________________
[પરમેષિ-નમસ્કાર અપરિમિત શક્તિ રહેલી છે એમ આજે સર્વ કેઈ બુદ્ધિશાળી વર્ગને સ્વીકારવું પડે છે. ગાવું અને બજાવવું, હસવું અને રેવું, ઈત્યાદિ પણ વાતાવરણ ઉપર અમુક પ્રકારની અસર નાંખે છે અને તે પણ વર્ણાત્મક નહિ તે ધ્વન્યાત્મક શબ્દ શક્તિનો જ એક પરિચય છે. રણસંગ્રામમાં સુરીલાં વાજ જે અસર ઉપજાવે છે તે અસર અન્ય પ્રસંગનાં વાજાઓ નથી જ ઉપજાવતાં, આકાશમાં મેઘની ગર્જના જે ભાવ પેદા કરે છે તે જુદે હોય છે અને રણસંગ્રામમાં તેની ગર્જના જે ભાવ ઉત્પન્ન કરે છે તે વળી જુદો જ હોય છે. જેમ વિખ્યાત્મક શબ્દોની જુદી જુદી અસર છે તેમ વર્ણાત્મક શબ્દની તેથી પણ મહાન જુદા જુદા પ્રકારની અસર માનેલી છે અને તે પ્રત્યક્ષ અનુભવમાં પણ આવે છે. એક વ્યાખ્યાતાના મુખમાંથી નીકળેલા ઉત્સાહ પ્રેરક શબ્દ વાતાવરણને ઉમંગી બનાવે છે અને તે જ વ્યાખ્યાતાના મુખમાંથી નીકળેલા નિરાશાજનક શબ્દો વાતાવરણને ગમગીન બનાવી દે છે. વિવિધ પ્રકારના રસેનું પોષણ થવામાં વક્તા કે લેખકની શબ્દ શક્તિ સિવાય બીજા કોને પ્રભાવ છે?
શબ્દશક્તિ અચિત્ય છે, માત્ર તેના યજક યોગ્ય પુરૂષની જ જરૂર હોય છે. કયા શબ્દના મિલનથી કેવા પ્રકારની શક્તિ પેદા થાય છે? તેના જાણનાર આ જગતમાં દુર્લભ છે, પરંતુ જ્યારે જાણનારના હાથમાં અક્ષર કે શબ્દ આવે છે ત્યારે તે વિવિધ પ્રકારની શબ્દ રચના દ્વારા શ્રોતાઓના ચિત્તના સંતાપ અને દિલનાં દુઃખેને ક્ષણવારમાં શાંત કરી દે છે. પૂર્વધની દેશના શક્તિ કેવળજ્ઞાની
