________________
જ પાક અને એક
આવો દશામાં કાઈ દિગંબર સંપ્રદાયના અનુયાયી એમ કહે કે દિગંબરવ પ્રાપ્ત કર્યા વિના મેક્ષ ને થાય છે તેમાં તે કોઈ પણ અણચિત કહેતા નથી. ભાવદષ્ટિથી તેમનું કહેવું બરાબર છે.
એ જ પ્રમાણે દ્રવ્યથી શ્વેતાંબર તે છે કે જે મુનિનાં વસ્ત્ર શ્વેત છે. એને ભાવથી શ્વેતાંબર તેમને કહેવાય કે જેઓ અંદરથી સર્વથા વેત છે. એટલે કે જેઓ પરમશઃ પરમ નિર્મળ શુiધ્યાનરૂપ વસ્ત્રોથી યુક્ત છે.
તેથી જે એમ કહીએ કે તાંબર થયા વિના મોક્ષ પ્રાપ્ત કરવા અસંભવ છે, તે તેમાં કંઈ પણું અનુચિત નથી.
એ જ પ્રમાણે સ્થાનકવાસી સંપ્રદાયના કેઈ અનુયાયી એમ કહે જે મેક્ષપ્રાપ્તિની ઇચ્છા હોય તો સ્થાનકવાસી બને. તે એ પણ બરાબર છે. કારણ જ્યાં સુધી આત્મા ભાવસંયમરૂપ સ્થાન-સ્થાનકમાં વાસ કરતે થ યથાખ્યાત ચારિત્રને પ્રાપ્ત કરીને ક્ષાયિક ભાવમાં નહિ પહેચે ત્યાં સુધી મેક્ષની પ્રાપ્તિ કઠણ જ નહિ પરંતુ અસંભવ છે.
ઉપસંહાર આ આખાય લેખને સારાંશ એ છે કે જેને આગમાં જે અર્થમાં ઉપાશ્રય શબ્દને પ્રાગ થયું છે તે જ અર્થમાં સ્થાનક શબ્દનું ગ્રહણ છે.
ઉપર બતાવાઈ ગયું કે તાંબર પરંપરામાં બે સંપ્રદાય પ્રચલિત છે–એક મૂર્તિપૂજામે આગમવિહિત નથી માનતા અને બીજા સંપ્રશાયની માન્યતા તેનાથી વિરુદ્ધ છે - પહલામાં તે રચાનક અને ઉપાય બી શાખા પ્રચલિત રહો એક બીજામાં ભાગ ઉપાયો શબ્દ જ અપનાવવામાં આવ્યો, પણ સ્થાનક કહો કે ઉપાં, અર્થ તે બનેને એક જ છે. શબ્દભેદનું કારણ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
