________________
=
કથક ના કહેર થવી, અથવાની ”
૧૪૮
[પરમેષિ-નમસ્કાર છે, આ સ્થાયીભાવે જ માનવની સમસ્ત ક્રિયાઓનું સંચાલન કરે છે. ઉચ્ચ આદર્શથી ઉત્પન્ન થતા સ્થાયીભાવે અને વિવેક વચ્ચે ઘનિષ્ઠ સંબંધ છે. જ્યારે જ્યારે વિવેક વિના જ સ્થાયીભાવે મુજબ જીવન ક્રિયાઓ થાય છેજેમકે વિવેક ના કહેતે હેય તે પણ શ્રદ્ધાવશ ધાર્મિક પ્રાચીન કાર્યોમાં પ્રવૃત્તિ થવી, અથવા કોઈની સાથે કલહ થઈ ગયા પછી તેની જુઠી નિન્દા સાંભળવાની પ્રવૃત્તિ થવી. આવા કૃત્યમાં વિવેકને સાથ નથી હોતે, કેવળ સ્થાયી ભાવ જ કાર્ય કરતે હોય છે. વિવેક માનવની ક્રિયાઓને રેકી શકે અથવા વાળી શકે છે, વિવેકમાં તે તે ક્રિયાઓના સંચાલનની શક્તિ નથી. તાત્પર્ય એ છે કે આચરણને પરિમાર્જિત અને વિકસિત કરવા માટે કેવળ વિવેક પ્રાપ્ત કરવો એ જ પૂરતું નથી, પણ સાથે સાથે
સ્થાયીભાને સુયોગ્ય અને સુદઢ બનાવવા જોઈએ. તે વ્યક્તિના મનમાં જ્યાં સુધી કેઈ સુન્દર આદર્શ અથવા કોઈ મહાન વ્યક્તિ તરફ શ્રદ્ધા અને પ્રેમને સ્થાયીભાવ નથી, ત્યાં સુધી દુરાચારથી દૂર થઈને સદા– ચારમાં તેની પ્રવૃત્તિ થઈ શકતી નથી. જ્ઞાનમાત્રથી દુરાચાર રેકી શકાય તેમ નથી, તે માટે તે ઉચ્ચ આદર્શ પ્રત્યે શ્રદ્ધારૂપ ભાવનાનું હોવું અનિવાર્ય છે. નમસ્કાર મહામંત્ર એ એક એવે ઉચ્ચ અને પવિત્ર આદર્શ છે કે તેનાથી સુદઢ એવા સ્થાયીભાવની ઉત્પત્તિ થાય છે. જેમ જેમ નમસ્કાર મહામંત્રને મન પર વારંવાર પ્રભાવ પડશે, અર્થાત્ દીર્ધકાળ સુધી આ મહામંત્રની ભાવના મનમાં સ્થિર બનશે
