________________
૧૧૦
વૈરાગ્યકલ્પલતા ભાગ-૨
શ્લોક :
सा प्राह सर्वसङ्गत्यागः श्रेयान् परं सति विवेके ।
स्नेहच्छेदे फलवान्, विपरीतफलोऽन्यथा ह्येषः ।।२२५।। શ્લોકાર્ચ -
તે= બુદ્ધિ, કહે છે. સર્વ સંગનો ત્યાગ શ્રેયકારી છે પરંતુ વિવેક હોતે છતે સ્નેહના છેદમાં ફળવાળું છે. દિ=જે કારણથી, અન્યથા=વિવેજ્ઞા અભાવમાં સ્નેહનો છેદ થાય નહીં તો આ સર્વ સંગનો ત્યાગ, વિપરીત ફલવાળો છે.
સબુદ્ધિના ફલરૂપ પ્રશમ સુખનો સાક્ષાત્ અનુભવ થવાને કારણે જીવને વિચાર આવે છે કે દેશવિરતિમાં રહીને હું જે અલ્પ અનુષ્ઠાન એવું છું, ત્યારે પણ આવું અપૂર્વ સુખ થાય છે તો સર્વ સંગના ત્યાગને કારણે રાત-દિવસ સદ્ધનુષ્ઠાનનું સેવન થશે તેથી અપૂર્વ કોટિનું સુખ પ્રાપ્ત થશે, તે વખતે સૂક્ષ્મ પ્રજ્ઞાથી વિચારતાં બુદ્ધિના બળથી તે જીવને જણાય છે કે પ્રકર્ષવાળું ભેદજ્ઞાન
સ્નેહનો છેદ કરીને સુખ આપવાના ફલવાળું છે અને સર્વ સંગનો ત્યાગ કર્યા પછી જો પ્રકર્ષવાળું ભેદજ્ઞાન પ્રગટ નહીં થાય અને પૂર્વના અભ્યાસના બળથી સંગની વાસના જાગશે તો સર્વ સંગનો ત્યાગ પૂર્વના સંગના પરિણામનું સ્મરણ કરાવીને વિનાશનું જ કારણ બનશે. ll૨૨પા શ્લોક :
वसतो गृहेऽप्यगृद्ध्या, यान्ति श्राद्धस्य याप्यतां रोगाः ।
कृतसर्वत्यागस्याप्यभिलाषवतस्तु विकृताः स्युः ।।२२६ ।। શ્લોકાર્થ :
ઘરમાં વસતા પણ શ્રાવકને અગૃદ્ધિથી રોગો શાંતતાને પ્રાપ્ત કરે છે. વળી કરાયેલા સર્વ ત્યાગવાળા પણ અભિલાષવાળા જીવને વિકૃત થાય છે રોગો વિકૃતિવાળા થાય છે.
સર્વ સંગના ત્યાગની ઇચ્છાવાળાને બુદ્ધિથી સૂક્ષ્મ આલોચન કરવાને કારણે જણાય છે કે બાહ્ય ત્યાગમાત્રથી રોગો ક્ષીણ થતા નથી તેથી ઘરમાં
