________________
આદશ શિક્ષક
૧૧૯
શકીએ અને આ જગતમાંથી વિદાય લેતી વખતે કાળની રેતી પર આપણાં શુભ કાર્યોની પગલીઓ મૂકતા જઈએ કે જેને આધારે ભૂલા પડેલા પણ આપણું બંધુઓ જીવન-પંથમાં હિમ્મતપૂર્વક આગળ વધી શકે. એવા મોટા માણસના પગલે જઈશું તે આ ભવસાગરના વમળમાં ભૂલા પડતાં માર્ગ મળશે. આ જીવન અતિ ગૂઢ છે. જીવન સહેલાઈથી જીવી જવાય એવું નથી. અનેક મુશ્કેલીઓ, આંટીઘૂંટી અને દુઃખની ઊંડી ખીણે ઓળંગવી પડશે અને તે વખતે આદર્શોનું ભાથું આપણી પાસે હશે તે જ આ જીવનપંથને વટાવી શકાશે.
દરેક માણસે પિતાના આદર્શો નકકી કરી લેવા જોઈએ-અંતે એ જ કામ લાગશે. આપણે બધા ભીંત ઉપર સૂત્રે લખીએ છીએ, પણ એ સૂત્રનું રહસ્ય જીવનમાં ઉતારવું જોઈએ. જેમ એન્જિનની પાછળ ડબ્બે દેડી આવે છે તેમ આપણા જીવનરૂપી ડબ્બાને આદશરૂપી એન્જિન લગાડવું જરૂરી છે કે જેથી જીવનમાં વેગ આવે અને એ પ્રગતિ કરે.
એક ઠેકાણે કહ્યું છે કે સત્ય એ તે પ્રકાશ છે. દશ હજાર વરસનું અંધારું હોય છતાં ત્યાં જે એક દીવાસળી સળગાવવામાં આવે તે તત્કાળ અંધકાર દૂર થઈ જાય છે. વ્રત એ પણ પ્રકાશ છે. એ આવે તે જ સ્વછંદતાનું અંધારું જાય. આ પ્રકાશના આગમનથી આપણામાંથી દાનવતા નાશ પામશે અને માનવતા આવશે, કારણ કે માનવી દિવ્ય ચેતનવંત પ્રાણી છે. એણે પોતાના જીવનમાંથી માનવતાની હવા પેદા કરવી જોઈએ.
અત્યારે જે શિક્ષણ અપાઈ રહ્યું છે, તે કેટલેક અંશે જગતને છેતરનારું છે-લૂંટનારું છે. ચેરી કરનારી વૃત્તિ કેળવે એવું છે. મનુષ્ય જેમ વધારે ભણેલે તેમ તે વધુ પ્રપંચી અને કાવાદાવાવાળો બને છે. આજના કેટલાક વકીલે, બેરિસ્ટર અને ન્યાયાધીશેને
