________________
મહામંત્રને ઉપકાર] વિષયોના પ્રણિધાનપૂર્વક પાંચ પરમેષ્ઠિઓને નમસ્કાર કરવામાં આવે તે પણ તે નમસ્કાર ભાવનમસ્કાર બની શકે છે. પાંચ વિષમાં મુખ્ય વિષય શબ્દ છે અને શબ્દમાં સર્વ શ્રેષ્ઠ– શબ્દ એક શ્રીઅરિહંતપરમાત્માનો છે. સમવસરણમાં બિરાજમાન થઈ અરિહંત ભગવંતે જ્યારે ધર્મદેશના આપે છે ત્યારે તેમને શબ્દ-અવનિ આષાઢી મેઘની ગજેનાથી પણ અધિક મધુર અને ગંભીર હોય છે, અથવા જાણે મંથન થતા સમુદ્રને જ ઇવનિ ન હોય તેમ પ્રભુના મુખમાંથી નીકળતા શબ્દને ધ્વનિ શ્રોતાઓના ચિત્તના સંતાપને હરનારે થાય છે, વિષયરૂપી વિષના આકર્ષણને ટાળનારે થાય છે. શ્રી અરિહંતના શબ્દની જેમ સિદ્ધોનું રૂપ અને તેનું પ્રણિધાન ત્રણે લોકમાં રહેલા સર્વ પ્રકારના રૂપની સુંદરતાના મિથ્યા આકર્ષણને હરનારું થાય છે.
અહીં શંકા થાય કે સિદ્ધને વળી રૂપ કેવું ? અશરીરી સિદ્ધભગવંતને શરીર નથી, તે પછી રૂ૫ તો હોય જ ક્યાંથી ?
પણ અહીં રૂપ શબ્દને અર્થ શરીરનું રૂપ ન લેતાં આત્માનું રૂપ લેવું જોઈએ. વળી શરીરનું પણ રૂપ કે સૌંદર્ય અંતે તે આત્માના રૂપને આભારી છે. જીવરહિત શરીરનું રૂપ રૂપ ગણાતું નથી. શરીરમાં જીવ હોય ત્યાં સુધી શરીરનું રૂપ આકર્ષે છે, એટલે સંસારી જીવના દેહનું સૌંદર્ય પણ વસ્તુતઃ શરીરની અંદર રહેલા ચેતનની ચેતનાના સૌંદર્યની સાથે સંબંધ રાખે છે. સિદ્ધ ભગવંત અશરીરી
