________________
૧૪૬
આત્મજાગૃતિ એ હાથીની પ્રચંડતાને વિચાર જ કરતો નથી. એ પિતાના બળ ઉપર મુસ્તાક છે. એ પિતાની શક્તિથી સજાગ છે. - - હાથી બળવાન હોવા છતાં હૈયાને કાયર છે. એ સિંહની ગજને સાંભળતાં જ હિમ્મત હારી જાય છે. એના શરીરમાંથી પરસે ઝરવા માંડે છે. આ તકને લાભ લઈ સિંહ એની ગંડસ્થળ પર કૂદી પડે છે. અને પહાડ જેવા હાથીને પણ ઢાળી દે છે. આ બળ મનનું છે. આ દષ્ટાન્ત પરથી સમજાશે કે મન શું કામ કરે છે? એક કવિ કહે છેઃ .
મનકે હારે હાર હૈ, મનકે જિતેજિત
મન ચઢાવે ચાકડે, મન બનાવે નીચ. - મન વરાળ જેવું છે. વરાળના સંચયથી એંજિન જેમ લાખે માણસના બેજાને ખેંચી જાય છે, તેમ મનની સંચિત શક્તિથી પણું ધાર્યું કાર્ય કરી શકાય છે. આ મનને બળવાન બનાવવાનું સાધન એક જ છે -અભય. .
જેનું મન અભય છે, તે જગતમાં એવું કઈ પણ કાર્ય નથી જે ન કરી શકે. આ અભય ત્યારે જ આવે કે જ્યારે આપણી દષ્ટિમાં દિવ્યતા આવે. .
તે હવે આપણે એક જ કાર્ય કરવાનું છે. દષ્ટિને દિવ્ય બનાવવાનું
,
, - આત્મ અને ઇન્દ્રિયની ભિન્નતાના જ્ઞાનમાંથી આપણી દષ્ટિમાં દિવ્યતા પ્રગટે અને એ દ્વારા આપણાં અંતર અભયના આનંદથી સભર બને એ જ પ્રાર્થના.
- '
.
'
'
તે
