________________
GG
દ્વિતીય સ્તબક/શ્લોક-૨૦૪-૨૦૫ શ્લોકાર્થ :
ધનવ્યયનો વિષાદ અપથ્યના દોષથી અકાડશૂલ વ્યથા કરે છે=ગાથા૧૯૮માં કહેલ કે અપથ્યના સેવનને કારણે શૂલ થાય છે તે ભૂલ કોઈક નિમિતે ધનવ્યય થાય ત્યારે જીવને વ્યથા થાય છે તે રૂપ છે. પરની ઈર્ષારૂપ દાહ થાય છે=અનાદરથી લેવાયેલા અનુષ્ઠાનને કારણે ઈર્ષ્યાનો પરિણામ વિશિષ્ટ શાંત નહિ થવાથી નિમિત્તને પામીને પરની ઈર્ષ્યાનો દાહ થાય છે. સંપૂર્ણ પોતાના હરણરૂપ મૂચ્છ લોપ કરે છે=આત્માનો વિષયોમાં સંશ્લેષનો પરિણામ પોતાના નિરાકુળ સ્વભાવનો નાશ કરે છે તેથી તે નિરાકુળ સ્વભાવના નાશ સ્વરૂપ જ મૂચ્છ જીવના સ્વરૂપનો નાશ કરે છે. Il૨૦૪ll શ્લોક :
कामज्वरो ज्वरयति, छर्दिर्मर्दयति चोत्तमर्णकृता ।
धननिर्यातनचिन्ता, स्खलयति जाड्यं जनाभिभवः ।।२०५ ।। શ્લોકાર્ચ -
કામનો જ્વર જ્વરના જેવું કાર્ય કરે છે. ઉત્તમર્ણકૃત શરદી મર્દન કરે છે=લેણદારકૃત જે યાતના શરદીની જેમ જીવને વિહ્વળ કરે છે. ધનના નિર્યાતનની ચિંતા–નાશની ચિંતા, રોગના અભિભવરૂપ જાગ્યને આલના કરે છે–પ્રગટ કરે છે.
જે જીવો અનાદરથી અનુષ્ઠાનો સેવે છે, તેઓને મંદ કોટિનું પુણ્ય બંધાય છે અને ધનાદિ પ્રત્યેની મૂચ્છ ક્ષીણ થતી નથી. તેથી તે તે નિમિત્તને પામીને શૂલ, દાહ આદિ ભાવો થાય છે. વળી જેઓ દઢ પ્રણિધાનપૂર્વક સત્ ક્રિયાઓ કરે છે તેમાં સામાયિકના પરિણામરૂપ ઉત્તમ સંસ્કારો પડેલા હોવાથી પ્રાયઃ તેવાં નિમિત્તા પ્રાપ્ત થતાં નથી. ક્વચિત્ પૂર્વના કર્મને કારણે તેવાં નિમિત્ત મળે તોપણ સામાયિકના પરિણામના સ્પર્શને કારણે સમાધિના સંસ્કારો ક્રિયાસેવનકાળમાં થયેલા હતા. તેથી તેવા વિષમ સંયોગમાં પણ અંતરંગ અસ્વસ્થતારૂપ તે તે ભાવો પ્રાયઃ થતા નથી. ક્વચિત્ થાય તોપણ મંદ થાય છે; કેમ કે વિવેકપૂર્વક સેવાયેલા ધર્મથી વિવેકચક્ષુ ઉત્તરોત્તર વૃદ્ધિ પામે છે. ll૨૦પા
