________________
૧૫
દ્વિતીય સ્તબક/શ્લોક-રપ૩થી ૨૫૮ ક્યારેક સ્વગુણમાં આસંગદોષની પ્રાપ્તિ થાય છે અર્થાત્ ક્રિયાના ખેદ, ઉદ્વેગ આદિ આઠ દોષો છે તેમાંથી આસંગ નામનો અંતિમ દોષ છે જે ગુણસ્થાનકની વૃદ્ધિમાં બાધક બને છે; કેમ કે પ્રાપ્ત થયેલા ગુણસ્થાનકમાં આસક્તિ છે તેથી ઉપરના ગુણસ્થાનકમાં જવાનો યત્ન થતો નથી.
વળી જે મહાત્માઓને આસંગદોષ પ્રાપ્ત થયો નથી તેઓ પોતાની ભૂમિકા અનુસાર જે ગુણસ્થાનકને સેવતા હોય ત્યારે ઉપરના ગુણસ્થાનક પ્રત્યે બદ્ધરાગવાળા હોય છે તેથી ઉત્તરના ગુણસ્થાનકના સેવનને અનુકૂળ શક્તિનો સંચય થાય તે રીતે ગુણસ્થાનક સેવે છે. જેમ દેશવિરતિવાળા શ્રાવકો પણ આસંગદોષવાળા ન હોય તો સર્વવિરતિને અનુકૂળ શક્તિસંચય થાય તદ્અર્થે પ્રતિદિન સાધુસામાચારી શ્રવણ કરે છે, ભાવન કરે છે અને જેઓ દેશવિરતિમાં જ આસક્તિવાળા થાય છે તેઓને “આ જ ગુણસ્થાનક સુંદર છે” તેવી બુદ્ધિ થવાથી સર્વવિરતિ પ્રત્યે આદર હોવા છતાં તેઓનું સર્વવિરતિને અનુકૂળ વીર્ય ઉલ્લસિત થતું નથી. જેમ ગૌતમ સ્વામીને આસંગદોષ હતો તેના કારણે કેવલજ્ઞાનને અનુકૂળ વીર્ય ઉલ્લસિત થતું ન હતું, તેમ પ્રસ્તુત મહાત્માને પણ સર્વવિરતિની પ્રાપ્તિની પછી આસંગદોષને કારણે ચારિત્રના ઉત્તરના કંડકોમાં જવાને અનુકૂળ વિર્ય ઉલ્લસિત થતું ન હતું. પરંતુ પ્રાપ્ત થયેલા ગુણસ્થાનકમાં જ આસક્તિ વર્તતી હતી.
વળી, તે મહાત્મા ગુણસ્થાનકમાં હોવાથી લોકો તેમની સ્તુતિ કરે છે, તેથી પોતાની સ્તુતિની લતા તેમને દેખાય છે. વળી, બીજા સંસારી જીવો સાત્વિક નથી પોતે સાત્ત્વિક છે એ રૂપ પરનિંદાના શલ્યના પલ્લવથી આ તામ્ર એવી તે સ્તુતિલતા હતી. વળી, તે સ્તુતિલતા ઉપર વિશાલ ગારવરૂપી ફલો અને પૂજારૂપી કુસુમ દેખાતાં હતાં. તેથી લોકો પોતાની સ્તુતિ કરે છે તે સાંભળીને પ્રસ્તુત જીવને તે રમણીય લાગે છે. તેથી તે ઉદ્યાનની છાયામાં સૂતા. જેના કારણે માન ખ્યાતિ આદિના ભાવો સ્પર્શે તેવો કંઈક ચિત્તમાં રમણીયભાવ થયો. તેથી તે ઉદ્યાનની છાયામાં સૂવાતુલ્ય પ્રવૃત્તિ બની.
વળી તે મહાત્મા અંજનાદિમાં યત્નનો ત્યાગ કરે છે; કેમ કે જ્યારે ઉપયોગ કષાયને અનુકૂળ હોય ત્યારે રત્નત્રયીને અનુકૂળ યત્ન થતો નથી, તેથી પોતાની સ્તુતિ આદિ ભાવો જ્યારે સ્પર્શે છે ત્યારે રત્નત્રયીનો યત્ન ત્યાગ થાય છે અને
