________________
આત્મજાગૃતિ
તેમ મહાન પુરુષના જીવનશ્રવણથી સાણસનું મન ઊર્ધ્વગામી થાય છે. અને જેનું મન પવિત્ર ને નિર્મળ હોય છે, તે જ આનન્દમાં રહી શકે છે. આનન્દ જગતની વસ્તુઓમાં નથી, પણ નિમળ મનમાં છે. મનમાં નીચતા હોય, અપવિત્રતા હૈય, અધકાર હેય, ત્યારે તે અનેક સાધને લેવા છતાં પણ નિર્ભય અનન્દ મળતું નથી. અને કેટલીકવાર તે ઊંડે ઊંડે વેદનાદંશથી માણસ પીડાતે હોય છે.
અહીં ભગવાને વાચન કરતાં શ્રવણું એટલા માટે કહ્યું છે કે, એથી ચારિત્રશીલ પુરુષના સાનિધ્યનો લાભ મળે. એની વાણુંમાંથી નીતરતી ચારિત્ર્યની ઉમા શ્રોતાના હૈયાને ભરી દે. તે શિયાળામાં અગ્નિ પર લખેલ વિવેચન વાંચવાથી ઉષ્મા નથી મળતી, પણ અગ્નિના સાનિધથી જ ઉમા મળે છે, તેમ પુસ્તકના વાચન માત્રથી આપણામાં પરિવર્તન નથી આવતું, પણ ચારિત્ર્યવાન પુરુષેની ઉપાસનાથી આપણા જીવનમાં ત્યાગની ભાવના આવે છે. અને એ આદર્શ માનવીની છાપ, ઉપદેશની સાથે સાથે આપણા હૈયા પર અંકિત થાય છે.
અહીં એક વાત ખૂબ સૂચક છે. આપણે જેને સાંભળીએ તે ત્યાગી હવે જોઈએ. ત્યાગી એટલે માત્ર કપડાં બદલાવીને બેઠો નહિ, પણ નિઃસ્પૃહી ને સંયમી. એવા નિસ્પૃહી પુરુષના મુખમાંથી નિકળેલ વાણુ નિર્મળ પાણીનું કામ કરે છે. પાણીથી જેમ શરીરને ને વોને મળ દૂર થાય છે, તેમ આવી વાણીથી આપણુ આત્મા પર ચઢેલા મળને ક્ષય ર્થાય છે.
ત્રીજું મંગળ તે શ્રદ્ધા. શ્રદ્ધ એ માનવીનું પરમ ધન છે, માણસ જ પાસે શ્રદ્ધાની મૂડી હોય તે એ જીવનમાં પ્રગતિ કરી
