________________
૧૬
[પરમેષ્ટિ નમસ્કાર
જ નહિ, પણ હૃદયમાં રહેલા ઈર્ષ્યા, અસૂયા, આદિ દોષા ખળીને ખાખ થઈ જાય છે.
મહાન્ આત્માઓને નમસ્કાર કરવા માત્રથી આવુ મારુ ફળ મળે, એ વાત આજના તર્ક પ્રધાન યુગમાં સુસંગત કેવી રીતે કરવી ? એવા પ્રશ્ન થવા જેમ સહજ છે, તેમ તેના ઉત્તર પણ તેàા જ સરળ છે.
સ્થૂલ જગતમાં હાથ-પગ હલાવવા વગેરેને જ ક્રિયા મનાય છે, આંતર જગતમાં તેમ નથી. આંતર જગતમાં ક્રિયાની રીત જુદી છે, સૂર્યના ઉદય થતાની સાથે જ ચારા પલાયન કરી જાય છે તેમાં સૂર્યને કાંઈ કરવું પડતું નથી, સૂર્યના નિમિત્ત માત્રથી તે ક્રિયા આપેાઆપ થઈ જાય છે. એ જ રીતે કમળને વિકસાવવા માટે સૂર્યને કમળની પાસે જવું પડતું નથી, ગગન મંડળમાં સૂર્યના ઉત્ક્રય થતાંની સાથે જ કમળે! સ્વયમેવ ખીલી ઉઠે છે. પરમેષ્ઠિ નમસ્કારમાં આ જ નિયમ લાગુ પડે છે. પાપરૂપી ચારાને ભગાડવા માટે અને ભવ્યાત્માઓના હૃદયરૂપી કમલેાને વિકસાવવા માટે પરમેષ્ટિએ માત્ર આલંબનરૂપ-નિમિત્ત છે, તેમના નિમિત્ત માત્રથી તે કાર્ય આપેાઆપ થઈ જાય છે. નમસ્કાર વડે સાધક જે પરમેાચ આલખનાને સપર્ક સાધે છે તે આલમના સૂર્યની જેમ નિમિત્ત બનીને સાધકના આત્માની વિશુદ્ધિ કરે છે અને અશુદ્ધિને દૂર હઠાવી દે છે.
જૈનધર્મમાં શ્રી પંચપરમેષ્ઠિ નમસ્કારને ઘણું ઉંચું સ્થાન આપવામાં આવ્યું છે. કારણ કે તે બધી ધર્મક્રિયાઓમાં કેન્દ્રસ્થાને છે, તેને સર્વ શાસ્ત્રનું નવનીત માન્યું છે,
