________________
૧૨૦
આત્મજાગૃતિ જેજે. તે કહે છે કે ચોરી કરીને આવો કે ખૂન કરીને આવે; પણ સાથે નાણાંની કોથળી લેતા આવે. તમારો બચાવ કરવા બેઠા જ છીએ. શું આ જીવન છે?
ભગવાન મહાવીરસ્વામીએ કહ્યું છે કે-જેમ ગધેડે ચંદનનાં લાકડાં ઉપાડી જતું હોય તે તેને કાંઈ સુગંધ મળતી નથી; પણ ભાર જ મળે છે. તેમ સદાચાર વિના માત્ર જ્ઞાનને બોજ ઉપાડીને ફરનાર પણ એક પ્રકારને ગધેડે જ છે. આપણે પાસે જે જ્ઞાન છે તેને સદુપયોગ ન કરીએ તે તે આપણને અને જગતના લેકેને શા કામનું? કરોળિયે અન્ય જીવને ફસાવવા માટે જાળ રચે છે, માખી કે બીજા જલુને તેમાં ફસાવે છે પણ છેવટે પિતે પણ એમાં જ ફસાઈ જાય છે. આજનું શિક્ષણ પણ એની જેમ ફસાવે એવું છે ને? “સા વિદ્યા યા વિરે આ સૂત્ર જે સામી દીવાલ ઉપર છે તેને તમે તમારા દિલની દીવાલ ઉપ૨ કેરે. - જે કેળવણ માણસને એ બનાવે કે તે બીજાના ઉપર ભાર મૂકીને જીવે, તે કેળવણું પણ નથી અને તે લેનાર કેળવાયેલ માણસ પણ નથી. જીવનમાં ઓછામાં ઓછી જરૂરિયાત રાખો, સાદું જીવન જીવે, ઊંચા વિચાર રાખે, સાદે ખોરાક લે અને ઉચ્ચ જીવન બનાવે. એમ જે શિખવાડે તેનું નામ જ તાલીમ. એ કહે છે કે મગજ દ્વારા નહિ પણ જીવન દ્વારા જીવન જીવતાં શીખે. આ યંત્રયુગમાં તે મગજને પણ તસ્દી ન આપવી પડે એવાં
શોધાયાં છે. યંત્ર ઉપર હજારે રકમના સરવાળા, બાદબાકી, ગુણાકાર, ભાગાકાર થાય છે. એવા યંત્રયુગમાં આપણે પ્રજાને
મનું મડવ સમજાવવાનું છે. આ કામ સહેલું નથી, કઠિન છે; પણ આ કઠિન કાર્ય કર્યા વિના આપણે આ નથી,
