________________
મહામંત્રના ઉપકાર]
૩
ભગવતાથી પ્રાપ્ત થયેલા જ્ઞાના િરત્નત્રયને સંભવિત ઉપકાર કરનારા છે, તેથી પૂજ્યત્વની કક્ષામાં આવતા નથી. એટલું જ નહિ, પરંતુ એથી પૂજ્ય વસ્તુઓની ઈયત્તા (મર્યાદા) ન રહેવાથી અનવસ્થા દોષ પણ પ્રાપ્ત થાય છે. તે ઉપરાંત વિશેષ કારણુ તે તે છે કે અરિહ'ત ભગવ તા કેવળ માર્ગ દર્શાવનાર જ નહિ, સ્વયં મારૂપ પણ છે, અરિહંતાના દર્શન માત્રથી પણ ભવ્યજંતુઓને મેાક્ષમાગની પ્રાપ્તિ થાય છે. ઉપદેશથી જેમ અરિહ ંતામેાક્ષમાગ ને આપનારા થાય છે, તેમ ઉપદેશ સિવાય તેમનાં દર્શન, પૂજન, સ્તવન અને ધ્યાનાદિથી પણ મેાક્ષ અને મેાક્ષસાની પ્રાપ્તિ કરાવનારા થાય છે, એ અરિહંત ભગવંતાની વિશેષતા છે. કહ્યુ છે કે—
“ નામાવ્રુતિદ્રન્થમાવૈ:, પુનતલિનનમ્ । क्षेत्रे काले च सर्वस्मिन्नर्हतः समुपास्महे ||१|| " અનામ વર્ડ, આકૃતિ વડે, દ્રવ્ય વડે અને ભાવ વડે ત્રણે જગતને પવિત્ર કરનારા સર્વ ક્ષેત્રના અને સ કાળના શ્રી અરિહતાની અમે ઉપાસના કરીએ છીએ. (૧)
અરિહંત ભગવંતા ઉપદેશ વડે જ મેાક્ષના અને તેના માના દાતાર છે' એવા એકાંત નિયમ જૈન શાસનમાં નથી. ઉપદેશ વડે, આજ્ઞાપાલન વડે, જેમ અરિહંત ભગવતા મેાક્ષ અને તેના માર્ગની પ્રાપ્તિના હેતુભૂત છે, તેમ તેમના નામ સ્મરણાદિ, કે આકૃતિના દનાદિ વડે પણ ક્લિષ્ટ કર્મના ક્ષય કરાવી મેાક્ષની અને તેના માની પ્રાપ્તિના
