________________
દ્વિતીય સ્તબક/શ્લોક-૧૪પથી ૧૮૫
૭૯ થતો નથી, તેથી કહે છે કે ભોગસુખાદિના ત્યાગ વગર જે પ્રકારનો ધર્મ થઈ શકે તેવા પ્રકારનો ધર્મ મને આપો તે પ્રકારનો તે જીવનો આગ્રહ જાણીને આચાર્ય તેને દેશવિરતિ આપે છે. અને વિચારે છે કે દેશવિરતિના પાલનથી થયેલા ઉપશમના સુખના બળથી સંચિત વીર્યવાળો થયેલો આ જીવ ભોગોનો ત્યાગ કરીને શુદ્ધચરણને પામશે; કેમ કે વિષયોનું માધુર્ય જીવના ધૈર્યને કરનારું નથી, પરંતુ ઉપશમનું સુખ જ ધૈર્યને કરનારું છે.
હું સુખી છું અને આ ઉપશમના બળથી હું ઉત્તરોત્તર સુખની વૃદ્ધિને પામીશ તેવું શૈર્ય વિષયોનું માધુર્ય કરતું નથી, ઉપશમનું સુખ કરે છે. I૧૬ના શ્લોક -
अपसिद्धान्तो न ममाप्येवमुपाये प्रवर्तमानस्य ।
विनिरूप्य सर्वविरतिं, कथनीया देशविरतिर्यत् ।।१६२।। શ્લોકાર્ય :
આ રીતે-સર્વવિરતિનો ઉપદેશ આપ્યા પછી અસમર્થ જાણીને તેને દેશવિરતિ આપે છે એ રીતે, ઉપાયમાં પ્રવર્તમાન એવા મને પણ=આચાર્યને પણ=ભગવાનના વચનાનુસાર ઉપદેશ આપવામાં પ્રવર્તમાન એવા મને પણ, અપસિદ્ધાંત નથી, જે કારણથી સર્વવિરતિનું નિરૂપણ કરીને દેશવિરતિ કહેવી જોઈએ. (એ પ્રકારનો સિદ્ધાંત છે.) I૧૬ચા શ્લોક :
प्राक् तत्कथने हि भवेत्, तत्प्रतिबद्धं दृढं मनः श्रोतुः ।
इत्थं चानुमतिः स्यात्, सूक्ष्मप्राणातिपातादौ ।।१६३ ।। શ્લોકાર્થ :
દિ=જે કારણથી, પૂર્વમાં સર્વવિરતિના ક્યનના પૂર્વમાં, તેના ક્યનમાં દેશવિરતિના કથનમાં, શ્રોતાનું તત પ્રતિબદ્ધ દેશવિરતિ માત્ર ગ્રહણ કરવામાં પ્રતિબદ્ધ, દઢ મન થાય. અને આ રીતે-ઉપદેશક સર્વવિરતિનું કથન કર્યા વગર દેશવિરતિનું કથન શ્રોતાને કરે એ રીતે, સૂક્ષ્મ પ્રાણાતિપાત આદિમાં અનુમતિ થાયaઉપદેશકે સર્વવિરતિ ગ્રહણ કરવા
