ વર્ણન કરવા સમર્થ નથી.
પ્રસ્તુત સ્તંબકમાં દ્રમકને ગુરુ સમ્યક્ત્વાદિના ક્રમથી અસંગ અનુષ્ઠાન સુધી કઈ રીતે પ્રાપ્ત કરાવે છે તે બતાવીને દ્રમક જેવો પણ તે જીવ સુસ્થિત મહારાજાની જેમ સંસારઅવસ્થામાં પણ જીવનમુક્ત અવસ્થાને પ્રાપ્ત કરે છે તે બતાવ્યું. તેથી મહારાજા જેવો નથી છતાં પણ મહારાજા સદશ ઘણી ભૂમિકાને પામેલ છે તે સર્વ ધર્મબોધકર ગુરુનું માહાત્મ્ય છે. તેથી સાક્ષાત્ ઇન્દ્ર પણ તેવા ગુરુનું માહાત્મ્ય વર્ણન કરવા સમર્થ નથી. II૨૭૨ા
શ્લોક ઃ
अनुभवसिद्धं चेदं साक्षाद् द्रमकोपमोऽप्यहं सदयैः ।
'
गुरुभिः प्रवेशितो यज्जिनसमये शर्म किमपि लभे ।।२७३ ।।
