________________
જીવનમાં ધર્મ છે, પણ એ ત્યાં ધતું નથી, જે દિશાથી પવન આવે તે દિશા ભણી એ દેટ મૂકે છે ! તેમ અમરત્વ આપણી પાસે છે, પણ આપણે અંતરમાં ડૂબકી મારતા નથી અને જ્યાં ત્યાં શોધતા ફરીએ છીએ. લેકે ધર્મને બાહ્યાચારમાં શોધી રહ્યા છે. મંદિરમાં જઈ જોરશોરથી ઘંટ વગાડ્યા કરે, જાણે ભગવાનને જગાતા ન હાય! સોને બાહ્ય ધમાં જોઈએ છે, અંતરધર્મ અદશ્ય થત જાય છે. અરે ભાઈ! સાચે ધર્મ અંદર છે, માટે અંદર આવે. - આજ જડ-વિજ્ઞાન વધ્યું છે, પણ આત્મ-વિજ્ઞાન વિના બધું નકામું છે. એ દુનિયાનું બધું અપાવશે, પણ અમરત્વે નહિ અપાવે. અમરત્વ આત્મામાંથી જ પ્રગટવાનું છે, દેહ ભલે પડે, પણ આત્મા નથી પડેવાને. આ દષ્ટિ આજના વિજ્ઞાનમાં કયાં છે ?
સાગરજી મહારાજ માંદા હતા. ભક્તોએ ફેંકટરને બોલાવ્યા. મહારાજશ્રીની છેલ્લી સ્થિતિ હતી. ડાકટરે તપાસીને ખાનગીમાં જઈને એક ભાઈને કહ્યું. “સીરિયસ છે.” મહારાજશ્રીને કાને આ શબ્દો પડ્યાઃ “અરે, ભલા વેંકટર ! આ વાતને ખૂણામાં જઈને શું કહે છે? હવે ભય કયાં છે કે ગભરાવાનું હોય ! સમર્સગણના મરણિયા લડવૈયાને મૃત્યુને ભય કેવો? એ લડવા માટે તે નીકળે છે. અમે મૃત્યુની સામે જંગ ખેલવા તે સાધુ થયા છીએ.”
આ સાંભળી સૌ નમી પડયા. મૃત્યુની છેલ્લી પળે પણ કેવું ય! મૃત્યુ પ્રત્યે કેવી બેપરવાઈ? કિંમત દેહની નહિ, પણ આત્માની છે. એ માટે એક સુંદર દષ્ટાંત આપું. જીવનનાં મૂલ્ય 'એક કંજૂસ કરોડપતિનું શબ સ્મશાનમાં પડયું હતું. એ સ્મશાન નદીના કિનારે હતું. આ વહેતી નદીના કિનારે એક યોગી બેઠા હતા. એટલામાં એક ભૂખ્યું શિયાળ પેલા શબ પાસે આવ્યું અને શબ પર તરાપ મારી. ત્યાં યેગી બેલ્યા : છે ?
