________________
પ્રકરણ ૭ સ્વીકારવી જ જોઈએ. હાલના અંગ સમાને શબ્દ શબ્દ ભગવાને કહો છે તે જ છે એમ કહી શકાય નહિ. તેમ માની પણ શકાય નહિ જ. પરંતુ તેમાં ભગવાનના શબ્દો ઉપરનું ગણધર મહારાજનું તેમજ પૂર્વાચાર્યોનું વિવેચન છે એ તે ચોક્કસ જ છે. અલબત તેમાં કેટલોક ભાગ મૂળ પણ હશે જ અને તેટલો ભાગ ભગવાનના શબ્દ તરીકે ગણાય.
ભગવાને અર્થથી કહેલા અને ગણધર મહારાજે ગુંથેલા અંગ સૂની જ આ વાત છે. બાકી બીજાં બધા અંગ બાહ્ય સૂત્રો તો હંગવામાં મહાવીરના નિર્વાણ પછી ઘણાં વર્ષો પછી પૂર્વાચાર્યોએ રચેલાં છે. તેથી તેમાં તો ભગવાનના વચને હેઈ શકે જ નહિ. અંગ બાહ્ય સૂત્રે તે ફક્ત ભગવાનના વચનના વિવેચન રૂપ જ હોય. અને એમ જ ગણાય.
દુકાળના પ્રભાવે તેમ જ અવસર્પિણી કાળના પ્રતાપે અથવા ભસ્મગ્રહના પ્રતાપે, ગમે તે સંતે કહે પણ સાધુ મુનિઓની યાદદાસ્ત ઘણું ઓછી થઈ ગઈ તે સત્ય હકીકત છે અને એ સ્મૃતિભ્રંશના કારણે યાદ કરી કરીને ભેગું કરવા જતાં પણ શ્રુતમાં ઘણો ફેરફાર થઈ ગયે હેય તે સ્વાભાવિક છે એમ વિદ્વાનેએ ઘણી વખત જાહેર પણ કરેલું છે.
હાલના સૂત્રોમાં જે અનેક વિસંવા, વિશે દેખાય છે તેનું એક કારણ ઉપર પ્રમાણે કાળના પ્રભાવે ફેરફાર થવાનું છે. આવા વિસંવાદી વિરેની ટીપ પુસ્તકરૂપે એર સાધુ સંમેલન વખતે મુનિશ્રી મિશ્રી લાલજીએ તૈયાર કરેલી તે વહેંચવામાં આવેલી હતી. અને એ વિધી બાબતેને હજુ સુધી કોઈ ખુલાસો કરી શકયું નથી. આ વિસંવાદો વિષે વિષે વિશેષ સ્પષ્ટીકરણ આ પ્રકરણમાં જ આગળ ઉપર કરેલું છે
આ ઉપરાંત કેટલાક વિરોધાભાસ તે મૂળના અર્થો નહિ સમજ
Shree Sudharmaswami Gyanbhandar-Umara, Surat
www.umaragyanbhandar.com
