________________
૮૨
[પરમેષ્ઠિ-નમસ્કાર અને તે માર્ગને સૌથી પ્રથમ દર્શાવનારા અરિહંત ભગવંતે છે, તેથી અરિહંત ભગવંતે પણ પરંપરાએ મેક્ષના હેતુ હેવાથી પૂજ્ય છે.
પરંપરાએ મોક્ષમાર્ગના ઉપકારી તરીકે જેમ અરિહંત ભગવતે છે, તેમ વસ્ત્ર, આહાર શય્યા, આસન, આદિ પણ સાધકને મેક્ષ માર્ગનાં સાધને છે, તેથી તે પણ પૂજાને પાત્ર કેમ નહિ? અને તેને આપનાર ગૃહસ્થ પણ ઉપકારી કે પૂજ્ય કેમ નહિ? એ પ્રશ્નને ઉત્તર આપ જોઈએ.
ભાગ્યકાર ભગવંત શ્રીજિનભદ્રગણિક્ષમાશ્રમણ અને ટીકાકાર મહર્ષિ મલધારી શ્રી હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજી તે પ્રશ્નને ઉત્તર આપતાં શ્રી વિશેષાવશ્યકભાષ્યમાં મૂળ ગાથા ર૯૪૮ તથા તેની ટીકામાં ફરમાવે છે કે –
પ્રાણત્રત, રાતિય ૨ નાજારું मग्गो तदायारो, सयं च मग्गो त्ति ते पुज्जा ॥१॥"
અથ–પરંપરાએ જ્ઞાનાદિ રત્નત્રયરૂપ મોક્ષમાર્ગમાં ઉપાગી કેવળ વસાદિ, કે તેને આપનાર ગૃહસ્થાદિ જ ઉપકારી છે એમ નહિ, એક યા બીજા પ્રકારે ત્રણે જગત ઉપકારી છે. પરંતુ તે બધાં દૂર દૂરનાં કારણ છે, એટલું જ નહિ પણ તે અનેકાંતિક એટલે કારણ બને કે ન બને એવાં છે. સૌથી નજીકનું અને અવશ્ય ફળ આપનારું કારણ તે રત્નત્રય જ છે, તેને આપનારા અરિહંતે છે, તેથી તે માર્ગ અને તેને આપનારા અરિહંતભગવંતો ખરેખરા ઉપકારી અને પૂજ્ય છે. વસ્ત્રાદિ સાધનો અને ગૃહસ્થાદિ તે અરિહંત
