________________
વૈરાગ્યકલ્પલતા ભાગ-૨
શ્લોક :
तेन तथेत्युक्तेऽसौ, चक्रे परिचारिकां दयां तस्य ।
भुङ्क्ते तद्दत्तमयं, कदन्नरागान चाद्रियते ।।१९२।। શ્લોકાર્ચ -
તેના વડે=દ્રમક વડે, તે પ્રમાણે થાવ એમ કહેવાય છH=દ્રમક વડે ગુરુના આદેશનો તહતિ દ્વારા સ્વીકાર કરાયે છતે, આ ગુરુએ તેની= દમકની, દયા પરિચારિકા કરી. તેનાથી અપાયેલું દયાથી અપાયેલું પરમાન્ન, આ=ક્રમક ભોગવે છે. અને કદના રાગને કારણે પરમાન્નનો આદર કરતો નથી.
ગુરુએ કહ્યું કે આ રાજમંદિરમાં રહીને તું ભેષજત્રયનો ભોગ કર. તેથી તે દ્રમક ગુરુનું વચન સ્વીકાર્યું. તેથી ગુરુ તે જીવ પ્રત્યેની દયાને કારણે સતત તેની ભૂમિકાનુસાર તેને અનુશાસન આપે છે. અને તે જીવ પણ તે અનુશાસન સાંભળીને કંઈક પરમાન્નને ભોગવે છે તેથી કંઈક રત્નત્રયીનો પરિણામ નિર્મળ થાય છે તોપણ વિષયોના સેવનથી જે પ્રકારનો આનંદ જીવને અનુભવસિદ્ધ છે તેવો આનંદ ઉપશમમાંથી પ્રગટ થતો નથી. તેથી પરમાત્રને અતિશય આદર કરતો નથી. ૧૯શા શ્લોક :
उपदंशतां व्रजति तन्मोहेन कुभोजनं तु बहु भुङ्क्ते ।
विनियुङ्क्ते च कदाचित्, तद्वचसैवाञ्जनं च जलम् ।।१९३।। શ્લોકાર્ચ -
તે કારણથી=બહુ આદરથી પરમાન્નને ખાતો નથી તે કારણથી, ઉપદંશતાને પામે છે–પરમાન્ન અલ્પ સ્વાદનું જ કારણ બને છે. વળી, મોહને કારણે કુભોજન ઘણું ખાય છે=સંસારના ભોગાદિ પ્રચુર કરે છે અને ક્યારેક તેમના વચનથી જ તદ્દયાના વચનથી જ, અંજન અને જલને નિયોજિત કરે છે.
જીવ સુખનો અર્થ છે. સંયમની ક્રિયાથી ઉપશમનું સુખ પ્રચુર થતું નથી.
