________________
રપ૦
જન ધર્મ અને એકતા
છે તેથી ઉક્ત ભાવ૫ સંયમસ્થાનમાં વાસ કરવાથી તેને ભાવસ્થાનક્વાસી કહેવા તથા માનવામાં આવે છે. ત્યારે “શાન संयमादिरूपे सम्यक्चारित्रे वसति तच्छील इति स्थानकवासी' એમ ગુણનિષ્પન યૌગિક વ્યુત્પત્તિ દ્વારા ઉક્ત ભાવની સ્પષ્ટતા તેમ જ પ્રામાણિકતા સુનિશ્ચિત થઈ, જાય છે
આ પ્રમાણે ઉપર બતાવેલ દ્રવ્ય તથા ભાવસ્થાને સ્થાનકેમાં વાસ કરવાથી જૈન ભિક્ષુ સ્થાનકવાસી કહેવાય છે અને તે કોઈ પણ પ્રકારે અનુચિત નથી.
અહિંયા શંકા થઈ શકે કે જેમાં વ્યાકરણના અનુસાર સ્થાન શબ્દને સ્થ અર્થમાં કે પ્રત્યય લાગવાથી સ્થાન અને સ્થાનક એ બંને એક જ અર્થના વાચક મનાય છે. તે પ્રમાણે મૂળ જૈનગમોમાં પણ ક્યાંય સ્થાન શબ્દને બદલે સ્થાનક શબ્દનો ઉલ્લેખ છે કે નહિ?
તેના જવાબમાં કહેવાનું કેન્સમવાયાંગ સૂત્રમાં દ્વાદશાંગીનું વર્ણન કરતી વખતે સમવાયાંગ સૂત્રના અધિકારમાં એક સૂત્રપાઠ છે. (મૂળમાં આખે પાઠ આપેલ છે તે સ્થળાભાવને લીધે અહિં આપેલ નથી.) ટાઇગર (થાને રાત) એવો ઉલ્લેખ છે ત્યાં સ્થાન શબ્દના અર્થમાં જ સ્થાનક શબ્દનું વિધાન સ્પષ્ટ રીતે જોવામાં આવે છે, માટે આગમ પણ સ્થાન અને સ્થાનક શબ્દોની અભિન્નતાનું સમર્થક છે
વાસ્તવમાં સર્વોત્કૃષ્ટ અને સતિશાયી સ્થાન તે મેક્ષસ્થાને છે. તે ધ્રુવ છે, શાશ્વત છે અને સર્વ પ્રકારની બાધાઓથી રહિત છે. તે એક્ષસ્થાનને પ્રાપ્ત કરવાવાળા કે તેમાં નિવાસ કરવાવાળાને જન્મ, જરા, મરણ તથા આધિ વ્યાધિને કેઈ ભય રહેતો નથી.
મક્ષસ્થાન લોકના અગ્રભાગમાં સ્થિત છે. પરંતુ તેને પ્રાપ્ત કરવું
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
