________________
પ્રકરણ ત્રીજું ઉલ્લોત થાય કારણ કે દુઃખી શ્રાવકે બરાબર ધમાંરાધન કરી શકે નહિ પણ તેમનું દુ:ખ ટળતાં તેમના મનની શાંતિ થતાં તેઓ વિશેષ પ્રકારે ધર્માચરણ કરી શકે, એટલે એ જ ખરે સ્વામીવાતસલ્ય ધમ છે અને એ જ ખરે ધર્મને ઉદ્યોત છે.
મૂર્તિપૂજાની શરૂઆત શ્રી જવાહરલાલ નેહરૂએ સર્વ ધખોળાને સંપૂર્ણ ઉપયોગ કરીને હિંદુસ્તાનને શરૂથી ૧૯૪૫ સુધીને પ્રમાણભૂત ઇતિહાસ લખીને Discory of India ડિસ્કવરી ઓફ ઇડિઆના નામથી પ્રસિદ્ધ કરેલ છે તેમાં તેમણે ભાગ પાંચમે પ્રકરણ આઠમાં India and Greece નામના પ્રકરણમાં નીચે પ્રમાણે લખ્યું છે–
આ જાણવું રસપ્રદ છે કે ભારતમાં મૂર્તિપૂજ ગ્રીસમાંથી આવી. વૈદિક ધર્મમાં કોઈ પણ જાતની મૂર્તિપૂજાને નિષેધ હતો. ભારતમાં મંદિરે અને મૂર્તિઓ ન હતાં. કેઈક જાતિઓમાં અશાંતઃ મૂર્તિપૂજાના ચિન્હ જણાતા હતા, પણ મૂર્તિપૂજા વ્યાપક ન હતી.
પ્રથમ બુદ્ધધર્મીઓ મૂર્તિપૂજાના સખત વિરોધી હતા. અને બુદ્ધની મૂર્તિઓ અને પુતળાં ઊભા કરવાની સખ્ત મનાઈ હતી. પણ ગ્રીક સંસ્કૃતિ અને સ્થાપત્યની સુંદરતાને પ્રભાવ ભારતના સીમાડાખાસ કરીને અફઘાનિસ્તાન [ તે વખતે ભારતમાં હતું ] માં ઘણે હતો અને ધીરે ધીરે તેણે ભારતમાં પગપેસારો કર્યો.
શરૂઆતમાં બુદ્ધની કઈ મૂર્તિ બનાવવામાં આવી નહોતી. પણ એપેલોની [ આજની બેધિસત્વની મૂર્તિ જેવી ] મૂર્તિઓ બનવા લાગી. એપ્રિલે બુદ્ધને પૂર્વજન્મ મનાય છે. એપલેની પૂજા થવા માંડી, ધીરે ધીરે બુદ્ધની પિતાની મૂર્તિઓ બનવા માંડી.
બુદ્ધની મૂર્તિઓએ હિંદુ ધર્મને મૂર્તિપૂજા માટે પ્રેરણા આપી,
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
