________________
૧૫૩
તૃતીય સ્તબક,બ્લોક-પ૩-પ૪-પપ શ્લોક :
कोऽस्या वर्णयितुं शक्तो, गुणसंभारगौरवम् ।
महापुरुषरत्नानां, भूरियं भूरितेजसाम् ।।५३।। શ્લોકાર્ચ -
આના-નગરીના, ગુણસંભાર ગૌરવનું વર્ણન કરવા કોણ સમર્થ છે? ઘણા તેજવાળા મહાપુરુષરત્નોની આ પૃથ્વી છે.
મનુષ્યનગરીમાં ઉત્તમ પુરુષો થાય છે, ત્યારે પ્રકારના પુરુષાર્થોની સાધના થાય છે તેથી તેના ગુણસમૂહને વર્ણન કરવા માટે કોઈ સમર્થ નથી. પણ શ્લોક :
एनां शास्ति नृपः कर्मपरिणामो महाबलः ।
नीतिमुल्लङ्घ्य यो विश्वं, तृणायापि न मन्यते ।।५४।। શ્લોકાર્ચ -
કર્મપરિણામ નામનો મહાબલ રાજા આમને-મનુષ્યનગરીને, શાસન કરે છે. નીતિનું ઉલ્લંઘન કરીને જે કર્મપરિણામ રાજા, વિશ્વને તૃણ તુલ્ય પણ માનતો નથી.
રાજનીતિ છે કે બે વ્યક્તિના પરસ્પર ઝઘડામાં જેણે પ્રથમ કોઈનું અહિત કરવા પ્રયત્ન કર્યો હોય તેને દંડ આપે છે જ્યારે કર્મપરિણામ રાજા તે નીતિનું અનુસરણ કરતો નથી પરંતુ પ્રથમ ઉપદ્રવ કરનારને જે અધ્યવસાય થયો હોય તે પ્રમાણે તેને દંડ આપે છે અને નિર્દોષ પણ પુરુષને કોઈએ માર્યો હોય અને તેને ક્લિષ્ટ અધ્યવસાય થાય તો તેને વધારે દંડ આપે છે. માટે કર્મપરિણામ રાજા નીતિનું ઉલ્લંઘન કરનાર છે. પિઝા શ્લોક :
स च केलिप्रियो दुष्टो, नर्तयत्यङ्गिनः सदा । तेऽपि तं नातिवर्तन्ते, तत्प्रतापप्रमर्दिताः ।।५५।।
